Tczew. Działki Staszica / obecnie Osiedle Stanisława Staszica – Parafia pw. Św. Maksymiliana Marii Kolbego – poświęcenie pomnika Matki Bożej Królowej Polski dnia 18 maja 1937 roku

Tczew. Działki Staszica / obecnie Osiedle Stanisława Staszica – Parafia pw. Św. Maksymiliana Marii Kolbego – poświęcenie pomnika Matki Bożej Królowej Polski dnia 18 maja 1937 roku

obiekty widoczne:

• pomnik Matki Bożej Królowej Polski / Matki Bożej Królowej Królowej Korony Polskiej (z czuwającym u stóp Matki Bożej orłem – symbolem wolnego kraju oraz uwiecznioną na tablicy prośbą wiernych: „Matko nie opuszczaj nas”)
• most drogowy (zbudowany w latach 1851–1857 jako most drogowo-kolejowy, proj. Carl Lentze)
• most kolejowy (wybudowany w 1891 roku na trasie magistrali kolejowej łączącej Warszawę z Gdańskiem)
• przęsła mostowe
• wieże w stylu neogotyckim – wieże mostu kratowniczego / drogowego (wieżyczki wznoszono kolejno w latach: 1856 – na środkowym filarze, 1857 – na pierwszym i drugim filarze, 1858 – na czwartym i piątym filarze; we wnętrzu każdej z wież znajduje się kilka niewielkich pomieszczeń: przedsionek, prostokątna wnęka z wejściem na schody, sala wpisana w cylindryczną część wieży, drewniane podesty kolejnych kondygnacji)
• Kościół Rzymskokatolicki pw. Podwyższenia Krzyża Świętego (czas powstania obiektu: 2. połowa XIII do 2. połowy XIV wieku, wieża – II połowa XIII wieku, prezbiterium – I połowa XIV wieku, korpus nawowy – przed 1364 rokiem)
• kościół podominikański / Kościół pw. Świętego Mikołaja / Kościół pw. św. Jerzego / ob. Kościół Rzymskokatolicki pw. Św. Stanisława Kostki przy Placu Świętego Grzegorza (obiekt sakralny ufundowany w roku 1289 przez księcia pomorskiego Mestwina, do roku 1945 użytkowany przez gminę ewangelicką, prezbiterium pochodzi z końca XIII wieku, a nawa z połowy wieku XIV)
• Wieża Ciśnień przy rozwidleniu obecnych ulic Bałdowskiej i 30 Stycznia (liczący około 40 metrów budynek zwany również ciśnią wzniesiono w roku 1905 na potrzeby Miejskich Zakładów Zaopatrywania w Wodę)
• Pomorska Fabryka Drożdży (Pomorska Fabryka Drożdży działała w latach 1932-2007 w rejonie ob. ul. Za Dworcem; współcześnie teren pozakładowy znajduje się w rękach prywatnych; na początku lat 90-tych XX wieku Pomorska Fabryka Drożdży zatrudniała 152 pracowników, dzięki wprowadzeniu nowoczesnych technologii tczewska fabryka wytwarzała nie tylko drożdże (18% ogólnokrajowych dostaw tego artykułu pochodziło z Tczewa), ale również preparaty witaminowo-drożdżowe; pod koniec kwietnia 2006 roku, z powodu wzrostu konkurencji na rynku drożdży oraz wyższe koszta utylizacji odpadów i oczyszczania ścieków, podjęto decyzję o zamknięciu działu fermentacji; zmiany wpłynęły również bezpośrednio na działalność tczewskiego Zakładu Wodociągów i Kanalizacji (Drożdżownia była bowiem największym dostawcą ścieków przemysłowych do oczyszczalni); pomimo deklaracji dyrektora fabryki o kontynuowaniu działalności (w planach było utrzymanie produkcji drożdży w wysokości 600 ton miesięcznie), z końcem lutego 2007 r. zakład został zamknięty)

miejsca powiązane:

• Działki Staszica / Abisynia / Osiedle Stanisława Staszica – teren znajdujący się pomiędzy wałami wiślanymi na północ od byłej już Stoczni Rzecznej; w latach trzydziestych XX wieku zasiedlony przez ludzi bezrobotnych i ubogich: Z wału rozciąga się widok na nędzną nad wyraz Abisynię. Tyczkowe szałasy przeplatają małe budyneczki. Z widocznym wzruszeniem opowiada nam o harcie woli mieszkańców tej dzielnicy p. starosta Biały: – Te budynki postawili przy pomocy rąk własnych i swoich krewnych bezrobotni, zarabiający na doraźniaku ledwie kilka złotych tygodniowo. Z tych groszowych zarobków potrafili oni zaoszczędzić na cegły, drewno, wapno. Ich kobiety same wprzęgały się do pługa i ziemię bronowały i orały, aby były na zimę kartofle. [za: Gazeta Gdańska 19-20.11.1938, nr 263]; po II wojnie światowej tczewska Abisynia, nie tylko dla ludności napływowej, ale również dla władz miejskich, stała się terenem atrakcyjnym pod względem mieszkaniowym; osiedle Staszica było jednym z pierwszych osiedli na których pojawiły się domy jednorodzinne; w roku 1963 rozbudowano miejscową szkołę (6 izb lekcyjnych, dwóch pracowników)

osoby powiązane (obecne podczas uroczystości poświęcenia pomnika Matki Bożej Królowej Polski dnia 18 maja 1937 roku):

• ks. proboszcz Aleksander Kupczyński – ksiądz katolicki, czołowych działacz Narodowej Demokracji na Pomorzu Nadwiślańskim; od 1926 roku proboszcz parafii pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Tczewie, inicjator wielu działań mających na celu odnowienie tczewskiej świątyni, współorganizator Chrześcijańskich Związków Zawodowych w Gdyni, Tczewie i Starogardzie Gdańskim, członek Towarzystwa Naukowego w Toruniu
• Wiktor Jagalski – ostatni przedwojenny burmistrz Tczewa (na stanowisko burmistrza wybrany jednogłośnie przez rajców miejskich dnia 23 maja 1936 roku); inicjator powstania Towarzystwa Miłośników Miasta Tczewa; odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (3 maja 1939 roku); w czasie kadencji W. Jagalskiego zreorganizowano miejską gospodarkę, rozpoczęto budowę bulwaru nadwiślańskiego, wyremontowano Plac Generała Józefa Hallera, a także zagospodarowano skwer przy tczewskiej Wieży Ciśnień; w październiku 2010 roku w Urzędzie Miejskim odsłonięto tablicę poświęconą pamięci Wiktora Jagalskiego – uznawanego za najlepszego burmistrza międzywojennego Tczewa
• uczniowie Szkoły Powszechnej nr 3 – chodzi o dawną Szkołę Nowomiejską / budynek zlokalizowany przy obecnej ulicy Południowej 6 (czas powstania obiektu: 1891-1898; współcześnie szkoła podstawowa – filia Sportowej Szkoły Podstawowej nr 2 z Oddziałami Integracyjnymi w Tczewie; wcześniej: Szkoła Podstawowa nr 3 im. majora Henryka Sucharskiego oraz Gimnazjum nr 2 im. majora Henryka Sucharskiego; po roku 1920 w budynkach tczewskiej placówki zaczęły działać równolegle Szkoła Powszechna nr 2 oraz Szkoła Powszechna nr 3, około 1973 roku oba budynki zespolono łącznikiem)
• kapłani
• mieszkańcy osiedla
• Hubert Pawłowski – prezes Towarzystwa Ogródków Działkowych
• Franciszek Jan Staniszewski – inspektor szkolny
• przedstawiciele Towarzystwa Ludowego
• Jan Mrozek – prezes tczewskiego Towarzystwa Ludowego; Jan Mrozek wspomina w swoich pamiętnikach: Jako prezes towarzystwa brałem udział w różnych uroczystościach. W maju 1939 roku na tak zwanej „Abisynii” w poświęceniu pomnika Matki Boskiej. Dużo organizacji zebrało się ze sztandarami przy pomniku, w tym także nasze towarzystwo. Uroczystość była nadawana przez polskie radio, którego ekipa przybyła w tym celu do Tczewa. Na ulicach miasta rozmieszczono głośniki, które informowały mieszkańców o przebiegu uroczystości.

