Tczew. Szkoła Morska w Tczewie – kadra dydaktyczna, absolwenci (fragment kroniki J. Dylkiewicza)

Szkoła Morska w Tczewie – kadra dydaktyczna, absolwenci (fragment kroniki J. Dylkiewicza)

datowanie:

1920-1930

obiekty powiązane:

• Szkoła Morska / obecnie I Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej-Curie przy ulicy Szkoły Morskiej 1 / w latach 1945-1969 Państwowe Liceum Pedagogiczne / daw. szkoła żeńska [Mädchenschule] (budowę powszechnej szkoły żeńskiej rozpoczęto w Tczewie w roku 1911; w roku 1914 w wyposażonym w centralne ogrzewanie budynku szkolnym dowództwo pruskiej armii zorganizowało lazaret dla rannych żołnierzy; w kolejnych latach – od roku 1916 – w budynku mieściły się koszary niemieckiej straży granicznej – koszary Grenzschutzu, w latach 1920-1930 swoją siedzibę miała w tym miejscu pierwsza w Polsce Szkoła Morska, założona przez kmdra Antoniego Garnuszewskiego; wiosną 1930 roku Szkołę Morską przeniesiono do Gdyni, od tego roku w budynku zaczęła działać Szkoła Powszechna nr 5 przekształcona następnie, w roku 1945, w Liceum Pedagogiczne; historia tczewskiego Liceum im. Marii Skłodowskiej-Curie sięga roku 1948, to właśnie we wrześniu 1948 roku, przy ulicy Parkowej w Tczewie, rozpoczęła działalność 11-letnia Szkoła Ogólnokształcąca (rozwojowa) Stopnia Podstawowego i Licealnego; siedzibą szkoły został nowoczesny gmach wybudowany w roku 1934 przez niemieckie stowarzyszenie Deutscher Schulverein [chodzi o obecną siedzibę Zespołu Szkół Technicznych przy ulicy Parkowej 1]; w 1955 roku placówka przyjęła nazwę: Szkoła Podstawowa i Liceum Ogólnokształcące Towarzystwa Przyjaciół Dzieci w Tczewie; w 10. rocznicę powstania szkoły, z inicjatywy ówczesnego dyrektora Bronisława Kalkowskiego oraz nauczycielki fizyki prof. Wiktorii Dunajskiej, nadano placówce imię polskiej noblistki Marii Skłodowskiej-Curie, „przy udziale Komitetu Rodzicielskiego, a zwłaszcza państwa H. i St. Chylickich, Maruczyńskich i Kawczyńskich szkoła otrzymała również sztandar.”; w 1966 roku, po zakończeniu działalności tczewskiego Liceum Pedagogicznego, mieszczącego się w budynku przy obecnej ulicy Szkoły Morskiej 1, podjęto decyzję o przeniesieniu tam Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Skłodowskiej-Curie [w drugiej połowie lat 60-tych władze oświatowe postanowiły zakończyć działalność liceów pedagogicznych, które jak uznano, spełniły już swoje główne zadanie, a więc przygotowanie kadry pedagogicznej dla powojennej oświaty]; moment pożegnania z placówką przy ulicy Parkowej w sposób następujący opisano na kartach kroniki szkolnej: Nauczycielom tak jak i nam, jest trudno rozstać się z murami naszej szkoły. Często narzekaliśmy na nauczycieli i szkołę, a teraz kiedy nastąpiło rozstanie, jest nam smutno i ogarnął nas żal; 1 września 1966 roku w sali gimnastycznej dawnego Liceum Pedagogicznego powitał zebranych nowy dyrektor LO im. Marii Skłodowskiej-Curie p. Adam Jabłoński; w 1970 roku na terenie szkoły zorganizowano obchody 50-lecia szkolnictwa morskiego, z tej okazji do Tczewa przybyli między innymi wykładowcy i absolwenci szkoły z kpt. żw. Konstantym Maciejewiczem, kpt. żw. Antonim Ledóchowskim, kpt. żw. Karolem Olgierdem Borchardtem, a także ówczesnymi ministrami Oświaty, Wychowania oraz Żeglugi; w 1979 roku otwarto w tczewskiej placówce Izbę Tradycji Szkoły Morskiej; w 1993 roku I LO obchodziło dwa jubileusze: jubileusz 35-lecia nadania szkole imienia Marii Skłodowskiej-Curie oraz jubileusz 45-lecia istnienia placówki, wydana została wówczas publikacja okolicznościowa zatytułowana Jednodniówka Jubileuszowa pod redakcją Elżbiety Szałańskiej i Edwarda Grabowskiego; w czerwcu 2002 roku odbył się w Tczewie długo oczekiwany Zjazd Trzech Liceów, na który z różnych stron świata przybyli absolwenci LO im. Adama Mickiewicza, Liceum Pedagogicznego i LO im. M. Skłodowskiej-Curie; z tej okazji wydana została publikacja jubileuszowa zatytułowana Zjazd Absolwentów Liceów / za: http://www.sklodowska.szkola.tczew.pl/index.php/historia-szkoly;  „Ocalić od zapomnienia… ciąg dalszy” : publikacja okolicznościowa z okazji 60-lecia Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Skłodowskiej-Curie w Tczewie / praca zbiorowa pod red. Bożeny Deja-Gałeckiej
• STS Lwów / Statek szkolny „Lwów” – polski żaglowiec szkolny, pierwsza „kolebka nawigatorów”; zwodowany w 1869 roku w w stoczni G. R. Cloover & Co. w Birkenhead (Anglia) jako statek towarowo-pasażerski; pierwotnie 3-masztowa fregata o nazwie „Chinsura”; latem 1920 roku zakupiony dla nowo powstającej Szkoły Morskiej w Tczewie [komendantem żaglowca był  Tadeusz Ziółkowski, oficerem nawigacyjnym Mamert Stankiewicz, starszym oficerem Konstanty Matyjewicz-Maciejewicz, radiotelegrafistą Alojzy Kwiatkowski, żaglomistrzem Jan „Waju” Leszczyński]; statek o nośności 1293 BRT, długości kadłuba 79 m, szerokości 11,4 m, zanurzeniu do 7 m, powierzchni żagli ok. 1500 m2 mógł w czasie służby szkoleniowej pomieścić 35 marynarzy i 140 uczniów

