50-lecie szkolnictwa morskiego. „Uroczystości w Tczewie”. „Kuźnia kadr” – artykuły prasowe / „Dziennik Bałtycki” 18 czerwca 1970 [fragment kroniki J. Dylkiewicza]
osoby powiązane:
- Antoni Garnuszewski (1886-1964) – inżynier komunikacji, absolwent Szkoły Morskiej w Odessie (Wydział Nawigacyjny), Politechniki w Petersburgu (Wydział Budowy Okrętów) oraz Inżynieryjnej Szkoły Morskiej w Kronsztadzie (egzamin oficerski), uczestnik rejsu szkoleniowego STS Lwów, autor pierwszych polskich podręczników z zakresu budownictwa okrętowego („Budowa okrętu” i „Teoria okrętu”), od sierpnia 1929 roku naczelnik wydziału administracji morskiej, zastępca dyrektora Urzędu Morskiego w Gdyni, od kwietnia 1945 roku naczelnik wydziału żeglugi nowo powstałego Głównego Urzędu Morskiego w Gdańsku, zawodowo związany z Państwową Szkołą Morską w Gdyni, dyrektor i organizator tczewskiej Szkoły Morskiej
- Józef Dylkiewicz / Józef Nałęcz-Dylkiewicz (1906-1989) – kronikarz (autor bogato ilustrowanej kroniki miasta Tczewa), piewca ziemi tczewskiej, nauczyciel, poeta, publicysta, żołnierz AK okręgu wileńskiego (pseudonim Euzebiusz), działacz kulturalno-oświatowy, absolwent trzyletniego studium teatralnego, sekretarz lokalnego oddziału Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich, przewodniczący Komisji Oświaty i Kultury, jeden z założycieli Towarzystwa Miłośników Ziemi Tczewskiej (od 1978 roku członek honorowy Towarzystwa Miłośników Ziemi Tczewskiej), od 1985 roku członek Stowarzyszenia „Wisła-Odra”, autor między innymi „Kantaty o Tczewie”
- Antoni Ledóchowski / Antoni Maria Józef Maksymilian Ledóchowski, wł. Halka-Ledóchowski, pseud. „Antoś”, „Ledóch”, „Dziadek” (1895-1972) – hrabia, oficer austriackiej i polskiej Marynarki Wojennej (kapitan marynarki), nestor polskiego szkolnictwa morskiego, jeden z pierwszych wykładowców Szkoły Morskiej w Tczewie (przedmioty: matematyka, dewiacja magnetyczna kompasów, astronomia, locja), w latach 1930-1939 zawodowo związany z Państwową Szkołą Morską w Gdyni, wykładowca astronawigacji w Państwowej Szkole Rybołówstwa Morskiego w Szczecinie (do 1965 roku), autor pierwszych w niepodległej Polsce podręczników do nawigacji: „Astronomia żeglarska” (1928), „Tablice nawigacyjne” (1933), „Kurs nawigacji” (1942), „Astronawigacja”, „Dewiacja kompasu”
- Konstanty Matyjewicz-Maciejewicz (1890-1972) „Kapitan Kapitanów”, „Macaj” – ostatni komendant STS Lwów, pierwszy komendant Daru Pomorza, wykładowca Państwowej Szkoły Morskiej w Tczewie, organizator i dyrektor (1945-1947) Państwowej Szkoły Morskiej w Gdyni, założyciel i dyrektor (1947–1953) Państwowej Szkoły Morskiej w Szczecinie, od listopada 1953 roku zawodowo związany ze oddziałem Polskiego Rejestru Statków w Szczecinie, ławnik w Szczecińskiej Izbie Morskiej, kapitan żeglugi wielkiej uhonorowany między innymi Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1935), Złotym Krzyżem Zasługi (dwukrotnie: 1931, 1947), Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości (1929), Medalem Komisji Edukacji Narodowej [Kapitanowie o siwych włosach z czcią imię Twoje wspominają i wieczorami płyną w mesach opowiadania o Macaju – tak o kapitanie Maciejewiczu pisał po latach jego wychowanek, kapitan żeglugi wielkiej i pisarz marynistyczny Karol Olgierd Borchardt]
- Michał Kisielewski – inżynier, marynarz, absolwent tczewskiej Szkoły Morskiej (1923 rok, Wydział Mechaniczny), wykładowca Wyższej Szkoły Morskiej w Gdyni, autor podręcznika „Kotły okrętowe: ich obsługa, uszkodzenia i naprawy” (publikacja wydana nakładem Instytutu Wydawniczego Państwowej Szkoły Morskiej, 1936 rok)
- Henryk Jabłoński (1909-2003) – historyk, profesor Uniwersytetu Warszawskiego oraz Wojskowej Akademii Politycznej, generał brygady Wojska Polskiego, w latach 1971-1981 członek Biura Politycznego KC PZPR, w latach 1947-1989 poseł na Sejm Ustawodawczy oraz na Sejm PRL I, II, III, IV, V, VI, VII, VIII i IX kadencji, w latach 1965-1966 minister szkolnictwa wyższego, w latach 1966-1972 minister oświaty i szkolnictwa wyższego, w latach 1972-1985 przewodniczący Rady Państwa (1972–1985)
- Tadeusz Fiszbach – dyplomata, nauczyciel akademicki, w latach 1975–1982 I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Gdańsku, poseł na Sejm PRL VII, VIII i X kadencji, wicemarszałek Sejmu X kadencji, I sekretarz Komitetu Powiatowego PZPR w Tczewie, polityk uhonorowany między innymi Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2014), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1972), Złotym Medalem „Za zasługi dla obronności kraju”, Medalem Księcia Mściwoja II, itd.
