Tczew. Urząd Miejski. Poczta. Plac Generała Józefa Hallera. Kościół pw. Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła

Tczew. Urząd Miejski. Poczta. Plac Generała Józefa Hallera. Kościół pw. Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła

obiekty widoczne:

• tczewski gryf (elementy charakterystyczne: otwarty dziób z wysuniętym językiem, rozwarte orle szpony, mocno osadzone lwie łapy, skrzydło gotowe do lotu, wygięty ku górze ogon zakończony obnażonym kolcem; w latach międzywojennych (1920-1938) symbolem miasta był złoty gryf na niebieskim tle, wraz z zarządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 2 marca 1939 roku zakończył się spór o barwy tczewskiego herbu, ustalono, że symbolem grodu Sambora będzie odtąd czerwony gryf ze złotym dziobem i pazurami umieszczony w polu srebrnym (białym), do sprawy powróciła jeszcze raz Rada Miejska Tczewa w 1990 roku precyzując informacje dotyczące kształtu oraz kolorystyki wszystkich elementów tczewskiego orło-lwa)
• siedziba Urzędu Miejskiego przy Placu Marszałka Józefa Piłsudskiego 1 / wcześniej siedziba Prezydium Powiatowej Rady Narodowej / daw. Starostwo – niem. Kreishaus (obiekt wzniesiony na początku XX wieku – 1908 rok – w okolicy zniszczonego przez pożar Hotelu Gdańskiego; budynek będący siedzibą tczewskiego starostwa wyodrębnionego w roku 1887 ze starostwa starogardzkiego; w okresie międzywojennym w budynku przy obecnym Placu Marszałka Józefa Piłsudskiego 1 swoją siedzibę miała Komunalna Kasa Oszczędności Powiatu Tczewskiego – instytucja zajmująca się m.in. udzielaniem pożyczek / kredytów zaliczkowych pod zastaw zboża)
• gmach pocztowy / Urząd Pocztowy nr 1 przy ul. Jarosława Dąbrowskiego 7 (neogotycki budynek pocztowy, wyposażony w nowoczesną centralę telefoniczną, wzniesiono w roku 1905 według projektu architekta Karola Hempla)
• tczewska siedziba TP S.A. / Biuro Obsługi Klientów przy ul. Obrońców Westerplatte 1)
• kościół podominikański / Kościół pw. Świętego Mikołaja / Kościół pw. św. Jerzego / ob. Kościół Rzymskokatolicki pw. Św. Stanisława Kostki przy Placu Świętego Grzegorza (obiekt sakralny ufundowany w roku 1289 przez księcia pomorskiego Mestwina, do roku 1945 użytkowany przez gminę ewangelicką, prezbiterium pochodzi z końca XIII wieku, a nawa z połowy wieku XIV)
• Kościół Rzymskokatolicki pw. Podwyższenia Krzyża Świętego (czas powstania obiektu: 2. połowa XIII do 2. połowy XIV wieku, wieża – II połowa XIII wieku, prezbiterium – I połowa XIV wieku, korpus nawowy – przed 1364 rokiem; 29 sierpnia 1982 roku doszło do pożaru wskutek którego uszkodzeniu uległy wieża, połacie dachu nad nawą główną, dzwony oraz organy kościelne; ocalałe wyposażenie przeniesiono do sąsiadującego z farą Kościoła pw. Św. Stanisława Kostki; w kolejnych latach wieża otrzymała nowe, murowane zwieńczenie, uzupełniono więźbę, położono nowe dachówki, ufundowano także organy oraz cztery dzwony: Maryja, odkupiciel Człowieka, Jan Paweł II, Wacław)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 1 – obecnie sklep jubilerski „Cezary” / wcześniej: zakład fryzjerski, „Jubiter” – zakład jubilerski, naprawa zegarków, sklep odzieżowy „Galanteria” – w oficynie przy ul. 1 Maja / obecnie Kard. S. Wyszyńskiego, biura Tczewskiego Domu Kultury (narożna kamienica rynkowa; czas powstania: 1 połowa XIX wieku; w latach 1891-1939 właścicielem obiektu był kupiec Joseph Sternberg; w okresie międzywojennym na parterze kamienicy mieścił się m.in. sklep z cygarami, papierosami i tytoniem, wł. Marian Wyszyński oraz sklep „Merkur” [sprzęty kuchenne]; za: Księga adresowa Tczewa i Pelplina z 1924 r.)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 2 / dawny Bar Wisełka (niegdyś Central Hotel / Hotel Centralny wyposażony w centralne ogrzewanie; czas powstania: I połowa XIX wieku, odbudowa: po 1945 roku; właścicielami obiektu byli kolejno: Stanisław Klarowski (do 1930 roku) i Jan Scherle / Szerle – ziemianin z Mestwina (w latach: 1930-1941) ; w budynku hotelowym znajdowały się m.in.: cukiernia, winiarnia, restauracja, pijalnia piwa)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 3 / daw. Dom Książki. Oddział w Tczewie – filia Domu Książki w Gdańsku Wrzeszczu (czas powstania obiektu: około 1894 roku, dom zbudowany dla kupca H. Jacobiego, w latach 