Tczew. Panorama miasta od strony południowo-zachodniej (zdjęcie wykonane z budynku Wieży Ciśnień)
obiekty widoczne:
- fragment ulicy 30 Stycznia / niem. Stargarderstrasse (dawna Szosa Starogardzka)
- Fabryka Wyrobów Metalowych E. Kelcha (budynek biurowo-produkcyjny i kotłownia) / w okresie międzywojennym Wytwórnia Wyrobów Metalowych Towarzystwa Akcyjnego „ARKONA” / obecnie Fabryka Sztuk z Muzeum Wisły przy ul. 30 Stycznia 4 (czas powstania obiektu: 1883/1884 rok ; począwszy od roku 1939 w budynku mieściły się kolejno: obóz przejściowy, Gerätebau Dirschau E. Schmidt GmBh Gerätebau [zakład produkcyjny – budowa urządzeń], Pomorska Fabryka Gazomierzy, Zakład Sprzętu Gospodarstwa Domowego Predom-Metrix, Muzeum Wisły. Oddział Narodowego Muzeum Morskiego; rozbudowa obiektu w latach 1921-1922)
- kamienica / willa przy ulicy 30 Stycznia 5 (czas powstania obiektu: koniec XIX wieku, willa będąca własnością Emila Kelcha)
- Wisła
- most drogowy – obiekt widoczny w tle (historyczny most drogowy zbudowany został w latach 1851–1857 jako most drogowo-kolejowy projektu Carla Lentze; w 1947 roku zniszczeniu uległy prowizorycznie odbudowane przęsła tczewskiego mostu drogowego (niesiona przez powódź kra lodowa uszkodziła kilka drewnianych podpór mostowych w wyniku czego siedem dźwigarów wpadło do rzeki); 15 stycznia 1948 roku przywrócony został ruch drogowy na tak zwanym „starym moście”, pomiędzy mostem drogowym a mostem kolejowym powstała specjalna kładka, umożliwiająca autom kontynuowanie drogi po przęsłach kolejowych; 31 stycznia 1959 roku władze miejskie oficjalnie dopuściły most drogowy do użytku, ogłaszając, że jest on w całości przejezdny (zbędna kładka łącząca oba mosty została w tym samym roku usunięta); drogowcy, mimo wydanego przez władze miejskie komunikatu o przejezdności mostu, przystąpili do generalnego remontu nawierzchni (aby umożliwić samochodom wjazd na remontowany most w miejscu zachodniego przyczółka powstała tymczasowa kładka); remont zakończył się ostatecznie w roku 1961; 21 marca 2000 roku trzy środkowe przęsła oryginalnej konstrukcji oraz cztery wieże w stylu neogotyckim zostały wpisane do rejestru zabytków, pozostałe elementy konstrukcyjne mostu drogowego dołączone zostały do rejestru w kilkanaście lat później, tj. 7 października 2016 roku (tym samym cały tczewski most został oficjalnie uznany za zabytek); w październiku 2011 roku, z uwagi na postępującą degradację przęseł, ruch na tczewskim moście drogowym został wstrzymany; od 2012 roku trwa proces odbudowy tczewskiego mostu drogowego w wariancie historycznym; kompleksowe prace o wartości 35,5 mln złotych podjęto na początku roku 2019; 15 kwietnia 2019 roku, podczas kolejnego etapu odbudowy mostu drogowego, dokonano wyjątkowego odkrycia: pod dawnym portalem zachodnim odnaleziono kapsułę czasu wmurowaną w przyczółek tczewskiego mostu 27 lipca 1851 roku oraz tablicę pamiątkową opatrzoną niemieckojęzyczną inskrypcją: „Jego wysokość, król pruski Fryderyk Wilhelm IV, położył kamień węgielny pod mostem wiślanym w Tczewie, 27 lipca 1851 r.”) / za: Bartosz Listewnik, „Historia mostów tczewskich. Zmiany konstrukcji na przestrzeni dziejów”
- most kolejowy – obiekt widoczny w tle (historyczny most kolejowy wybudowany został w roku 1891 na trasie magistrali kolejowej łączącej Warszawę z Gdańskiem; odbudowa zniszczonego w wyniku działań wojennych mostu kolejowego rozpoczęła się w marcu 1946 roku; 8 marca 1947, dokładnie w dwa lata po wysadzeniu mostów wiślanych przez armię niemiecką, obiekt został tymczasowo odbudowany, o pracach przy odbudowie tczewskiego mostu pisano między innymi na łamach „Życia Radomskiego” z 22 października 1947 roku: Most pod Tczewem prawie gotowy. Roboty przy odbudowie największego mostu w Polsce na Wiśle pod Tczewem posuwają się szybko naprzód. Niektóre prace prowadzone są na