Tczew pod okupacją hitlerowską – wystawa historyczna zorganizowana w 74. rocznicę wkroczenia wojsk hitlerowskich do Tczewa
Karty pocztowe / grafiki / fotografie przedstawiają:
- Mosty tczewskie wysadzone przez 2. Batalion Strzelców dnia 1 września 1939 roku (karta pocztowa ze zbiorów Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Aleksandra Skulteta w Tczewie)
- Zniszczone mosty tczewskie – wrzesień 1939 roku (karta pocztowa ze zbiorów Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Aleksandra Skulteta w Tczewie)
- Obecny Plac Marszałka Józefa Piłsudskiego. Siedzibę Urzędu Miejskiego przy Placu Marszałka Józefa Piłsudskiego 1 (dawne Starostwo). Strażnicę przy ulicy Lecha (karta pocztowa ze zbiorów Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Aleksandra Skulteta w Tczewie)
- Peron dworcowy. Dawny Dworzec Kolejowy (karta pocztowa ze zbiorów Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Aleksandra Skulteta w Tczewie)
- Zniszczoną stację kolejową przy obecnej ulicy Jana z Kolna – wrzesień 1939 (fotografia ze zbiorów Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Aleksandra Skulteta w Tczewie)
- Zniszczony tczewski most, widok z zachodniego brzegu, zdjęcie wykonane dnia 8 września 1939 roku (fotografia ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej, fot. udostępniona przez Marcina Kłodzińskiego)
- Zniszczony tczewski most, widok od strony Lisewa Malborskiego, zdjęcie wykonane we wrześniu 1939 roku fotografia ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej, fot. udostępniona przez Marcina Kłodzińskiego)
- Zniszczony tczewski most, widok od strony Tczewa, zdjęcie wykonane we wrześniu 1939 roku fotografia ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej, fot. udostępniona przez Marcina Kłodzińskiego)
- Przymusowe wysiedlenia mieszkańców Tczewa jesienią 1939 roku (fotografia ze zbiorów Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Aleksandra Skulteta w Tczewie)
- Pierwsze dni września w Tczewie (fotografia ze zbiorów Tomasza Rajkowskiego)
- Egzekucję przy ulicy Lecha, autor nieznany (fotografia ze zbiorów Muzeum Ziemi Kociewskiej w Starogardzie Gdańskim)
- Odbudowę tczewskiego mostu kolejowego przez władze okupacyjne (fotografia ze zbiorów Muzeum Ziemi Kociewskiej w Starogardzie Gdańskim)
- Pieczęcie Tajnej Organizacji Wojskowej „Gryf Pomorski” (fotografie ze zbiorów Muzeum Ziemi Kociewskiej w Starogardzie Gdańskim)
- Bramę obozu Stutthof, zdjęcie powojenne (fotografia ze zbiorów Muzeum Stutthof w Sztutowie)
- Miejsce pamięci w Lesie Szpęgawskim, zdjęcie współczesne (fotografia ze zbiorów Józefa M. Ziółkowskiego)
miejsce spotkania:
- Fabryka Sztuk w Tczewie, ulica 30 Stycznia 4
data / termin:
- 1 września 2013 roku – 14 września 2014 roku
patronat honorowy:
- Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Bronisław Komorowski
wystawa zorganizowana ze zbiorów:
- Muzeum Historycznego Miasta Gdańska
- Muzeum Miasta Gdyni
- Muzeum Stutthof w Sztutowie
- Muzeum im. ks. dr. Władysława Łęgi w Grudziądzu
- Muzeum Ziemi Kociewskiej w Starogardzie Gdańskim
- Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Aleksandra Skulteta w Tczewie
- Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Gdańsku
- Instytutu Pamięci Narodowej
- Archiwum Diecezjalnego w Pelplinie
- Archiwum Federalnego w Berlinie
- Archiwum Federalnego w Ludwigsburgu
- Towarzystwa Miłośników Ziemi Tczewskiej
- Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego. Oddziału Kociewskiego w Tczewie
- Samodzielnej Grupy Odtworzeniowej Pomorze
- Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej w Toruniu – Archiwum i Muzeum Pomorskie Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Polek w Toruniu
- Fabryki Sztuk w Tczewie
wykaz osób prywatnych, których zbiory wyeksponowano podczas wystawy historycznej „Tczew pod okupacją hitlerowską”:
- Józef Golicki
- Stanisław Jagalski
- Marcin Kłodziński
- Maciej Makowski
- Piotr Mikołajski
- Tomasz Rajkowski
- Dariusz Wałaszewski
- Józef Ziółkowski
instytucje wspierające:
- Zakład Usług Komunalnych w Tczewie
- Pomorskie Towarzystwo Miłośników Kolei Żelaznych
materiały filmowe ze zbiorów:
- Digit Film Warszawa
- Filmoteki Narodowej w Warszawie
osoby powiązane:
- Bronisław Komorowski – prezydent Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2010-2015, działacz opozycji demokratycznej w okresie PRL, w latach 1990–1991 i 1992–1993 wiceminister obrony narodowej, w latach 1991–2010 poseł na Sejm I, II, III, IV, V i VI kadencji, w latach 2000–2001 minister obrony narodowej, w latach 2005–2007 wicemarszałek Sejmu V kadencji, w latach 2007–2010 marszałek Sejmu VI kadencji, uhonorowany między innymi Krzyżem Wielkim Orderu Świętego Olafa (Norwegia, 2012), Krzyżem Wielkim Orderu Legii Honorowej (Francja, 2012), Złotym Medalem Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego (2011), Odznaką pamiątkową Ministerstwa Obrony Narodowej (2000), itd.
