Tczew. Panorama miasta od strony Wisły. Fotografia wykonana z wieży mostu drogowego. Lata 80. XX wieku

miejscowość:

Tczew

obiekty / miejsca widoczne:

• Wisła
• kościół podominikański / Kościół pw. św. Mikołaja / Kościół pw. św. Jerzego / ob. Kościół Rzymskokatolicki pw. św. Stanisława Kostki (obiekt sakralny ufundowany w roku 1289 przez księcia pomorskiego Mestwina, do roku 1945 użytkowany przez gminę ewangelicką, prezbiterium datowane na IV ćwierćwiecze XIII wieku, nawa – poł. XIV wieku)
• Kościół Rzymskokatolicki pw. Podwyższenia Krzyża Świętego (czas powstania obiektu: 2. połowa XIII do 2. połowy XIV wieku, wieża – II połowa XIII wieku, prezbiterium – I połowa XIV wieku, korpus nawowy – przed 1364 rokiem; 29 sierpnia 1982 roku doszło do pożaru w wyniku którego uszkodzeniu uległy wieża, połacie dachu nad nawą główną, dzwony oraz organy kościelne; ocalałe wyposażenie przeniesiono do sąsiadującego z farą Kościoła pw. Św. Stanisława Kostki; w kolejnych latach wieża otrzymała nowe, murowane zwieńczenie, uzupełniono więźbę, położono nowe dachówki, ufundowano także organy oraz cztery dzwony: Maryja, odkupiciel Człowieka, Jan Paweł II, Wacław)
• most drogowy (historyczny most drogowy zbudowany został w latach 1851–1857 jako most drogowo-kolejowy projektu Carla Lentze; w 1947 roku zniszczeniu uległy prowizorycznie odbudowane przęsła mostu (niesiona przez powódź kra lodowa uszkodziła kilka drewnianych podpór mostowych w wyniku czego siedem dźwigarów wpadło do rzeki); 15 stycznia 1948 roku przywrócony został ruch drogowy na tak zwanym „starym moście”, pomiędzy mostem drogowym a mostem kolejowym powstała specjalna kładka, umożliwiająca autom kontynuowanie drogi po przęsłach kolejowych; 31 stycznia 1959 roku władze miejskie oficjalnie dopuściły most drogowy do użytku, ogłaszając, że jest on w całości przejezdny (zbędna kładka łącząca oba mosty została w tym samym roku usunięta); drogowcy, mimo wydanego przez władze miejskie komunikatu o przejezdności mostu, przystąpili do generalnego remontu nawierzchni (aby umożliwić samochodom wjazd na remontowany most, w miejscu zachodniego przyczółka powstała tymczasowa kładka); remont zakończył się ostatecznie w roku 1961; 21 marca 2000 roku trzy środkowe przęsła oryginalnej konstrukcji oraz cztery wieże w stylu neogotyckim zostały wpisane do rejestru zabytków, pozostałe elementy konstrukcyjne mostu drogowego dołączone zostały do rejestru w kilkanaście lat później, tj. 7 października 2016 roku (tym samym cały tczewski most został oficjalnie uznany za zabytek); w październiku 2011 roku, z uwagi na postępującą degradację przęseł, ruch na tczewskim moście drogowym został wstrzymany; od 2012 roku trwa proces odbudowy tczewskiego mostu drogowego w wariancie historycznym; kompleksowe prace o wartości 35,5 mln złotych podjęto na początku roku 2019; 15 kwietnia 2019 roku, podczas kolejnego etapu odbudowy mostu drogowego, dokonano wyjątkowego odkrycia: pod dawnym portalem zachodnim odnaleziono kapsułę czasu wmurowaną w przyczółek tczewskiego mostu 27 lipca 1851 roku oraz tablicę pamiątkową opatrzoną niemieckojęzyczną inskrypcją: „Jego wysokość, król pruski Fryderyk Wilhelm IV, położył kamień węgielny pod mostem wiślanym w Tczewie, 27 lipca 1851 r.”) / za: Bartosz Listewnik, „Historia mostów tczewskich. Zmiany konstrukcji na przestrzeni dziejów”
• dawny budynek klasztorny zakonu żebraczego dominikanów – część zespołu klasztornego (po kasacji klasztoru w 1818 roku przekazany na cele szkolne) / obecnie Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia im. Janiny Garści
• Dom Organizacji Pozarządowych przy Placu św. Grzegorza / dawna Szkoła Czerwona (czas powstania obiektu: 1891 rok; w okresie międzywojennym mieściła się tu Szkoła Powszechna nr 1, później Zespół Szkół Technicznych i Kolejowych)
• Dom Organizacji Pozarządowych przy Placu św. Grzegorza / dawna Szkoła Biała (czas powstania obiektu: 1871 rok; w okresie międzywojennym mieściła się tu Szkoła Powszechna nr 1, później Zespół Szkół Technicznych i Kolejowych)
