Tczew. Plac Generała Józefa Hallera. Kamienice rynkowe. Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego

Tczew. Plac Generała Józefa Hallera. Kamienice rynkowe. Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego

obiekty widoczne:

• Kościół Rzymskokatolicki pw. Podwyższenia Krzyża Świętego (czas powstania obiektu: 2. połowa XIII do 2. połowy XIV wieku, wieża – II połowa XIII wieku, prezbiterium – I połowa XIV wieku, korpus nawowy – przed 1364 rokiem; 29 sierpnia 1982 roku doszło do pożaru wskutek którego uszkodzeniu uległy wieża, połacie dachu nad nawą główną, dzwony oraz organy kościelne; ocalałe wyposażenie przeniesiono do sąsiadującego z farą Kościoła pw. Św. Stanisława Kostki; w kolejnych latach wieża otrzymała nowe, murowane zwieńczenie, uzupełniono więźbę, położono nowe dachówki, ufundowano także organy oraz cztery dzwony: Maryja, odkupiciel Człowieka, Jan Paweł II, Wacław)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 1 – obecnie sklep jubilerski „Cezary” / wcześniej: zakład fryzjerski, „Jubiter” – zakład jubilerski, naprawa zegarków, sklep odzieżowy „Galanteria” – w oficynie przy ul. 1 Maja / obecnie Kard. S. Wyszyńskiego, biura Tczewskiego Domu Kultury (narożna kamienica rynkowa; czas powstania: 1 połowa XIX wieku; w latach 1891-1939 właścicielem obiektu był kupiec Joseph Sternberg; w okresie międzywojennym na parterze kamienicy mieścił się m.in. sklep z cygarami, papierosami i tytoniem, wł. Marian Wyszyński oraz sklep „Merkur” [sprzęty kuchenne]; za: Księga adresowa Tczewa i Pelplina z 1924 r.)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 2 / dawny Bar Wisełka (niegdyś Central Hotel / Hotel Centralny wyposażony w centralne ogrzewanie; czas powstania: I połowa XIX wieku, odbudowa: po 1945 roku; właścicielami obiektu byli kolejno: Stanisław Klarowski (do 1930 roku) i Jan Scherle / Szerle – ziemianin z Mestwina (w latach: 1930-1941) ; w budynku hotelowym znajdowały się m.in.: cukiernia, winiarnia, restauracja, pijalnia piwa)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 3 / daw. Dom Książki. Oddział w Tczewie – filia Domu Książki w Gdańsku Wrzeszczu (czas powstania obiektu: około 1894 roku, dom zbudowany dla kupca H. Jacobiego, w latach 1912-1917 właścicielem obiektu był H. Kalmann; w okresie międzywojennym mieścił się tu sklep Braci Witosławskich (1917-1932 ) / „Dom towarów modnych W. Witosławski i Bracia: konfekcja męska, konfekcja damska, bławaty, towary krótkie, firany, dywany, chodniki” / St. Rynek 3-4 ; za: Księga adresowa Tczewa i Pelplina z 1924 r.); po 1932 roku właścicielem obiektu został Edmund Witosławski; w 1931 roku jedno z pomieszczeń parterowych wydzierżawiono Polskiej Spółce Obuwia „Bata” / warsztat naprawy obuwia)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 4 / daw. Wiejski Dom Towarowy (czas powstania obiektu: I połowa XIX wieku, przebudowa w 1900 roku, nadbudowa w roku 1909; w latach 1899-1905 właścicielem obiektu był Joseph Eisenstaedt; w okresie międzywojennym mieścił się tu sklep Braci Witosławskich (1917-1932) / „Dom towarów modnych W. Witosławski i Bracia: konfekcja męska, konfekcja damska, bławaty, towary krótkie, firany, dywany, chodniki” / St. Rynek 3-4 ; za: Księga adresowa Tczewa i Pelplina z 1924 r.); po 1932 roku właścicielem obiektu został Edmund Witosławski)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 5 (czas powstania obiektu: XVII-XVIII wiek, odbudowana w 1901 roku – przypuszczalnie nastąpiła wówczas zmiana fasady, od 1903 roku do lat 40-tych XX wieku – skład kapeluszy Alojzego Kirkowskiego)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 6 opatrzona szyldem TAR-MAL Wyroby z drewna / daw. Plac Wolności 6 (czas powstania: około 1899 roku, po 1907 roku gruntowna przebudowa budynku głównego i zaplecza, obiekt