- Alicja Gajewska – dyrektor tczewskiej Fabryki Sztuk [daw. Centrum Wystawienniczo-Regionalnej Dolnej Wisły w Tczewie], członek Rady Powiatu Tczewskiego (kadencja 2018-2023), decyzją czytelników „Dziennika Bałtyckiego” oraz członków specjalnej kapituły Polskiej Żeglugi Morskiej w Szczecinie wybrana matką chrzestną statku masowego „Kociewie”, zbudowanego dla Polskiej Żeglugi Morskiej w chińskiej stoczni Xingang w Tjanjin
- Sławomir Rybicki – poseł na Sejm IV, V, VI i VII, w latach 2012–2015 sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP (sekretarz ds. kontaktów z rządem, parlamentem i partiami politycznymi), w latach 2013–2015 zastępca szefa Kancelarii Prezydenta RP, senator IX i X kadencji, były prezes Instytutu Bronisława Komorowskiego
- Radosław Wiecki – historyk zawodowo związany z tczewską Fabryką Sztuk (Dział wystawienniczo-edukacyjny), kurator wystaw o tematyce historycznej (między innymi: „Historia pieniądza”, „Sto lat Niepodległej”, „Organizacje niepodległościowe w powiecie tczewskim 1945-1952”, „Historia tczewskiej Fary”), autor publikacji Tczew pod okupacją hitlerowską
- Józef M. Ziółkowski – dziennikarz, muzealnik, autor publikacji o tematyce regionalnej (m.in. „U Andzi i Maćka na Kociewiu”, „Szkice kociewskie”, „Świątynie Kociewia Tczewskiego”, „W delcie Wisły”, ‚Myśliwskim tropem… 65 lat Koła Łowieckiego Szarak w Tczewie”, „Drogi do sukcesu”, Kulisy międzywojennego Tczewa”, itd.), współzałożyciel i członek Kolegium Redakcyjnego „Kociewskiego Magazynu Regionalnego”, od 2007 roku związany z tczewską Fabryką Sztuk (główny specjalista ds. muzealnictwa), pomysłodawca, autor, a zarazem komisarz 33 wystaw o tematyce historycznej oraz biograficznej (m.in. „Tczew od osady do współczesności” (2008), „Pradzieje Tczewa” (2010), „Tczew 1807 – wielka wojna w małym mieście” (2011), ,„Z Forsterami i Cookiem na kraniec świata” (2012), „20 lat wolności Tczew 1920-1939″ (2016); za pracę na rzecz kultury odznaczony m.in.: medalem Pro Domo Trsoviensi, Kociewskim Piórem i Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis
- Kamila Gillmeister – absolwentka Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (Instytut Antropologii i Etnologii), główny specjalista ds. wystawienniczych i warsztatów artystycznych w tczewskiej Fabryce Sztuk, pomysłodawczyni, a zarazem kuratorka wystaw etnograficznych poświęconych Kociewiu, Kaszubom, Kurpiom, Góralom Śląskim, demonologii ludowej, krzyżom i kapliczkom przydrożnym, koordynatorka wystawy „Rola chleba w kulturze ludowej” (ekspozycja uznana za najciekawsze wydarzenie folklorystyczne w Polsce w 2010 roku), autorka opracowania „Krzyże i kapliczki przydrożne, czyli opowieść o świętych i przestrzeni”, współautorka publikacji: „Kociewie igłą i nitką: badania i promocja stroju oraz haftu jako dziedzictwa kultury ludowej regionu kociewskiego. Materiały do rekonstrukcji stroju kociewskiego”, „Kociewie w pigułce”, itd.
