Tczew. Mosty wiślane (most drogowy, most kolejowy). Zabudowania dworcowe – strona bydgoska. Lata 1901-1909

Tczew. Mosty wiślane (most drogowy, most kolejowy). Zabudowania dworcowe – strona bydgoska. Lata 1901-1909

obiekty / miejsca widoczne:

  • peron / zabudowania dworcowe – strona bydgoska
  • portal mostu drogowego / kratowniczego ozdobiony reliefami Gustawa Bläsera przedstawiającymi, w części centralnej, pruskiego króla Fryderyka Wilhelma IV
  • portal mostu kolejowego z charakterystyczną, zbliżoną do portalu mostu kratowniczego, sekwencją wartowniczą
  • most drogowy (historyczny most drogowy zbudowany został w latach 1851–1857 jako most drogowo-kolejowy; pierwotnie obiekt zdobiło dziesięć wież w stylu neogotyckim, wznoszonych kolejno w latach 1856, 1857 i 1858, monumentalny charakter konstrukcji podkreślały dodatkowo dwie bramy wjazdowe, z których jedną (tę po stronie Tczewa) zdobiła płaskorzeźba, przedstawiająca pruskiego króla Fryderyka Wilhelma IV w towarzystwie budowniczych mostu: Carla Lentzego oraz szwajcarskiego inżyniera Rudolpha Eduarda Schinza; po roku 1945, zniszczony w wyniku działań wojennych obiekt, odbudowano w formie dalekiej od oryginału; 21 marca 2000 roku trzy środkowe przęsła oryginalnej konstrukcji oraz cztery wieże w stylu neogotyckim zostały wpisane do rejestru zabytków, pozostałe elementy konstrukcyjne mostu drogowego dołączone zostały do rejestru w kilkanaście lat później, tj. 7 października 2016 roku (tym samym cały tczewski most został oficjalnie uznany za zabytek); w październiku 2011 roku, z uwagi na postępującą degradację przęseł, ruch na moście został wstrzymany; od 2012 roku trwa proces odbudowy obiektu w wariancie historycznym; kompleksowe prace o wartości 35,5 mln złotych podjęto na początku roku 2019; 15 kwietnia 2019 roku, podczas kolejnego etapu odbudowy mostu dokonano wyjątkowego odkrycia: pod dawnym portalem zachodnim odnaleziono kapsułę czasu wmurowaną w przyczółek tczewskiego mostu 27 lipca 1851 roku oraz tablicę pamiątkową opatrzoną niemieckojęzyczną inskrypcją: „Jego wysokość, król pruski Fryderyk Wilhelm IV, położył kamień węgielny pod mostem wiślanym w Tczewie, 27 lipca 1851 r.”) / za: Bartosz Listewnik, „Historia mostów tczewskich. Zmiany konstrukcji na przestrzeni dziejów”
  • most kolejowy (historyczny most kolejowy wybudowany został w roku 1891 na trasie magistrali kolejowej łączącej Warszawę z Gdańskiem; odbudowa zniszczonego w wyniku działań wojennych mostu rozpoczęła się w marcu 1946 roku; 8 marca 1947, dokładnie w dwa lata po wysadzeniu mostów wiślanych przez armię niemiecką, obiekt został tymczasowo odbudowany; w latach 2009-2010 most kolejowy przeszedł generalny remont w ramach modernizacji linii kolejowej Warszawa-Gdynia)
  • wieże w stylu neogotyckim / wieże mostu drogowego (wieżyczki wznoszono kolejno w latach: 1856 – na środkowym filarze, 1857 – na pierwszym i drugim filarze, 1858 – na czwartym i piątym filarze; we wnętrzu każdej z wież znajduje się kilka niewielkich pomieszczeń: przedsionek, prostokątna wnęka z wejściem na schody oraz sala wpisana w cylindryczną część wieży)
  • budynek przy obecnej ulicy 1 Maja 6 (czas powstania obiektu: około 1900 roku)
  • poczta dworcowa / urząd telegraficzny, współcześnie ulica 1 Maja 10 (czas powstania obiektu: około 1865 roku; przebudowa: około 1910 roku)
  • tory kolejowe / linia kolejowa łącząca Tczew z Bydgoszczą
  • pociągi
  • kominy fabryczne