dwie zmiany. Most posiada 10 przęseł i ma 1060 metrów długości. Odbudowa trwa już prawie dwa lata. (…) 4 przęsła konstrukcji żelaznej sprowadzone zostały z Anglii, 5 przęseł naprawiono na miejscu. Już wkrótce most pod Tczewem zostanie oddany do użytku, co pozwoli na uruchomienie pociągów bezpośrednich na linii: Gdynia – Gdańsk – Tczew – Malbork – Warszawa; do odbudowy tczewskiego mostu kolejowego użyto brytyjskich elementów ESTB wyprodukowanych w 1945 roku; odbudowany w roku 1958 most stanowi kompilację wielu form konstrukcyjnych; w latach 2009-2010 most kolejowy przeszedł generalny remont w ramach modernizacji linii kolejowej Warszawa-Gdynia)
- przęsła mostowe
- wieże w stylu neogotyckim – wieże mostu kratowniczego / drogowego (wieżyczki wznoszono kolejno w latach: 1856 – na środkowym filarze, 1857 – na pierwszym i drugim filarze, 1858 – na czwartym i piątym filarze; we wnętrzu każdej z wież znajduje się kilka niewielkich pomieszczeń: przedsionek, prostokątna wnęka z wejściem na schody, sala wpisana w cylindryczną część wieży, drewniane podesty kolejnych kondygnacji)
- kościół podominikański / Kościół pw. Świętego Mikołaja / Kościół pw. św. Jerzego / ob. Kościół Rzymskokatolicki pw. Św. Stanisława Kostki przy Placu Świętego Grzegorza (obiekt sakralny ufundowany w roku 1289 przez księcia pomorskiego Mestwina, do roku 1945 użytkowany przez gminę ewangelicką, prezbiterium pochodzi z końca XIII wieku, a nawa z połowy wieku XIV)
- Kościół Rzymskokatolicki pw. Podwyższenia Krzyża Świętego (czas powstania obiektu: 2. połowa XIII do 2. połowy XIV wieku, wieża – II połowa XIII wieku, prezbiterium – I połowa XIV wieku, korpus nawowy – przed 1364 rokiem; 29 sierpnia 1982 roku doszło do pożaru wskutek którego uszkodzeniu uległy wieża, połacie dachu nad nawą główną, dzwony oraz organy kościelne; ocalałe wyposażenie przeniesiono do sąsiadującego z farą Kościoła pw. Św. Stanisława Kostki; w kolejnych latach wieża otrzymała nowe, murowane zwieńczenie, uzupełniono więźbę, położono nowe dachówki, ufundowano także organy oraz cztery dzwony: Maryja, odkupiciel Człowieka, Jan Paweł II, Wacław)
- gmach pocztowy / Urząd Pocztowy nr 1 przy ul. Jarosława Dąbrowskiego 7 (neogotycki budynek pocztowy, wyposażony w nowoczesną centralę telefoniczną, wzniesiono w roku 1905 według projektu architekta Karola Hempla)
- tczewska siedziba TP S.A. / Biuro Obsługi Klientów przy ul. Obrońców Westerplatte 1)
- budynek dawnego Kaiserin Auguste Victoria Schule / w latach 1995-2012 tczewskie Centrum Edukacji Dorosłych / obecnie siedziba Urzędu Miejskiego przy ulicy 30 Stycznia 1 (czas powstania obiektu: 1891 rok; jeszcze przed końcem XIX wieku na podwórzu szkolnym wybudowano wolno stojącą salę gimnastyczną, zaś w roku 1911 wykonano dobudówkę od strony obecnej ulicy Ogrodowej; w roku 1911 placówkę przekształcono w liceum żeńskie, następnie, po odzyskaniu niepodległości, przemianowano je na gimnazjum żeńskie; po reformie oświatowej 1934 roku, ośmioletnie dotychczas gimnazjum zastąpiono gimnazjum czteroletnim (kończącym się małą maturą) oraz dwuletnim liceum; od tego czasu szkoła przyjęła nazwę Państwowe Żeńskie Gimnazjum i Liceum Humanistyczne)
- budynek przy ulicy Ignacego Paderewskiego 1 (czas powstania obiektu: 1914 rok; od stycznia 1953 roku siedziba tczewskiego Żłobka Muszelka – na podstawie kroniki przedszkola znajdującej się w zbiorach Sekcji Historii Miasta Miejskiej Biblioteki Publicznej w Tczewie; obecnie siedziba Banku Spółdzielczego)
- budynki przy ulicy Wąskiej (w tym: kamienica przy ulicy Wąskiej 2 / czas powstania obiektu: przełom XIX i XX wieku; kamienica przy ulicy Wąskiej 3 / czas powstania obiektu: k. XIX wieku; budynek mieszkalny przy ulicy Wąskiej 4 / czas powstania obiektu: 1890 rok)