- Klaudia Lasota – od marca 2013 roku do września 2013 roku zawodowo związana z tczewską Fabryką Sztuk
- Małgorzata Olczak – autorka publikacji „Z Forsterami i Cookiem na kraniec świata”, autorka tekstów opublikowanych na łamach broszury / informatora „Tczew pod okupacją hitlerowską”
- Andrzej Wieczorkowski – pracownik tczewskiej Fabryki Sztuk (Dział wystawienniczo-edukacyjny)
- Dawid Fandrejewski – kierownik ds. administracyjno-technicznych w tczewskiej Fabryce Sztuk, komisarz wystawy czasowej „Browarnictwo w Tczewie”
- Jerzy Cyganowski – pracownik tczewskiej Fabryki Sztuk (Dział techniczny), inicjator / pomysłodawca konkursu fotograficznego „Wakacje z aparatem”, współautor filmu dokumentalnego Tczew pod okupacją hitlerowską
- Barbara Abdułchalimow – pracownik tczewskiej Fabryki Sztuk
- Józef Golicki – pomysłodawca oraz główny organizator In Memoriam – Festiwalu poświęconego Grzegorzowi Ciechowskiemu; autor wielu poczytnych publikacji wzbogaconych fotografiami, m.in. „Tczewski most przez Wisłę – 160 lat historii”, „100 fotografii Tczewa na 100-lecie niepodległości 1920-2020”, „Wędrówki po średniowiecznym Tczewie”, „Staromiejska fara i klasztor dominikanów”, „Niezwykłe miejsca powiatu tczewskiego”, animator kultury, regionalista uhonorowany medalem Pro Domo Trsoviensi, członek Rady Programowej Kociewskiego Magazynu Regionalnego, Tczewianin Roku 2006, współzałożyciel Kociewskiego Magazynu Regionalnego (1985), a także tczewskiego pisma społecznego „Uwaga” (1990), inicjator obchodów 800-lecia pierwszego zapisu nazwy Tczew (1998), prezes Towarzystwa Miłośników Ziemi Tczewskiej (1990-98), założyciel i prezes Tczewskiego Towarzystwa Kulturalnego „Brama” (1999-2004)
- Stanisław Jagalski – syn Alojzego Jagalskiego, bratanek Wiktora Jagalskiego (ostatniego przedwojennego burmistrza Tczewa)
obiekty widoczne (obiekty widoczne na fotografiach):
- zniszczony most drogowy (zbudowany w latach 1851–1857 jako most drogowo-kolejowy, proj. Carl Lentze)
- zniszczony most kolejowy (wybudowany w 1891 roku na trasie magistrali kolejowej łączącej Warszawę z Gdańskiem)
- wieże w stylu neogotyckim – wieże mostu kratowniczego / drogowego (wieżyczki wznoszono kolejno w latach: 1856 – na środkowym filarze, 1857 – na pierwszym i drugim filarze, 1858 – na czwartym i piątym filarze; we wnętrzu każdej z wież znajduje się kilka niewielkich pomieszczeń: przedsionek, prostokątna wnęka z wejściem na schody, sala wpisana w cylindryczną część wieży, drewniane podesty kolejnych kondygnacji)
- napis: J. Gollnow und Sohn (chodzi o firmę zajmującą się odbudową tczewskich mostów na początku II wojny światowej)
- Starostwo / obecnie: budynek Urzędu Miejskiego przy Placu Marszałka Józefa Piłsudskiego 1 (obiekt wzniesiony na początku XX wieku – 1908 rok – w okolicy zniszczonego przez pożar Hotelu Gdańskiego; budynek będący siedzibą tczewskiego starostwa wyodrębnionego w roku 1887 ze starostwa starogardzkiego)
- strażnica przy ulicy Lecha 11 (pierwszym gospodarzem obiektu była Franciszek Murawski – do lutego 1940; akt erekcyjny pod budowę nowej strażnicy przy ul. Lecha 11 wmurowano 4 maja 1898 r., dokument podpisali m.in: Ludwik Dembski- burmistrz, członek Miejskiej Deputacji Budowlanej, Hinz – budowniczy miejski, członek Miejskiej Deputacji Budowlanej, Gustaw Klink – kupiec, członek zarządu tczewskiej OSP, Gustaw Liedtke – mistrz piekarski, Schramm – właściciel tczewskiego zakładu fotograficznego, G. Wilke – właściciel tartaku parowego znajdującego się na terenach nadrzecznych)
