Tczew. Wiatrak – obiekt wpisany do krajowego rejestru zabytków. Fragment ulicy Wojska Polskiego

Tczew. Wiatrak – obiekt wpisany do krajowego rejestru zabytków. Fragment ulicy Wojska Polskiego

obiekty widoczne:

• wiatrak tczewski / wpisany do krajowego rejestru zabytków; obiekt zlokalizowany przy ulicy Wojska Polskiego na zapleczu działki numer 18 (na początku XX wieku w zabudowaniach sąsiadujących z wiatrakiem działał m.in. punkt sprzedaży produktów mącznych, a także punkt sprzedaży siana, słomy oraz sieczki będący własnością młynarza Waltera Schulza; tczewski wiatrak typu holenderskiego założony został na rzucie ośmioboku, jest obiektem podpiwniczonym, wzniesionym na ceglanej podmurówce; stanowi pamiątkę po dawnych obiektach młynarskich; jako jedyny przetrwał do czasów współczesnych [dawniej na terenie miasta, jak również na terenach podmiejskich działały dwa inne wiatraki, jeden zlokalizowany był w rejonie obecnego osiedla Suchostrzygi (w okolicy świątyni pw. Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła), drugi zaś znajdował się przy dawnej Szosie Starogardzkiej / obecnie ulica 30 Stycznia]; tczewski wiatrak powstał w drugiej połowie XIX wieku / około 1891 roku, posiada unikatowe pięcioramienne skrzydło, od roku 1983 znajduje się w rękach prywatnych; w latach 60., 70. oraz na początku lat 80.-tych wiatrak zwyczajowo nazywano wiatrakiem harcerskim, swoje harcówki miały tu bowiem lokalne drużyny i szczepy harcerskie, obok w parterowym pawilonie znajdowała się zaś siedziba tczewskiej Komendy Hufca ZHP)
• budynek przy ulicy Wojska Polskiego 18 (czas powstania obiektu: 1891 rok; daw. Dom Harcerza / właściciel: Z.H.P.- H.K.O.W. im. Szarych Szeregów – 1980 rok, obecnie obiekt mieszkalny)
• Dom Harcerza / siedziba ZHP Hufiec Tczew im. W. Jurgo przy ul. Wojska Polskiego 18 [zaplecze działki]
• budynek przy ulicy Wojska Polskiego 19-19A (czas powstania obiektu: około 1920 roku)
• Specjalny Ośrodek Szkolno – Wychowawczy im. Jana Pawła II w Tczewie / Zespół Placówek Specjalnych przy ul. Grunwaldzkiej 1 – obiekt częściowo przysłonięty przez wiatrak [w latach 1930-1931 władze oświatowe podjęły decyzję o utworzeniu w jednej z tczewskich placówek szkolnych specjalnego oddziału przeznaczonego dla dzieci upośledzonych umysłowo; inicjatorem oraz organizatorem owego zalążka Szkoły Specjalnej był Hubert Pawłowski – kierownik Szkoły Powszechnej Nr 5, mieszczącej się przy Placu Św. Grzegorza w Tczewie; po zakończeniu działań wojennych, w maju 1945 roku, w budynku Szkoły Powszechnej nr 5 powstała pierwsza klasa specjalna, której koordynatorką była Anna Preuss, późniejsza kierownik tczewskiej Szkoły Podstawowej Specjalnej; zespół klasowy składał się z 45 uczniów o różnym stopniu upośledzenia umysłowego; z dniem 1 września 1953 roku, na podstawie miejskiego zarządzenia organizacyjnego, powołano w Tczewie pierwszą placówkę o charakterze specjalnym; nowo powstałej Szkole Podstawowej Specjalnej przydzielono dwie sale lekcyjne w budynku tczewskiej Szkoły Muzycznej; 28 sierpnia 1962 roku oddano do użytku gmach szkolny przy obecnej ulicy Grunwaldzkiej 1; echa tego wydarzenia odnotowano między innymi na łamach „Głosu Wybrzeża” z 30.08.1962 roku: Przedwczoraj w Tczewie oddano do użytku pierwszą w województwie szkolę specjalną, pomieści ona 160 dzieci opóźnionych w rozwoju, które dotychczas korzystały z 4 klas gościnnie wydzielonych w innej szkole. Nowa siedziba to owoc kilkuletnich starań z uporem ponawiany przez miejską Komisję Planowania Gospodarczego i Prezydium MRN w Tczewie. Szkoła specjalna jest na razie jedyną w swoim rodzaju na Wybrzeżu (Druga, podobna już rośnie w Gdyni). Wzniesiono ją kosztem ok. 10 milionów złotych. (…) Budynek, chociaż jest parterowy posiada ponad 100 pomieszczeń, każda