zbudowany dla kupca S. Jontofsohna /Berliner Warenhaus/, od roku 1922 własność Władysława Maciejewskiego, w 1959 roku obiekt przebudowano na potrzeby internatu Zasadniczej Szkoły Zawodowej i Technikum Mechanicznego w Tczewie; w okresie międzywojennym mieścił się tu „Największy i najtańszy dom towarowy Bazar /I piętro: Bławaty, Sukna, Jedwabie, Towary drobne, Fartuchy, Pończochy, Koronki, Hafty, Tiule, Bielizna damska i męska, Obrusy, Ręczniki, Ceraty, Walizy, Teczki, Torebki, Portfele, Parasolki, Laski, Plecaki, Szkło, Porcelana, Artykuły drewniane, cynkowe, blaszane, aluminiowe, poniklowane, Naczynia kamienne, Szczotki, Mydła domowe i toaletowe ; II piętro: Konfekcja damska i męska, Kapelusze damskie i męskie, Kołdry watowane, Firany, Chodniki, Dywany, Gobeliny, Obuwie, Meble koszykowe i trzcinowe, Kosze, Dekoracje, Taborety, Łóżka żelazne i polowe, Wózki dziecięce, Sprzęty domowe i kuchenne, Zabawki, Galanteria/ ; za: Księga adresowa Tczewa i Pelplina z 1924 r.)
• kamienica narożna przy ulicy Mickiewicza 7 – róg ulicy A. Mickiewicza i Kard. Stefana Wyszyńskiego / w kadrze widoczny fragment obiektu (czas powstania budynku w pierwotnym kształcie: 4. ćwierćwiecze XIX wieku; w latach 1878-1890 obiekt będący własnością Josepha Carrsohna; w latach 1890-1906 obiekt będący własnością kupca Juliusa Levita; w latach 1906-1908 wł. Herman i Henriette Ormanschick, od 1908 wł. (?) Emil Jagielski; charakterystyczne elementy konstrukcji: boniowana / zdobiona elewacja w obrębie parteru, fryzy, gzymsy, żeliwna balustrada balkonu; w okresie międzywojennym w budynku mieścił się skład bławatów i konfekcji Władysława Orcholskiego / por. ogłoszenie zamieszczone w Księdze adresowej Tczewa i Pelplina 1924 roku: „W. Orcholski. Rynek – Tczew – Tel. 235. Skład bławatów, konfekcji męskiej i damskiej, bielizny i galanterji. Artykuły męskie. Kapelusze. Krawaty. Koszule wierzchnie. Bielizna. Pończochy”; w 1986 roku kamienicę zburzono niemal do poziomu gruntu [ocalał jedynie północny i zachodni parter narożników], obiekt, mimo wcześniejszych planów wzniesienia w tym miejscu budynku ze stali i szkła, ostatecznie odbudowano zachowując oryginalną formę z końca XIX stulecia; w latach 90. XX wieku w kamienicy mieścił się sklep odzieżowo-obuwniczy SEZAM; w planach było również otwarcie w tym miejscu wielobranżowego sklepu specjalistycznego dla dzieci]
• kamienica przy ulicy A. Mickiewicza 8 – sklep z artykułami gospodarstwa domowego (czas powstania: 1880 rok; kolejni właściciele począwszy od roku 1899: Carl Nichterlein, dr Otto Nichterlein, J. Wiśnicki; około roku 1930 w budynku mieściła się kawiarnia z restauracją będąca własnością J. Wiśnickiego; w roku 1924 na parterze budynku przy ulicy Mickiewicza 8 mieścił się skład obuwia, skór i przyborów szewskich Juliusza Wiśnickiego / za: Księga adresowa Tczewa i Pelplina z 1924 roku)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 23 / daw. Plac Wolności 23 (kamienica secesyjna wzniesiona około 1900 roku; por. projekt fasady przedniej z 1893 roku – Studium Historyczno-Urbanistyczne Zespół staromiejski kwartał H, s. 37; w roku 1905 w miejscu dotychczasowej kamienicy numer 23 wybudowano nowy obiekt o piętro wyższy od poprzedniego budynku mieszkalnego; kamienica należąca do Heinricha Kelcha i spadkobierców – właścicieli tczewskiej Fabryki Wyrobów Metalowych)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 24 / współcześnie Apteka „Dbam o Zdrowie” (czas powstania: II połowa XIX wieku; Apteka „Pod Orłem” / Adler Apotheke – najstarsza tczewska apteka, kolejni właściciele począwszy od roku 1851: Moritz Kabus, Emil Luedecke, Hermann Niemeyer, Oskar Robert Mensing, Hermann Feldner, Richard Hoosmann, Walter Hoosmann)
• płyta rynku
• samochody osobowe
• samochód dostawczy
• fontanna
• budka telefoniczna