• Wieża Ciśnień  przy rozwidleniu ulic Bałdowskiej i 30 Stycznia – obiekt widoczny w tle (liczący około 40 metrów budynek wzniesiono w roku 1905 na potrzeby Miejskich Zakładów Zaopatrywania w Wodę)
• budynek przy ulicy Zamkowej 5 / dawny browar tczewski (budynek przy ul. Zamkowej wzniesiono w 1890 roku w miejscu zniszczonej przez pożar słodowni, obiekt wchodził w skład zespołu browarnego należącego do Johanna Allerta (ul. Zamkowa 1-6), około 1937 r. browar zamknięto i uruchomiono w nim m.in. wytwórnię wód mineralnych)
• kamienica przy ulicy Zamkowej 16 – elewacja tylna (czas powstania obiektu w obecnym kształcie: 1907 rok; w parterowej części obiektu mieściły się pierwotnie pomieszczenia sklepowe)
• kamienica przy ulicy Zamkowej 18 – elewacja tylna (czas powstania obiektu: około 1890 roku)
• kamienica przy ulicy Zamkowej 19 – elewacja tylna (czas powstania obiektu: około 1910 roku)
• kamienice bliźniacze przy ulicy Zamkowej 19A i 19B – elewacja tylna (czas powstania obiektów: 1913 rok)
• budynek przy ulicy Zamkowej 21 (czas powstania obiektu: około 1905 roku)
• Zespół Szkół Katolickich im. Świętej Jadwigi Królowej- Uniwersyteckie Katolickie Liceum Ogólnokształcące / dawny Szpital św. Jerzego, tzw. szpital pokrzyżacki – w kadrze widoczna charakterystyczna wieżyczka (czas powstania obiektu we współczesnym kształcie: 1911 rok; Szpital św. Jerzego działał w Tczewie już w wieku XIV (początkowo jako szpital w czasach epidemii trądu, następnie jako przytułek dla biedoty, bezdomnych i starców), pierwszy tczewski Szpital św. Jerzego znajdował się w rejonie obecnego Placu Marszałka Józefa Piłsudskiego (na terenie dzisiejszego cmentarza ewangelickiego), następnie w wieku XVI został przeniesiony do budynku przy ul. Mickiewicza 18 (dawne / obiegowe nazwy obiektu: „Wielki szpital” czy ” Buda św. Jerzego”); w latach 1720-1755 do szpitala należała również kamienica przy ulicy Mickiewicza 19; w tym czasie funkcję szpitala pełnił także budynek zlokalizowany przy obecnej ulicy Krótkiej 7 (od 1661 do 1881); prawdopodobnie przed wybudowaniem obiektu przy ulicy Wodnej 6 szpital pokrzyżacki mieścił się poza miastem w rejonie ul. Lecha (wschodnia część dzisiejszej ulicy Lecha, w połowie jej biegu, bliżej obecnej ulicy Obrońców Westerplatte); Szpital św. Jerzego działał przy ulicy Wodnej od połowy XIX wieku nie zmieniając lokalizacji aż do końca wieku XIX [początkowo tczewska placówka medyczna miał swoją siedzibę w parterowym budynku usytuowanym na linii murów miejskich prostopadle do budynku obecnego], około 1930 znany nam współcześnie obiekt zmodernizowano i dostosowano do potrzeb szkolnych / począwszy od lat międzywojennych swoją siedzibę miało w tym miejscu kolejno: gimnazjum niemieckie, gimnazjum Towarzystwa Kupców Samodzielnych (od 1931 roku), szkoła zawodowa (okres okupacji), Szkoła Podstawowa nr 6, tczewskie Liceum Medyczne ; za: R. Landowski, Tczew w czasie i przestrzeni, s. 173, 204)
• budynek przy ulicy Nad Wisłą 7 / dawny Inspektorat Budownictwa Wodnego (czas powstania obiektu: około 1915 roku; do I poł. XIX wieku w rejonie obecnej ulicy Nad Wisłą 7 znajdował się zimowy port pontonowy)
• budynek mieszkalny przy ulicy Kościuszki 15
• budynek mieszkalny przy ulicy Zamkowej 11 – elewacja tylna (czas powstania obiektu: 3. ćwierćwiecze XIX wieku)
• budynek mieszkalny przy ulicy Zamkowej 9 – elewacja tylna (czas powstania obiektu: około 1900 roku)
• kamienica przy ulicy Zamkowej 13 – elewacja tylna / daw. siedziba administracji Spółdzielni Inwalidów „Wisła” (czas powstania obiektu: przełom XIX i XX wieku; kamienica należąca pierwotnie do G. Wilkego – właściciela tartaku parowego – niem. Dampf Schneidemühle Wilke)
• kamienica przy ulicy Kardynała Stefana Wyszyńskiego 31 (czas powstania obiektu: około 1910 roku)
• Urząd Miejski przy Placu Marszałka Józefa Piłsudskiego 1 – w kadrze widoczna charakterystyczna wieżyczka (obiekt wzniesiono w roku 1908 w okolicy zniszczonego przez pożar Hotelu Gdańskiego, w budynku swoją siedzibę miały kolejno starostwo tczewskie, wyodrębnione w roku 1887 ze starostwa starogardzkiego oraz Urząd Miejski – od roku 1990)