Szkoła Morska w Tczewie – profesorowie:

• Antoni Garnuszewski (1886-1964) – inżynier komunikacji, absolwent Szkoły Morskiej w Odessie (Wydział Nawigacyjny), Politechniki w Petersburgu (Wydział Budowy Okrętów) oraz Inżynieryjnej Szkoły Morskiej w Kronsztadzie (egzamin oficerski), uczestnik rejsu szkoleniowego STS Lwów, autor pierwszych polskich podręczników z zakresu budownictwa okrętowego („Budowa okrętu” i „Teoria okrętu”), od sierpnia 1929 roku naczelnik wydziału administracji morskiej, zastępca dyrektora Urzędu Morskiego w Gdyni, od kwietnia 1945 roku naczelnik wydziału żeglugi nowo powstałego Głównego Urzędu Morskiego w Gdańsku, zawodowo związany z Państwową Szkołą Morską w Gdyni, dyrektor i organizator tczewskiej Szkoły Morskiej
• inż. technolog. Kazimierz Bielski „Dziadek” / „Dziadzio” (1860-1939) – absolwent petersburskiego Instytutu Technologicznego, profesor, a zarazem pierwszy kierownik Wydziału Mechanicznego Szkoły Morskiej w Tczewie (przedmioty: mechanika, mechanizmy okrętowe, termodynamika, rysunek techniczny, projektowanie silników okrętowych), główny inżynier warsztatów naprawczych Żeglugi Wiślanej, członek Stowarzyszenia Pracowników na Polu Rozwoju Żeglugi „Bandera Polska”, nauczyciel akademicki uhonorowany między innymi Złotym Krzyżem Zasługi (1927) oraz Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości (1929), autor publikacji” „Mechanika teoretyczna”, „Turbiny parowe i zastosowanie ich do napędu statków oraz podstawowe wiadomości z termodynamiki”, „Prawidłowe wykonywanie rysunków maszynowych podług Polskich Norm Kreślenia Technicznego”, itd.
• Franciszek Konrad Rydziewski – proboszcz parafii kamieńskiej, dziekan, prałat i prepozytor odnowionej Kapituły Kolegiackiej w Kamieniu [posługę w Kamieniu ks. Rydziewski pełnił do śmierci, tj. do dnia 31 lipca 1965 roku]; Franciszek Rydziewski przyjął święcenia kapłańskie 9 marca 1913 roku; posługę wikariuszowską sprawował kolejno w Wygodzie, Kartuzach, Grudziądzu, Bysławiu oraz Chełmży]; od 1 września 1922 roku pełnił obowiązki kapelana Państwowej Szkoły Morskiej [ks. Franciszek, mimo iż był kapelanem statku szkoleniowego „Lwów” nie uczestniczył w rejsach, sprawował jedynie uroczyste Eucharystie przed kolejnymi wyprawami szkoleniowca]; ksiądz Rydziewski angażował się w politykę, należał do Stronnictwa Narodowego oraz Zrzeszenia Rodaków z Warmii, Mazur i Ziemi Malborskiej
• kpt. ż.w. Gustaw Kański – absolwent Szkoły Morskiej w Odessie (Wydział Nawigacyjny), wykładowca Państwowej Szkoły Morskiej w Tczewie (przedmioty: locja, praktyka morska, dokumentacja okrętowa, roboty linowe), inspektor szkolny (faktyczny zastępca dyrektora tczewskiej Szkoły Morskiej), kierownik Wydziału Nawigacyjnego SM w Tczewie, najbliższy współpracownik Antoniego Garnuszewskiego