- Bohdan Kowalczyk – od 1969 roku rektor Wyższej Szkoły Morskiej w Gdyni
- Kazimierz Porębski (1872-1933) – kontradmirał, oficer pokładowy okrętów nawodnych, w latach 1919-1925 dowódca Marynarki Wojennej, dowódca pancerników „Rostisław”, „Impieratrica Marija”, a także brygady krążowników Floty Czarnomorskiej, uczestnik wojny rosyjsko-japońskiej, I wojny światowej oraz wojny polsko-bolszewickiej, członek komisji nadzoru budowy krążownika „Nowik” w Stoczni Schichau w Gdańsku, założyciel Stowarzyszenia Pracowników na Polu Rozwoju Żeglugi „Bandera Polska”, w latach 1922-1925 szef Kierownictwa Marynarki Wojennej (utworzonego w miejsce Departamentu Spraw Morskich przy Ministerstwie Spraw Wojskowych), polski oficer uhonorowany między innymi Krzyżem Walecznych, Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Orderem Orła Czerwonego IV Klasy, itd.
wydarzenia powiązane [wydarzenia zorganizowane w ramach obchodów 50-lecia Wyższej Szkoły Morskiej w Gdyni, kontynuatorki tczewskiej Szkoły Morskiej, powstałej w 1920 roku, następnie, w roku 1930, przeniesionej do Gdyni, do nowo wybudowanego kompleksu budynków szkolnych przy ul. Morskiej]:
- Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej-Curie w Tczewie, ulica F. Dzierżyńskiego 59 [współcześnie I Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej-Curie w Tczewie, ulica Szkoły Morskiej 1] – odsłonięcie tablicy pamiątkowej o następującej treści: „W tym gmachu mieściła się w latach 1920-1930 Szkoła Morska – kolebka Polskiej Marynarki Handlowej. 17 czerwca 1970”
obiekty powiązane:
- Szkoła Morska / obecnie I Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej-Curie przy ulicy Szkoły Morskiej 1 / w latach 1945-1969 Państwowe Liceum Pedagogiczne / daw. szkoła żeńska [Mädchenschule] (budowę powszechnej szkoły żeńskiej rozpoczęto w Tczewie w roku 1911; w roku 1914 w wyposażonym w centralne ogrzewanie budynku szkolnym dowództwo pruskiej armii zorganizowało lazaret dla rannych żołnierzy; w kolejnych latach – od roku 1916 – w budynku mieściły się koszary niemieckiej straży granicznej – koszary Grenzschutzu, w latach 1920-1930 swoją siedzibę miała w tym miejscu pierwsza w Polsce Szkoła Morska, założona przez kmdra Antoniego Garnuszewskiego; wiosną 1930 roku Szkołę Morską przeniesiono do Gdyni, od tego roku w budynku zaczęła działać Szkoła Powszechna nr 5 przekształcona następnie, w roku 1945, w Liceum Pedagogiczne; historia tczewskiego Liceum im. Marii Skłodowskiej-Curie sięga roku 1948, to właśnie we wrześniu 1948 roku, przy ulicy Parkowej w Tczewie, rozpoczęła działalność 11-letnia Szkoła Ogólnokształcąca (rozwojowa) Stopnia Podstawowego i Licealnego; siedzibą szkoły został nowoczesny gmach wybudowany w roku 1934 przez niemieckie stowarzyszenie Deutscher Schulverein [chodzi o obecną siedzibę Zespołu Szkół Technicznych przy ulicy Parkowej 1]; w 1955 roku placówka przyjęła nazwę: Szkoła Podstawowa i Liceum Ogólnokształcące Towarzystwa Przyjaciół Dzieci w Tczewie; w 10. rocznicę powstania szkoły, z inicjatywy ówczesnego dyrektora Bronisława Kalkowskiego oraz nauczycielki fizyki prof. Wiktorii Dunajskiej, nadano placówce imię polskiej noblistki Marii Skłodowskiej-Curie, „przy udziale Komitetu Rodzicielskiego, a zwłaszcza państwa H. i St. Chylickich, Maruczyńskich i Kawczyńskich szkoła otrzymała również sztandar.”; w 1966 roku, po zakończeniu działalności tczewskiego Liceum Pedagogicznego, mieszczącego się w budynku przy obecnej ulicy Szkoły Morskiej 1, podjęto decyzję o przeniesieniu tam Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Skłodowskiej-Curie [w drugiej połowie lat 60-tych władze oświatowe postanowiły zakończyć działalność liceów pedagogicznych, które jak uznano, spełniły już swoje główne zadanie, a więc przygotowanie kadry pedagogicznej dla powojennej oświaty]; moment