osoby powiązane:

• Ignacy Fortuna – kupiec, wydawca „Głosu Porannego”, właściciel Drukarni Pośpiesznej, fundator figury Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski (obecne osiedle Staszica)

osoby powiązane (budowniczowie mostów tczewskich):

• Friedrich August Stüler – XIX-wieczny architekt pruski, przewodniczący Komisji Budowy Zamków, inspektor i radca do spraw budownictwa, autor projektu tczewskich wież i portali wjazdowych
• Rudolph Eduard Schinz – szwajcarski inżynier mechanik, konstruktor mostu, autor szczegółowego opracowania konstrukcji przęseł obu mostów na Wiśle
• Carl Lentze – odpowiedzialny za koncepcję i całkowity projekt budowlany mostu kolejowo-drogowego (późniejszego mostu drogowego)
• Johann Schwedler – autor projektu tczewskiego mostu kolejowego
• Christopher Mehrtens – budowniczy tczewskiego mostu kolejowego

osoby powiązane (patrz: nota wydawnicza na rewersie karty korespondencyjnej):

• Józef Kaulberg / Joseph Kolberg / J. Kolberg – fotograf, właściciel tczewskiego zakładu fotograficznego mieszczącego się w kamienicy rynkowej numer 14; w okresie okupacji hitlerowskiej Józef Kaulberg prawdopodobnie posługiwał się niemiecko brzmiącym nazwiskiem Kolberg / por. reklama: „Photographische Ateliers. Busch Max, Adolf-Hitler-Str. 19. Kolberg Jos., Bahnhofstr. 27” – patrz: post dostępny pod linkiem: https://dawnytczew.pl/forum/viewtopic.php?t=1599&start=30

datowanie:

18 maja 1939 rok

opis fizyczny:

• pocztówka czarno-biała (fotograficzna)
• na rewersie pieczątka: Zdjęcie Filmowe Nr 5, Foto J. Kolberg, Tczew

uwagi:

brak korespondencji na rewersie, brak znaczka pocztowego, brak stempli pocztowych / korespondencyjnych [karta bez obiegu pocztowego]

sygnatura:

Poczt378

zbiór S. Zaczyński

18 maja 1939 Abisynia brak korespondencji na rewersie carl lentze Christopher Mehrtens Działki Staszica fara Franciszek Jan Staniszewski Friedrich August Stüler Gazeta Gdańska Hubert Pawłowski Ignacy Fortuna J. Kolberg - fotograf J. Kolberg - wydawca Jan Mrozek Johann Schwedler Joseph Kolberg Dirschau - fotograf Joseph Kolberg Dirschau - wydawca Józef Kaulberg - fotograf kapłani karta bez obiegu pocztowego kościół podominikański kościół podwyższenia krzyża świętego kościół św. Stanisława Kostki ks. Aleksander Kupczyński mieszkańcy osiedla most drogowy most kolejowy Osiedle Stanisława Staszica Parafia Św. Maksymiliana Marii Kolbego pocztówka czarno-biała pocztówka fotograficzna pomnik Matki Bożej Królowej Korony Polskiej pomnik Matki Bożej Królowej Polski Pomorska Fabryka Drożdży poświęcenie pomnika przęsła mostowe Rudolph Eduard Schinz Szkoła Powszechna nr 3 Towarzystwo Ludowe uczniowie Wieża Ciśnień wieże w stylu neogotyckim Wiktor Jagalski Zdjęcie filmowe nr 5