Tczew. Obecny Plac Generała Józefa Hallera (daw. Plac Wolności, Adolf Hitler Platz, Plac Pierackiego, Stary Rynek, Rynek, Markt, Marktplatz) / niem. Dirschau. Markt mit Rathaus
obiekty widoczne:
- ratusz staromiejski – centralna część rynku (obiekt będący siedzibą władz miejskich; 18 maja 1916 roku w rejonie tczewskiego rynku wybuchł pożar, który doszczętnie zniszczył staromiejski ratusz wraz z przylegającymi do niego pięcioma budynkami mieszkalno-usługowymi o numerach 25, 26, 29, 30, 31, 32)
- kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 18 [daw. Markt 18] / kamienica narożna (dwukondygnacyjny budynek mieszkalno-handlowy wybudowany przez G. Wilkego w miejscu kamienicy zniszczonej przez pożar w lipcu 1900 roku, obiekt będący własnością Julii Leyde; w budynku mieściły się m.in. Schuhwarenhaus [sklep obuwniczy] – M. Leyde oraz Kaiser’s Kaffee Geschäft [kawiarnia]- Alfred Möller; 1901 rok – budowa nowych okien wystawowych od strony rynku, w latach 1854-1899 własność wdowy Amalii Dahmer)
- kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 17 [daw. Markt 17] z attyką zwieńczoną wieżyczką (kamienica w stylu eklektycznym ze zdobieniami barokowymi wybudowana około 1900 roku w miejscu obiektu zniszczonego przez pożar w lipcu 1900 roku, 1909 rok – przebudowa elewacji frontowej, kolejni właściciele począwszy od roku 1900: Eduard Sonnert, Julia Leyde z domu Blum, Artur Leyde, Bernard Brzozowski, na początku XX wieku w budynku mieścił się Hotel Cesarski (Kaiserhof)
- kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 16 opatrzona szyldem „Kaufhaus – S. Brenner” [daw. Markt 16] (po pożarze w lipcu 1900 roku gruntowna przebudowa i rozbudowa kamienicy, w latach 1897-1920 własność kupca Sallego Brennera, w latach 1920-1939 własność kupca Władysława Maciejewskiego)
- nieistniejący współcześnie budynek znajdujący się w sąsiedztwie ratusza staromiejskiego – obiekt spłonął w maju 1916 roku (por. identyczny obiekt widoczny na karcie pocztowej nr 767: https://skarbnica.tczew.pl/2323/tczew-obecny-plac-generala-jozefa-hallera-daw-plac-wolnosci-adolf-hitler-platz-plac-pierackiego-stary-rynek-rynek-markt-marktplatz-2/
- budynek przy ulicy Garncarskiej 3/4 – obiekt widoczny w tle (czas powstania: 4. ćwierćwiecze XIX wieku; budynek wzniesiony jako oficyna mieszkalna kamienicy rynkowej nr 18 [w pierwszej połowie XIX wieku w miejscu tym stał spichlerz, stajnia, oficyna / budynek tylny; w pierwszych latach wieku XX oficynom nadano samodzielnie numery administracyjne)
- budynek przy ulicy Rybackiej 8 – obiekt widoczny w tle (czas powstania: około 1880 roku; kolejni właściciele począwszy od roku 1887: Robert Zube – kupiec, Carl Eisenack – kupiec, Michael Przechlewski – majster szewski)
- budynek przy ulicy Rybackiej 9 – obiekt widoczny w tle (czas powstania: XIX wiek ; w latach 1884-1915 własność Carla Palischewskiego – majstra szewskiego; w roku 1936 w miejscu dotychczasowego obiektu wzniesiono nowy dom mieszkalny z warsztatem stolarskim, wł. Ligman – stolarz [na parterze stolarnia i sklep meblowy])
- powóz konny
- stoisko handlowe / stragan
osoby widoczne:
przechodnie / mieszkańcy Tczewa
osoby powiązane:
- Amalia Dahmer – w latach 1854-1899 właścicielka kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 18/ zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
- Bernard Brzozowski – mistrz szewski, w latach 1922-1939 właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 17 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
- Julia Leyde – w latach 1920-1922 właścicielka kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 17, właścicielka kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 18 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