obiekty powiązane (niewidoczne w kadrze):

dworzec kolejowy, tzw. „stary dworzec” (obiekt wybudowany w latach 1856-1857 według projektu Friedricha Augusta Stülera; okazały budynek, wzniesiony w tym samym czasie co wieże i portale tczewskich mostów, zachwycił przebywającą w Tczewie, w sierpniu 1858 roku, Jadwigę Łuszczewską-Deotymę; w tekście wspomnieniowym zatytułowanym „Wycieczka do Gdańska. Czczewo” autorka „Panienki z okienka” pisała: Jest to prawdziwy wzór architektury dziewiętnastego wieku, utwór z samego żelaza i kryształu, najtrwalsze z najtrwalszych, połączenie dziwne a pociągające (…) Najpierw wchodzisz do sali z trzech stron wyłożonej zwierciadłami, z czwartej ogromna oszklona ściana przedziela ją od drugiej sali półkolistej; ta cała jest ulana ze szkła, oprawionego w sieć żelaznych słupów, wiotkich i powikłanych, jakby gałązki rozłożystych drzew. Kierunek budowy tak zwrócony, iż gdziekolwiek staniesz, na wskroś wszystkich ścian, jak jedno okno, widzisz cały most; „stary dworzec” spłonął w marcu 1945 roku, w kilka dni po zajęciu Tczewa przez Armię Czerwoną [wcześniej został dwukrotnie uszkodzony, we wrześniu 1939 roku oraz w lutym 1945 roku])

datowanie:

1901-1909 [przed przebudową poczty dworcowej przy obecnej ulicy 1 Maja 10; około 1910 roku obiekt uzyskał dzisiejszy kształt]

instytucje powiązane:

Polskie Towarzystwo Księgarni Kolejowych RUCH [17 grudnia 1918 roku Jan Gebethner i Jakub Mortkowicz powołali Polskie Towarzystwo Księgarni Kolejowych RUCH; pierwotnie wydawnictwo nosiło nazwę Polskie Towarzystwo Księgarń Kolejowych RUCH Spółka z o.o]

hasła przedmiotowe / hasła ogólne:

Tczew, kolej, kolejnictwo, transport, transport kolejowy, transport szynowy, przewozy kolejowe, historia, architektura, mosty, mosty tczewskie, mosty wiślane, dworzec, infrastruktura kolejowa, gospodarka, zagadnienia gospodarcze, środki transportu, pociąg, pociągi, tabor kolejowy

hasła przedmiotowe / hasła szczegółowe:

Tczew, Dirschau, most drogowy, most kolejowy, portal, portal mostu kolejowego, portal mostu drogowego, wieże w stylu neogotyckim, dworzec kolejowy, stacja kolejowa, stary dworzec, strona bydgoska, dworzec kolejowy – strona bydgoska – Tczew, tory kolejowe, linia kolejowa Tczew-Bydgoszcz, poczta dworcowa, urząd telegraficzny, ulica 1 Maja, ulica 1 Maja 10, ulica 1 Maja 6, poczta dworcowa – ulica 1 Maja 10 – Tczew, urząd telegraficzny – ulica 1 Maja 10 – Tczew, komin fabryczny, kominy fabryczne, karta pocztowa, pocztówka, pocztówka fotograficzna, sepia, Polskie Towarzystwo Księgarni Kolejowych RUCH, J. Gospodarek, karta bez obiegu pocztowego, Tomasz Spionek, lata 1901-1909, początek XX wieku, XX wiek

opis fizyczny:

  • pocztówka fotograficzna (sepia)
  • karta wydana nakładem Polskiego Towarzystwa [Księgarni Kolejowych] „RUCH” S.A. (z adnotacją: Wszelkie prawa przedruku zastrzeżone); fot. J. Gospodarek
  • brak korespondencji na rewersie, brak stempli pocztowych / korespondencyjnych, brak znaczka pocztowego [karta bez obiegu pocztowego]

sygnatura:

Poczt151

ze zbiorów Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Aleksandra Skulteta w Tczewie (kolekcja: Tomasz Spionek)

Skip to content