pożegnania z placówką przy ulicy Parkowej w sposób następujący opisano na kartach kroniki szkolnej: Nauczycielom tak jak i nam, jest trudno rozstać się z murami naszej szkoły. Często narzekaliśmy na nauczycieli i szkołę, a teraz kiedy nastąpiło rozstanie, jest nam smutno i ogarnął nas żal; 1 września 1966 roku w sali gimnastycznej dawnego Liceum Pedagogicznego powitał zebranych nowy dyrektor LO im. Marii Skłodowskiej-Curie p. Adam Jabłoński; w 1970 roku na terenie szkoły zorganizowano obchody 50-lecia szkolnictwa morskiego, z tej okazji do Tczewa przybyli między innymi wykładowcy i absolwenci szkoły z kpt. żw. Konstantym Maciejewiczem, kpt. żw. Antonim Ledóchowskim, kpt. żw. Karolem Olgierdem Borchardtem, a także ówczesnymi ministrami Oświaty, Wychowania oraz Żeglugi; w 1979 roku otwarto w tczewskiej placówce Izbę Tradycji Szkoły Morskiej; w 1993 roku I LO obchodziło dwa jubileusze: jubileusz 35-lecia nadania szkole imienia Marii Skłodowskiej-Curie oraz jubileusz 45-lecia istnienia placówki, wydana została wówczas publikacja okolicznościowa zatytułowana Jednodniówka Jubileuszowa pod redakcją Elżbiety Szałańskiej i Edwarda Grabowskiego; w czerwcu 2002 roku odbył się w Tczewie długo oczekiwany Zjazd Trzech Liceów, na który z różnych stron świata przybyli absolwenci LO im. Adama Mickiewicza, Liceum Pedagogicznego i LO im. M. Skłodowskiej-Curie; z tej okazji wydana została publikacja jubileuszowa zatytułowana Zjazd Absolwentów Liceów / za: http://www.sklodowska.szkola.tczew.pl/index.php/historia-szkoly; „Ocalić od zapomnienia… ciąg dalszy” : publikacja okolicznościowa z okazji 60-lecia Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Skłodowskiej-Curie w Tczewie / praca zbiorowa pod red. Bożeny Deja-Gałeckiej
- STS Lwów / Statek szkolny „Lwów” – polski żaglowiec szkolny, pierwsza „kolebka nawigatorów”; zwodowany w 1869 roku w w stoczni G. R. Cloover & Co. w Birkenhead (Anglia) jako statek towarowo-pasażerski; pierwotnie 3-masztowa fregata o nazwie „Chinsura”; latem 1920 roku zakupiony dla nowo powstającej Szkoły Morskiej w Tczewie [komendantem żaglowca był Tadeusz Ziółkowski, oficerem nawigacyjnym Mamert Stankiewicz, starszym oficerem Konstanty Matyjewicz-Maciejewicz, radiotelegrafistą Alojzy Kwiatkowski, żaglomistrzem Jan „Waju” Leszczyński]; statek o nośności 1293 BRT, długości kadłuba 79 m, szerokości 11,4 m, zanurzeniu do 7 m, powierzchni żagli ok. 1500 m2 mógł w czasie służby szkoleniowej pomieścić 35 marynarzy i 140 uczniów
hasła przedmiotowe:
Tczew, Szkoła Morska w Tczewie, Szkoła Morska 1920-1930, edukacja, szkolnictwo, oświata, marynistyka, Wyższa Szkoła Morska w Gdyni, Uniwersytet Morski w Gdyni, I Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej-Curie w Tczewie, I Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej-Curie – tablica pamiątkowa, Wyższa Szkoła Morska w Gdyni 1970, 50-lecie szkolnictwa morskiego w Polsce, 50-lecie Wyższej Szkoły Morskiej w Gdyni, szkolnictwo morskie, jubileusz 1920-1970, Konstanty Matyjewicz-Maciejewicz, Michał Kisielewski, Antoni Garnuszewski (1886-1964), Antoni Ledóchowski (1895-1972), Józef Dylkiewicz (1906-1985), Kazimierz Porębski (1872-1933), Tadeusz Fiszbach, STS Lwów, Statek szkolny Lwów, wywiad, Szkoła Morska w Tczewie – Wydział Nawigacyjny, Szkoła Morska w Tczewie – Wydział Mechaniczny, Polsko-Brytyjskie Towarzystwo Okrętowe, Polskie Transatlantyckie Towarzystwo Okrętowe, Szkoła Morska – historia, Wyższa Szkoła Morska – historia, Państwowa Szkoła Morska, Wyższa Szkoła Morska – wydziały, Przedsiębiorstwo Żegluga Morska, Dar Pomorza – statek szkolny, Jan Turlejski – statek szkolny, Zenit – statek instrumentalny, Horyzont – statek instrumentalny, Jan Królak
sygnatura:
Pict0062
zbiory Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Aleksandra Skulteta w Tczewie