- peron dworcowy
- budynki przy obecnej ulicy Jarosława Dąbrowskiego (nieistniejący współcześnie budynek znajdujący się w rejonie ul. Jarosława Dąbrowskiego 10 – obecnie w miejscu tym znajduje się dwukondygnacyjny obiekt mieszkalno-handlowy z Apteką Dyżurną na parterze; dwukondygnacyjny budynek przy ulicy Jarosława Dąbrowskiego 9 (czas powstania obiektu: początek XX wieku)
typ dokumentu:
informator / folder (24 numerowane strony)
forma dokumentu:
informator / folder o wymiarach 21,2 x 14,8 cm
hasła przedmiotowe:
Tczew – II wojna światowa, wojna 1939-1945, Mosty Tczewskie, Tczew – okupacja hitlerowska, Tczew – wystawa historyczna, Fabryka Sztuk – wystawa, Tczew pod okupacją hitlerowską – wystawa historyczna, wrzesień 1939, Tczew – okupacja hitlerowska – życie codzienne mieszkańców, Tczew – miejsca pamięci, martyrologia narodu polskiego, volkslista, rozporządzenie o niemieckiej liście narodowej, rozporządzenie o obywatelstwie niemieckim na obszarach wschodnich, Tczew – przymusowe wysiedlenia, obowiązek deklaracji narodowościowej, Tczew – przejęcie władzy przez Niemców, pożar w fabryce Arkona, egzekucja zakładników tczewskich, mord na „świńskim rynku” w Tczewie, eksterminacja ludności polskiej, germanizacja ludności polskiej, Tczew – praca przymusowa, Tczew – ruch oporu, Tajna Organizacja Wojskowa Gryf Pomorski, Tczew – akcje dywersyjne, Tczew – akcje sabotażowe, zbrojny ruch oporu, hitlerowski obóz koncentracyjny Stutthof, obóz koncentracyjny w Sztutowie, Las Szpęgawski, mord w Lesie Szpęgawskim, Las Szpęgawski – miejsce pamięci narodowej, wyzwolenie Tczewa 1945, wyzwolenie Tczewa przez wojsko radzieckie, Armia Czerwona
uwagi:
na ostatniej stronie:
- logo Fabryki Sztuk w Tczewie
- logo Telewizji TeTka Tczew
- logo Gazety Tczewskiej
- logo serwisu internetowego portalpomorza.pl
- logo dziennika informacyjno-publicystycznego „Polska Dziennik Bałtycki”
- logo tcz.pl – internetowego serwisu miasta Tczewa
- logo Panoramy Miasta – bezpłatnego biuletynu informacyjnego samorządu Miasta Tczewa
- logo Radia Gdańsk [Rozgłośnia regionalna Polskiego Radia]
- logo Radia Głos [Katolicka Rozgłośnia Diecezji Pelplińskiej]
- logo ZPORR [Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego]
- logo naszemiasto.pl / logo internetowego serwisu informacyjnego miasta Tczewa
- logo konkursu Polska Pięknieje – 7 Cudów Unijnych Funduszy
- logo plebiscytu Ludowe Oskary [Ludowe Oskary – nagroda przyznawana przez Ogólnopolskie Stowarzyszenie Twórców Ludowych]
- logo UE [Unia Europejska / Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego]
sygnatura:
DZS134
numer skanu:
dzs_0134
zbiory Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Aleksandra Skulteta w Tczewie
Podobne:
Tczew. Tczew pod okupacją hitlerowską – wystawa. Mosty tczewskie wysadzone przez 2. Batalion Strzelców dnia 1 września 1939 roku. Zniszczone mosty tczewskie – wrzesień 1939 roku – karty pocztowe / zaproszenie na wystawę
Tczew. Wystawa „Zbrodnia katyńska” – zaproszenie
Tczew. Wystawa „Z Forsterami i Cookiem na kraniec świata” (ang. With Forsters and Cook to the end of the world) – folder / broszura
Tczew. Promocja książki Radosława Wieckiego „Tczew pod okupacją hitlerowską”. Prezentacja filmu Radosława Wieckiego i Jerzego Cyganowskiego „Tczew pod okupacją hitlerowską” – zaproszenie
Tczew. Wystawa „Pradzieje Tczewa” – zaproszenie w formie folderu / broszury + zaproszenie w formie zakładki do książki