- wielorodzinny budynek mieszkalny przy ulicy Ogrodowej 1-3 / w kadrze widoczny fragment budynku (czas powstania obiektu: II połowa XIX wieku; 1906 rok – dobudowanie dodatkowej kondygnacji)
- budynki / kamienice przy ulicy Jarosława Dąbrowskiego – tylne fasady obiektów
- budynek przy ulicy I. Paderewskiego 3
- kamienica / budynek mieszkalny przy ulicy I. Paderewskiego 4 (czas powstania obiektu: 1914 rok; kamienica wybudowana dla Gustawa Glimke – piekarza tczewskiego)
- kamienica / budynek mieszkalny przy ulicy I. Paderewskiego 5 (czas powstania obiektu: 1935-1936 rok)
- kamienica / budynek mieszkalno-usługowy przy ulicy I. Paderewskiego 5 A (czas powstania obiektu: 1939 rok)
- budynek mieszkalny przy ulicy I. Paderewskiego 22 – w kadrze widoczna tylna elewacja obiektu
- budynek przy ulicy H. Kołłątaja 9 – obecnie siedziba Tczewskiego Towarzystwa Budownictwa Społecznego Sp. z o.o. / Zakład Gospodarki Mieszkaniowej Sp. z o.o. (dawna siedziba: Tczewskiego Centrum Kultury)
- budynek przy ulicy H. Kołłątaja 10
obiekty powiązane (niewidoczne w kadrze):
- Wieża Ciśnień przy rozwidleniu obecnych ulic Bałdowskiej i 30 Stycznia (liczący około 40 metrów budynek zwany również ciśnią wzniesiono w roku 1905 na potrzeby Miejskich Zakładów Zaopatrywania w Wodę)
osoby powiązane:
- Jadwiga Puchowska – pierwszy kierownik tczewskiego Żłobka Muszelka (1950-1955)
- Zenobia Alina Dolina – od roku 1955 kierownik tczewskiego Żłobka Muszelka (ośrodek mieścił się wówczas w budynku przy ulicy I. Paderewskiego 1)
- Maksymilian Arczyński – pierwszy polski starosta tczewski
- Władysław Orcholski – pierwszy polski burmistrz Tczewa
- Stefan Wojczyński – burmistrz Tczewa w latach 1922-35
- ks. Alfons Mańkowski – pomysłodawca i inicjator powołania tczewskiego Banku Ludowego
- Karol Hempel – architekt / projektant [autor projektu tczewskiego gmachu pocztowego]
- Bruno Aler – właściciel kamienicy / willi przy ulicy Obrońców Westerplatte 2
- Emil Kelch – właściciel tczewskiej fabryki wyrobów metalowych, właściciel kamienicy / willi przy obecnej ulicy 30 Stycznia 5 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
- Gustaw Glimke – piekarz tczewski, pierwszy właściciel kamienicy przy ul. I. Paderewskiego 4 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
instytucje / placówki powiązane:
- Żłobek Muszelka – tczewska placówka opiekuńczo-wychowawcza powołana została do życia w 1950 roku; pierwotnie żłobek Muszelka mieścił się w budynku przy ulicy Paderewskiego 11; pierwszym kierownikiem ośrodka była Jadwiga Puchowska; w roku 1953 żłobek przeniesiono do budynku przy ulicy Paderewskiego 1 (obecnie siedziba Banku Spółdzielczego); w roku 1955 nowym kierownikiem placówki została Zenobia Alina Dolina.
- Bank Ludowy (protoplasta Banku Spółdzielczego w Tczewie) – pomysłodawcą i inicjatorem powołania tczewskiej instytucji finansowej był ks. Alfons Mańkowski, w skład zarządu weszli późniejsi przedstawiciele władz miejskich: Maksymilian Arczyński – pierwszy polski starosta tczewski, Władysław Orcholski – pierwszy polski burmistrz Tczewa, Stefan Wojczyński – burmistrz Tczewa w latach 1922-35; po przyłączeniu Tczewa do Polski Bank Ludowy systematycznie rozwijał swoją działalność, zyskując zaufanie mieszkańców miasta i okolic; pod koniec lat 30. XX wieku bank obracał kapitałem przekraczającym 5 milionów złotych; 13 maja 1973 roku podjęto uchwałę o zmianie nazwy Spółdzielczego Banku Ludowego na Bank Spółdzielczy w Tczewie; od 1993 roku tczewski Bank Spółdzielczy ma swoją siedzibę w budynku przy ulicy I. Paderewskiego 1
datowanie:
lata 90. XX wieku
opis fizyczny:
pocztówka barwna (fotograficzna); wyd. nakładem Wydawnictwa Studio Color Tczew (z adnotacją: Wszelkie prawa zastrzeżone); fot. K. Giełdon
uwagi:
brak korespondencji na rewersie, brak znaczka pocztowego, brak stempli pocztowych / korespondencyjnych [karta bez obiegu pocztowego]
sygnatura:
Poczt486
zbiór S. Zaczyński