osoby powiązane:

• Joseph Sternberg – kupiec, w latach 1891-1939 właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 1 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
• Marian Wyszyński – kupiec, w okresie międzywojennym właściciel sklepu z cygarami, papierosami i tytoniem / Plac Generała Józefa Hallera 1 [daw. Rynek 1]
• Jan Scherle/ Szerle – ziemianin z Mestwina, kupiec, w latach 1930-1941 właściciel Hotelu Centralnego mieszczącego się w kamienicy przy ob. Placu Generała Józefa Hallera 2
• Stanisław Klarowski – do roku 1930 właściciel Hotelu Centralnego mieszczącego się w kamienicy przy ob. Placu Generała Józefa Hallera 2 (daw. Rynek 2)
• H. Jacobi – kupiec, właściciel kamienicy przy obecnym Placu Generała Józefa Hallera 3 [daw. Markt 3]
• H. Kalmann – kupiec, w latach 1912-1917 właściciel kamienicy przy obecnym Placu Generała Józefa Hallera 3 [daw. Markt 3]
• Bracia Witosławscy – kupcy, w latach 1917-1932 właściciele sklepu „Dom towarów modnych W. Witosławski i Bracia: konfekcja męska, konfekcja damska, bławaty, towary krótkie, firany, dywany, chodniki” [St. Rynek 3-4]
• Edmund Witosławski – kupiec, w latach 1932-1939 właściciel domu towarowego mieszczącego się w kamienicach rynkowych numer 3 i 4 (wcześniej: „Dom towarów modnych W. Witosławski i Bracia: konfekcja męska, konfekcja damska, bławaty, towary krótkie, firany, dywany, chodniki” [St. Rynek 3-4]), przewodniczący Rady Miejskiej (1927 rok), prezes Kurkowego Bractwa Strzeleckiego w Tczewie (za: Rocznik Zjednoczenia Kurkowych Bractw Strzeleckich R.P. na rok 1938)
• Joseph Eisenstaedt – kupiec, w latach 1899-1905 właściciel kamienicy przy obecnym Placu Generała Józefa Hallera 4 [daw. Markt 4]
• Alojzy Kirkowski – kupiec, od 1903 roku do lat 40-tych XX wieku właściciel kamienicy przy obecnym Placu Generała Józefa Hallera 5 [daw. Markt 5]
• Władysław Maciejewski – kupiec, od roku 1922 właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 6 [daw. Markt 6]
• Sally Jontofsohn – kupiec, właściciel domu towarowego Berliner Warenhaus / Plac Generała Józefa Hallera 6 [daw. Markt 6]
• Julius Levit – kupiec, w latach 1890-1906 właściciel kamienicy przy ulicy A. Mickiewicza 7 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
• Joseph Carrsohn – w latach 1878-1890 właściciel kamienicy przy ulicy A. Mickiewicza 7 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
• Herman Ormanschick – w latach 1906-1908 właściciel kamienicy przy ulicy A. Mickiewicza 7 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
• Henriette Ormanschick – w latach 1906-1908 właścicielka kamienicy przy ulicy A. Mickiewicza 7 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
• Emil Jagielski – od roku 1908 właściciel (?) kamienicy przy ulicy A. Mickiewicza 7 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
• Juliusz Wiśnicki – kupiec, właściciel kawiarni przy ul. A. Mickiewicza 8 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
• Otto Nichterlein – właściciel kamienicy przy ul. A. Mickiewicza 8 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
• Carl Nichterlein – właściciel kamienicy przy ul. A. Mickiewicza 8 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
• Heinrich Kelch – majster blacharski, właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 23 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
• Moritz Kabus – aptekarz, w latach 1851-1862 właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 24 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
• Emil Luedecke – aptekarz, w latach 1862-1875 właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 24 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
• Hermann Niemeyer – kupiec, w latach 1875-1879 właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 24 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
• Oskar Robert Mensing – kupiec, w latach 1879-1897 właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 24 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
• Hermann Feldner – aptekarz, w latach 1897-1900 właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 24 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
• Richard Hoosmann – aptekarz, w latach 1900-1919 właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 24 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
• Walter Hoosmann – aptekarz, w latach 1919-1939 właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 24 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem

osoby widoczne:

przechodnie / mieszkańcy Tczewa

datowanie:

lata 90. XX wieku; datowanie uszczegółowione: 1996 [data / rok zapisany odręcznie na rewersie karty pocztowej]

opis fizyczny:

• pocztówka barwna (fotograficzna); fot. Jacek Paluchowski; druk. P.W. Mirex; wyd. Gazeta Reklamowa Tczew
• na rewersie odręcznie zapisany rok 1996

uwagi:

brak korespondencji na rewersie, brak znaczka pocztowego, brak stempli pocztowych / korespondencyjnych [karta bez obiegu pocztowego]

sygnatura:

Poczt479

zbiór S. Zaczyński

1996 rok Alojzy Kirkowski architektura bar wisełka Bracia Witosławscy brak korespondencji na rewersie budka telefoniczna Carl Nichterlein Edmund Witosławski Emil Jagielski Emil Luedecke fara fontanna Gazeta Reklamowa Tczew - wydawca H. Jacobi H. Kalmann Heinrich Kelch Henriette Ormanschick hermann feldner Hermann Niemeyer Hermann Ormanschick Jacek Paluchowski - fotograf Jan Szerle Joseph Carrsohn Joseph Eisenstaedt Joseph Sternberg jubiler Julius Levit juliusz wiśnicki kamienice rynkowe kamienice staromiejskie karta bez obiegu pocztowego kościół podwyższenia krzyża świętego księgarnia lata 90. XX wieku Marian Wyszyński mieszkańcy Tczewa Moritz Kabus Oskar Robert Mensing Otto Nichterlein P.W. Mirex - drukarnia plac generała Józefa Hallera plac hallera 1 plac hallera 2 plac hallera 23 plac hallera 24 plac hallera 3 plac hallera 4 plac hallera 5 plac hallera 6 płyta rynku pocztówka barwna pocztówka fotograficzna przechodnie Richard Hoosmann Sally Jontofsohn samochód dostawczy samochody osobowe Stanisław Klarowski stare miasto Tar-Mal Wyroby z drewna ulica mickiewicza 7 ulica Mickiewicza 8 Walter Hoosmann Władysław Maciejewski zakład jubilerski