- Artur Leyde – w latach 1920-1922 właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 17 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
- Eduard Sonnert – mistrz malarski, właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 17/ zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
- Władysław Maciejewski – kupiec, w latach 1920-1939 właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 16 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
- Sally Brenner – kupiec, w latach 1916-1922 właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 15; w latach 1897-1920 właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 16 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
- Robert Zube – kupiec, właściciel budynku przy ulicy Rybackiej 8 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
- Carl Eisenack – kupiec, jeden z członków loży masońskiej, działacz towarzystwa szkolnego „Schulverein”, właściciel przedsiębiorstwa zajmującego się sprzedażą hurtową i detaliczną produktów rolnych, właściciel budynku przy ulicy Rybackiej 8 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
- Michael Przechlewski – majster szewski, właściciel budynku przy ulicy Rybackiej 8 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
- Carl Palischewski – majster szewski, właściciel budynku przy ulicy Rybackiej 9 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
- Ligman – stolarz, właściciel budynku przy ulicy Rybackiej 9 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
- Marie Leyde – nazwisko widoczne na szyldzie sklepowym (kamienica staromiejska nr 18)
- Alfred Möller – nazwisko widoczne na szyldzie sklepowym (kamienica staromiejska nr 18); właściciel kawiarni (niem. Kaiser’s Kaffee Geschäft )
datowanie:
około 1905 [widok późniejszy od widoku przedstawionego na karcie pocztowej nr 764 / https://skarbnica.tczew.pl/2315/tczew-widok-na-obecny-plac-generala-jozefa-hallera-daw-plac-wolnosci-adolf-hitler-platz-plac-pierackiego-stary-rynek-rynek-markt-marktplatz-widok-od-obecnej-ulicy-kardynala-stefana-wyszyns/, ale wcześniejszy od widoku przedstawionego na karcie pocztowej nr 767 / https://skarbnica.tczew.pl/2323/tczew-obecny-plac-generala-jozefa-hallera-daw-plac-wolnosci-adolf-hitler-platz-plac-pierackiego-stary-rynek-rynek-markt-marktplatz-2/ ; uwagę zwraca szyld „Kaiserhof” (kamienica przy obecnym Placu Hallera 17) – chodzi o Hotel Cesarski działający w Tczewie na początku XX wieku, a także brak szyldów „Marie Dorsch” i „Simon Michaelis” znajdujących na budynku sąsiadującym z ratuszem staromiejskim ; por. pocztówka 764 / https://skarbnica.tczew.pl/2315/tczew-widok-na-obecny-plac-generala-jozefa-hallera-daw-plac-wolnosci-adolf-hitler-platz-plac-pierackiego-stary-rynek-rynek-markt-marktplatz-widok-od-obecnej-ulicy-kardynala-stefana-wyszyns/ ; por. dodatkowo datę nadrukowaną na rewersie karty pocztowej (Magdeburg 1908) oraz typ pocztówki pomocny w datowaniu widoku – karta pocztowa fotograficzna [około 1900 roku nastąpiła popularyzacja technik fotograficznych, które z czasem wyparły litografię]
opis fizyczny:
- pocztówka koloryzowana (fotograficzna); wyd. Reinicke & Rubin, Magdeburg 1908
- na rewersie karta pocztowa wypisana odręcznie – korespondencja w języku niemieckim (dane adresata nieczytelne)
uwagi:
- na odwrocie znaczek pocztowy Deutsches Reich oraz stempel pocztowy / korespondencyjny Dirschau [Tczew] z nieczytelną datą
- na odwrocie odręczny dopisek: Kr. Pr. Stargard [Preußisch Stargard] / współcześnie: Starogard Gdański
sygnatura:
Poczt769
zbiór Ireneusz Dunajski