klasa ma osobne wejście z wewnątrz i zewnątrz (możliwe będą lekcje w plenerze), a także oddzielne dla dziewcząt i chłopców szatnie i ubikacje. W każdym skrzydle są trzy klasy. (…) Piękna jest sala gimnastyczna z szatnią, natryskami i składem na przyrządy gimnastyczne. W jednym ze skrzydeł budynku znajduje się kuchnia z zapleczem i jadalnią, a obok kuchnia, która ma służyć nauce gotowania. Szkoła ma własną kotłownię centralnego ogrzewania z wygodnymi pomieszczeniami dla palacza, gaz, światło, wodę słowem – pełny komfort. Budowę jej rozpoczęto w sierpniu 1960 r. a zakończono po dwu latach. Dzisiejszy wygląd budynku to zasługa przedsiębiorstw instalacyjnych i głównego wykonawcy – Gdyńskiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Miejskiego, zasługa majstra Stefana Rekowskiego i całej załogi która ofiarnie uczestniczyła w budowie. Na dziedzińcu szkoły wzniesiono ponadto dom z dwoma trzypokojowymi mieszkaniami dla kierownika szkoły i dozorcy. Obok przewidziano miejsce na przydomowe ogródki. Wszystko to wygląda naprawdę pięknie i nowocześnie. (…) Zajęcia w szkole rozpoczną się w dniu 3 września br. W związku z tym apelujemy do Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Tczewie o przyspieszenie budowy drogi, a raczej nowo projektowanej ulicy wiodącej do szkoły specjalnej. Podłoże stanowi tu glina i w deszczowy dzień dojście (jak również dojazd do szkoły) jest nader utrudnione; z dniem 1 września 1982 roku, decyzją Ministerstwa Oświaty i Wychowania, tczewska placówka przemianowana została na Specjalny Ośrodek Szkolno – Wychowawczy / za: http://www.zpstczew.pl/index.php?menu=1&wybor=145]
• Apator Metrix S.A. przy ul. Grunwaldzkiej 14 [na podstawie zarządzenia Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 15.10.1948 roku powołano do życia Pomorską Fabrykę Gazomierzy; pierwotnie siedziba firmy mieściła się w budynkach obecnej Fabryki Sztuk przy ulicy 30 Stycznia 4, w roku 1958 podjęto decyzję o rozbudowie zakładu; w roku 1959 w kronice zakładowej Pomorskiej Fabryki Gazomierzy zapisano: Na wiosennej sesji odpowiednia Komisja Sejmowa przyznała Pomorskiej Fabryce Gazomierzy 36 mln złotych na rozbudowę zakładu przy ulicy Piaskowej. Rozpoczął się pierwszy etap rozbudowy. Łączna kubatura nowych hal produkcyjnych wyniesie zgodnie z projektem 42 tysiące m3; w przełomowym dla tczewskiej fabryki roku 1960 oddano do użytku dwukondygnacyjny budynek B9 [hala pras, montaż i legalizacja gazomierzy domowych], w roku 1961 oddano do użytku kolejne obiekty: budynki B10 i B11 [narzędziownia, dział remontowy, produkcja, legalizacja gazomierzy przemysłowych, pomieszczenia socjalno-biurowe]; w maju 1972 roku, na podstawie zarządzenia Ministra Przemysłu Maszynowego, tczewski zakład, posługujący się odtąd nazwą Pomorska Fabryka Gazomierzy Predom Metrix, rozszerzył działalność o produkcję zmechanizowanego sprzętu gospodarstwa domowego (wentylatory, wyciągi kominowe, nawilżacze powietrza, sprzęt sportowo – turystyczny, reduktory, kuchenki turystyczne); w czerwcu 1975, na mocy kolejnego zarządzenia Ministra Przemysłu Maszynowego, fabryka zmieniła nazwę na Zakłady Zmechanizowanego Sprzętu Domowego Predom -Metrix; w ramach Zjednoczenia „PREDOM ” zakład, poza dalszą produkcją gazomierzy na rynek krajowy i eksport, zajął się dodatkowo produkcją wyrobów AGD: sprzętu wentylacyjno – wyciągowego, zmywarek, prasownic elektrycznych; konieczna stała się dalsza rozbudowa zakładu, w roku 1975 oddano do użytku budynek B9b (montaż AGD, malarnia proszkowa), budynek B9c (magazyn, bufet, szatnie, zaopatrzenie) oraz budynek B9a (budynek biurowy – obecnie siedziba Starostwa Powiatowego) / za: Kronika Towarzystwa Miłośników Ziemi Tczewskiej; https://dawnytczew.pl/forum/viewtopic.php?t=2150

osoby powiązane:

• Walter Schulz – młynarz, właściciel działki przy ul. Wojska Polskiego 18 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
• inż. Włodzimierz Radomski – budowniczy tczewskiej placówki oświatowej przy obecnej ulicy Grunwaldzkiej 1 / kierownik budowy z ramienia Gdyńskiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Miejskiego
• Józef Mikłaszewicz – dyrektor tczewskiego Zakładu Wychowawczego, następnie dyrektor Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego
• Anna Preuss – założycielka tczewskiej szkoły specjalnej; w latach 1953-1954 kierownik tczewskiej Szkoły Podstawowej Specjalnej
• Stefania Homa – w roku 1954 kierownik tczewskiej Szkoły Podstawowej Specjalnej
• Maria Kaczmarek – w latach 1954-1955 kierownik tczewskiej Szkoły Podstawowej Specjalnej
• Cecylia Kaczmarek – w latach 1955-1959 kierownik tczewskiej Szkoły Podstawowej Specjalnej
• Danuta Modrzejewska – w latach 1959-1965 kierownik tczewskiej Szkoły Podstawowej Specjalnej
• Henryk Kowalski – w latach 1967-1971 kierownik tczewskiej Szkoły Podstawowej Specjalnej [wraz z otwarciem dnia 1 września 1965 roku internatu przy Szkole Podstawowej Specjalnej placówka otrzymuje nazwę ZAKŁAD WYCHOWAWCZY]; w latach 1971-1985 dyrektor Szkoły Podstawowej w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym w Tczewie
• Hubert Pawłowski – kierownik Szkoły Powszechnej Nr 5, mieszczącej się przy Placu Św. Grzegorza w Tczewie; inicjator założenia w Tczewie specjalnego oddziału przeznaczonego dla dzieci upośledzonych umysłowo
• Antoni Kluziak – w latach 1972-1975 wicedyrektor Szkoły Podstawowej w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym w Tczewie
• Bogusław Modrzejewski – w latach 1965-1971 kierownik internatu działającego przy tczewskim Zakładzie Wychowawczym; w latach 1971-1973 kierownik internatu przy Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym w Tczewie, w latach 1973-1975 dyrektor Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego
• Cecylia Jaworska – w latach 1981-1984 kierownik świetlicy w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym w Tczewie

datowanie:

lata 90. XX wieku; datowanie uszczegółowione: 1994 rok [data / rok zapisany odręcznie na rewersie karty korespondencyjnej]

opis fizyczny:

• pocztówka barwna (fotograficzna); wyd. nakładem Wydawnictwa Virtpol (z adnotacją: Wszelkie prawa zastrzeżone)
• na rewersie odręcznie zapisany rok: 1994

uwagi:

brak korespondencji na rewersie, brak znaczka pocztowego, brak stempli pocztowych / korespondencyjnych [karta bez obiegu pocztowego]

sygnatura:

Poczt463

zbiór S. Zaczyński

1994 rok Anna Preuss antoni kluziak Apator Metrix S.A. Bogusław Modrzejewski brak korespondencji na rewersie Cecylia Jaworska Cecylia Kaczmarek Danuta Modrzejewska Dom Harcerza Głos Wybrzeża 30.08.1962 Henryk Kowalski Hubert Pawłowski Józef Mikłaszewicz karta bez obiegu pocztowego krajowy rejestr zabytków lata 90. XX wieku Maria Kaczmarek oświata placówka specjalna pocztówka barwna pocztówka fotograficzna Pomorska Fabryka Gazomierzy Predom Metrix Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Tczewie Stefania Homa Szkoła Podstawowa Specjalna szkolnictwo szkolnictwo specjalne ulica Grunwaldzka 1 ulica Grunwaldzka 14 ulica Wojska Polskiego ulica wojska polskiego 18 ulica Wojska Polskiego 18 - zaplecze działki ulica wojska polskiego 19-19A Walter Schulz wiatrak wiatrak harcerski widok z góry Włodzimierz Radomski Wydawnictwo Virtpol Z.H.P.-H.K.O.W. im. Szarych Szeregów Zakłady Zmechanizowanego Sprzętu Domowego Predom-Metrix Zespół Placówek Specjalnych ZHP Hufiec Tczew im. W. Jurgo Zjednoczenie PREDOM