obiekty powiązane:

wieże w stylu neogotyckim – wieże mostu kratowniczego / drogowego (wieże wznoszono kolejno w latach: 1856 – na środkowym filarze, 1857 – na pierwszym i drugim filarze, 1858 – na czwartym i piątym filarze; we wnętrzu każdej z wież znajduje się kilka niewielkich pomieszczeń: przedsionek, prostokątna wnęka z wejściem na schody, sala wpisana w cylindryczną część wieży, drewniane podesty kolejnych kondygnacji)

data:

lata 80. XX wieku

hasła przedmiotowe / hasła ogólne:

architektura, zabytki, sztuka, kościół katolicki, transport, łączność, mosty, Stare Miasto, kamienice Tczew, urbanistyka, zagadnienia gospodarcze, budownictwo

hasła przedmiotowe / hasła szczegółowe:

Tczew, panorama miasta, Stare Miasto, Wisła, kościół podominikański, kościół szkolny, Kościół pw. św. Stanisława Kostki w Tczewie,  Fara, Fara Tczew, Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Tczewie, most drogowy, wieże w stylu neogotyckim, ulica Zamkowa, ulica Zamkowa 5, dawny browar, browar tczewski, ulica Zamkowa 16, ulica Zamkowa 19, ulica Zamkowa 19A, ulica Zamkowa 19B, ulica Zamkowa 21, ulica Zamkowa 18, ulica Zamkowa 9, ulica Zamkowa 11, ulica Zamkowa 13, Wieża Ciśnień, Dom Organizacji Pozarządowych, Szkoła Biała, Szkoła Czerwona, bulwar nadwiślański, Urząd Miejski w Tczewie, Urząd Miejski – Plac Piłsudskiego 1 – Tczew, Urząd Miejski – Plac Marszałka Józefa Piłsudskiego 1 – Tczew, ulica Nad Wisłą, ulica Nad Wisłą 7, Inspektorat Budownictwa Wodnego, Inspektorat Budownictwa Wodnego – ulica Nad Wisłą 7 – Tczew, ulica Kardynała Stefana Wyszyńskiego, ulica Kardynała Stefana Wyszyńskiego 31, ulica Kościuszki, ulica Kościuszki 15, lata 80. XX wieku

uwagi:

• fotografia czarno-biała
• wymiary: 18,0 x 23,8 cm

autor zdjęcia:

Stanisław Zaczyński (1938-2023, ur. Rokitki k. Tczewa) – fotograf, archiwista, kolekcjoner, laureat „Kociewskiego Pióra” – lokalnego wyróżnienia przyznawanego przez Towarzystwo Społeczno-Kulturalne im. Małgorzaty Hillar, Kawaler Medalu Pro Domo Trsoviensi

sygnatura:

VI4b-994/RZS         

numer teczki:

4

zbiory Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Aleksandra Skulteta w Tczewie

architektura browar tczewski budownictwo bulwar nadwiślański dawny browar Dom Organizacji Pozarządowych fara Fara Tczew fotografia czarno-biała Inspektorat Budownictwa Wodnego Inspektorat Budownictwa Wodnego - ulica Nad Wisłą 7 - Tczew kamienice Tczew kościół katolicki kościół podominikański Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Tczewie Kościół pw. św. stanisława kostki w tczewie Kościół szkolny łączność lata 80. XX wieku most drogowy mosty panorama miasta promowane stanisław zaczyński stanisław Zaczyński - fotograf stare miasto szkoła Biała szkoła Czerwona sztuka tczew teczka 4 teczka nr 4 transport ulica Kardynała Stefana Wyszyńskiego ulica Kardynała Stefana Wyszyńskiego 31 ulica Kościuszki ulica Kościuszki 15 ulica Nad Wisłą ulica Nad Wisłą 7 ulica Zamkowa ulica Zamkowa 11 ulica Zamkowa 13 ulica Zamkowa 16 ulica Zamkowa 18 ulica Zamkowa 19 ulica Zamkowa 19A ulica Zamkowa 19B ulica Zamkowa 21 ulica Zamkowa 5 ulica Zamkowa 9 urbanistyka Urząd Miejski - Plac Marszałka Józefa Piłsudskiego 1 - Tczew Urząd Miejski - Plac Piłsudskiego 1 - Tczew urząd miejski w tczewie Wieża Ciśnień wieże w stylu neogotyckim wisła wystawa_wydarzenia zabytki zagadnienia gospodarcze