• Tadeusz Kokiński – mechanik, kierownik warsztatów, wykładowca Państwowej Szkoły Morskiej w Tczewie (przedmioty: mechanizmy okrętowe, gospodarstwo maszynowe na statkach), członek kadry kierowniczej SM w Tczewie
• inż. Witold Komocki – wykładowca Państwowej Szkoły Morskiej w Tczewie (przedmioty: chemia, technologia, wytrzymałość materiałów, materiałoznawstwo, silniki spalinowe, kreślenie)
• Aleksander Maresz – wykładowca Państwowej Szkoły Morskiej w Tczewie (przedmioty: algebra, geometria, trygonometria, różniczki, całki)
• Antoni Ledóchowski / Antoni Maria Józef Maksymilian Ledóchowski, wł. Halka-Ledóchowski, pseud. „Antoś”, „Ledóch”, „Dziadek” (1895-1972) – hrabia, oficer austriackiej i polskiej Marynarki Wojennej (kapitan marynarki), nestor polskiego szkolnictwa morskiego, jeden z pierwszych wykładowców Szkoły Morskiej w Tczewie (przedmioty: matematyka, dewiacja magnetyczna kompasów, astronomia, locja), w latach 1930-1939 zawodowo związany z Państwową Szkołą Morską w Gdyni, wykładowca astronawigacji w Państwowej Szkole Rybołówstwa Morskiego w Szczecinie (do 1965 roku), autor pierwszych w niepodległej Polsce podręczników do nawigacji:  „Astronomia żeglarska” (1928), „Tablice nawigacyjne” (1933), „Kurs nawigacji” (1942), „Astronawigacja”, „Dewiacja kompasu”
• kpt. ż. w. Stanisław Dłuski – intendent, wykładowca Państwowej Szkoły Morskiej w Tczewie (przedmioty: dewiacja kompasu)
• Aleksy Majewski – wykładowca Państwowej Szkoły Morskiej w Tczewie (przedmioty: język polski, historia, prawo morskie), kierownik Instytutu Wydawniczego Szkoły Morskiej w Tczewie
• Stanisław Poradowski – wykładowca Państwowej Szkoły Morskiej w Tczewie (przedmioty: fizyka, elektrotechnika)
• Adolf Hryniewiecki – starszy wychowawca, wykładowca Państwowej Szkoły Morskiej w Tczewie (przedmioty: oceanografia, meteorologia, geografia gospodarcza), autor publikacji „Zarys meteorologji z 39 rysunkami w tekście i 10 tablicami”, wydanej nakładem Instytutu Wydawniczego Szkoły Morskiej w Tczewie, kierownik stacji meteorologicznej założonej w roku 1927 przy SM w Tczewie (elementy wyposażenia stacji: 1 termometr maximum, 1 termograf systemu Richarda, 1 barometr rtęciowy, 1 barograf systemu Richarda, 1 aneroid, 1 psychrometr, 1 higrograf systemu Richarda, 1 deszczomierz systemu Hellmana, 1 wiatromierz systemu Wilda, 2 anemometry)
• Kazimierz Konopka – wychowawca, nauczyciel gimnastyki
• Bronisław Topolnicki – wykładowca Państwowej Szkoły Morskiej w Tczewie (przedmioty: język angielski)

Szkoła Morska w Tczewie – uczniowie / absolwenci:

• Czesław Antkowiak (Wydział Nawigacyjny)
• Kazimierz Bartoszyński (Wydział Nawigacyjny)
• Andrzej Cienciała / Andrzej Cięciała (Wydział Nawigacyjny)
• Stefan Ciundziewicki (Wydział Nawigacyjny)
• Zbigniew Deyczakowski (Wydział Nawigacyjny)
• Adam Fedorowicz (Wydział Nawigacyjny)
• Lucjan Frenkiel (Wydział Nawigacyjny)
• Wacław Jastrzębowski (Wydział Nawigacyjny)
• Zygmunt Kinast (Wydział Nawigacyjny)
• Stanisław Kosko (Wydział Nawigacyjny)
• Wacław Michalski (Wydział Nawigacyjny)
• Jerzy Prokulski (Wydział Nawigacyjny)
• Leon Rusiecki (Wydział Nawigacyjny)
• Zenon Słomkowski (Wydział Nawigacyjny)
• Józef Starbała (Wydział Nawigacyjny)
• Rowmund Piłsudski (Wydział Nawigacyjny)
• Wincenty Dumania (Wydział Mechaniczny)
• Michał Kisielewski (Wydział Mechaniczny)
• Stefan Kołodziejski (Wydział Mechaniczny)
• Stanisław Markuszewski (Wydział Mechaniczny)
• Władysław Milewski (Wydział Mechaniczny)
• Józef Ojczymek (Wydział Mechaniczny)
• Jan Pawłowski (Wydział Mechaniczny)
• Władysław Staniak (Wydział Mechaniczny)
• Mieczysław Szafruga (Wydział Mechaniczny)
• Bohdan Tarchalski (Wydział Mechaniczny)
• Tadeusz Węgrowski (Wydział Mechaniczny)
• Stanisław Wojciechowski (Wydział Mechaniczny)
• Bazyli Wojnarowski (Wydział Mechaniczny)
• Ryszard Zdanowicz (Wydział Mechaniczny)

osoby powiązane:

• Józef Dylkiewicz / Józef Nałęcz-Dylkiewicz (1906-1989) – kronikarz (autor bogato ilustrowanej kroniki miasta Tczewa), piewca ziemi tczewskiej, nauczyciel, poeta, publicysta, żołnierz AK okręgu wileńskiego (pseudonim Euzebiusz), działacz kulturalno-oświatowy, absolwent trzyletniego studium teatralnego, sekretarz lokalnego oddziału Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich, przewodniczący Komisji Oświaty i Kultury, jeden z założycieli Towarzystwa Miłośników Ziemi Tczewskiej (od 1978 roku członek honorowy Towarzystwa Miłośników Ziemi Tczewskiej), od 1985 roku członek Stowarzyszenia „Wisła-Odra”, autor między innymi „Kantaty o Tczewie”

hasła przedmiotowe:

Tczew, Szkoła Morska w Tczewie, Szkoła Morska 1920-1930, Tczew – historia – 1920-1930, edukacja, szkolnictwo, oświata, Antoni Garnuszewski (1886-1964), statek szkolny Lwów, Lwów – okręt Marynarki Wojennej RP, statek szkolny Lwów 1920-1938, Szkoła Morska w Tczewie – profesorowie, Szkoła Morska w Tczewie – kadra dydaktyczna, Szkoła Morska w Tczewie – uczniowie, Szkoła Morska w Tczewie – absolwenci

sygnatura:

Pict0053-Pict0055

zbiory Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Aleksandra Skulteta w Tczewie

1920-1930 Adam Fedorowicz Adolf Hryniewiecki Aleksander Maresz Aleksy Majewski Andrzej Cięciała Andrzej Cienciała Antoni Garnuszewski Antoni Garnuszewski (1886-1964) Antoni Ledóchowski Antoni Ledóchowski (1895-1972) Bazyli Wojnarowski Bohdan Tarchalski Bronisław Topolnicki Czesław Antkowiak edukacja Franciszek Konrad Rydziewski Franciszek Rydziewski I liceum ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej-Curie w Tczewie inż. technolog. Kazimierz Bielski inż. technolog. Kazimierz Bielski (1860-1939) Jan Pawłowski Jerzy Prokulski Józef Dylkiewicz Józef Dylkiewicz (1906-1989) Józef Ojczymek Józef Starbała Kazimierz Bartoszyński Kazimierz Konopka Leon Rusiecki Lucjan Frenkiel Lwów - okręt Marynarki Wojennej RP major mar. Gustaw Kański Michał Kisielewski Mieczysław Szafruga oświata Rowmund PIłsudski Ryszard Zdanowicz Stanisław Dłuski Stanisław Kosko Stanisław Markuszewski Stanisław Poradowski Stanisław Wojciechowski Statek Szkolny Lwów statek szkolny lwów 1920-1938 Stefan Ciundziewicki Stefan Kołodziejski Szkoła Morska 1920-1930 Szkoła Morska w Tczewie Szkoła Morska w Tczewie - absolwenci Szkoła Morska w Tczewie - kadra dydaktyczna Szkoła Morska w Tczewie - profesorowie Szkoła Morska w Tczewie - uczniowie szkolnictwo Tadeusz Kokiński Tadeusz Węgrowski tczew Tczew - historia - 1920-1930 Wacław Jastrzębowski Wacław Michalski Wincenty Dumania Witold Komocki Władysław Milewski Władysław Staniak Zbigniew Deyczakowski Zenon Słomkowski Zygmunt Kinast