1912-1917 właścicielem obiektu był H. Kalmann; w okresie międzywojennym mieścił się tu sklep Braci Witosławskich (1917-1932 ) / „Dom towarów modnych W. Witosławski i Bracia: konfekcja męska, konfekcja damska, bławaty, towary krótkie, firany, dywany, chodniki” / St. Rynek 3-4 ; za: Księga adresowa Tczewa i Pelplina z 1924 r.); po 1932 roku właścicielem obiektu został Edmund Witosławski; w 1931 roku jedno z pomieszczeń parterowych wydzierżawiono Polskiej Spółce Obuwia „Bata” / warsztat naprawy obuwia)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 4 / daw. Wiejski Dom Towarowy (czas powstania obiektu: I połowa XIX wieku, przebudowa w 1900 roku, nadbudowa w roku 1909; w latach 1899-1905 właścicielem obiektu był Joseph Eisenstaedt; w okresie międzywojennym mieścił się tu sklep Braci Witosławskich (1917-1932) / „Dom towarów modnych W. Witosławski i Bracia: konfekcja męska, konfekcja damska, bławaty, towary krótkie, firany, dywany, chodniki” / St. Rynek 3-4 ; za: Księga adresowa Tczewa i Pelplina z 1924 r.); po 1932 roku właścicielem obiektu został Edmund Witosławski)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 5 (czas powstania obiektu: XVII-XVIII wiek, odbudowana w 1901 roku – przypuszczalnie nastąpiła wówczas zmiana fasady, od 1903 roku do lat 40-tych XX wieku – skład kapeluszy Alojzego Kirkowskiego)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 6 opatrzona szyldem TAR-MAL Wyroby z drewna / daw. Plac Wolności 6 (czas powstania: około 1899 roku, po 1907 roku gruntowna przebudowa budynku głównego i zaplecza, obiekt zbudowany dla kupca S. Jontofsohna /Berliner Warenhaus/, od roku 1922 własność Władysława Maciejewskiego, w 1959 roku obiekt przebudowano na potrzeby internatu Zasadniczej Szkoły Zawodowej i Technikum Mechanicznego w Tczewie; w okresie międzywojennym mieścił się tu „Największy i najtańszy dom towarowy Bazar /I piętro: Bławaty, Sukna, Jedwabie, Towary drobne, Fartuchy, Pończochy, Koronki, Hafty, Tiule, Bielizna damska i męska, Obrusy, Ręczniki, Ceraty, Walizy, Teczki, Torebki, Portfele, Parasolki, Laski, Plecaki, Szkło, Porcelana, Artykuły drewniane, cynkowe, blaszane, aluminiowe, poniklowane, Naczynia kamienne, Szczotki, Mydła domowe i toaletowe ; II piętro: Konfekcja damska i męska, Kapelusze damskie i męskie, Kołdry watowane, Firany, Chodniki, Dywany, Gobeliny, Obuwie, Meble koszykowe i trzcinowe, Kosze, Dekoracje, Taborety, Łóżka żelazne i polowe, Wózki dziecięce, Sprzęty domowe i kuchenne, Zabawki, Galanteria/ ; za: Księga adresowa Tczewa i Pelplina z 1924 r.)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 7 / daw. Plac Wolności 7 / w latach 70. i 80. XX wieku „Sklep muzyczny” / „Sklep elektryczno-muzyczny” / „Artykuły Elektro-muzyczne” (czas powstania: 1904 rok, obiekt zbudowany dla T. Niclasa przez firmę budowlaną Albina Brandta, wcześniej w miejscu tym znajdowała się niższa kamienica należąca do gminy ewangelickiej; w latach 1910-1931 właścicielem obiektu był cukiernik H. Biermann; w roku 1924 w budynku przy Placu Generała Józefa Hallera 6 [daw. Rynek 6] mieszkali bądź prowadzili działalność: Laura Riede – wdowa, dr Stanisław Kaznowski – adwokat, Marta Fast – krawcowa / za: Księga adresowa Tczewa i Pelplina z 1924 roku)
• budynek narożny przy ulicy S. Okrzei 18 (czas powstania obiektu: 2 ćwierćwiecze XIX wieku; dom zbudowany przypuszczalnie dla piekarza C. Mecka; kolejni właściciele począwszy od 1887 roku: Gustaw Hennemann, Joseph Senger, Stefan Keiling, Gertruda Gierdalska)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 8 z figurami czterech pór roku – w kadrze widoczny fragment budynku (czas powstania: 1898 rok; obiekt wzniesiony wraz z oficyną boczną dla potrzeb gminy ewangelickiej, wcześniej w miejscu tym znajdowała się kamienica będąca własnością Carla Gotfrieda Sengera, która w roku 1870 na mocy testamentu rentiera, przeszła na własność gminy ewangelickiej)
• samochody osobowe
• fontanna
• płyta rynku
• budka telefoniczna
• kamienica narożna przy ulicy Mickiewicza 7 – róg ulicy A. Mickiewicza i Kard. Stefana Wyszyńskiego / w kadrze widoczny fragment obiektu (czas powstania budynku w pierwotnym kształcie: 4. ćwierćwiecze XIX wieku; w latach 1878-1890 obiekt będący własnością Josepha Carrsohna; w latach 1890-1906 obiekt będący własnością kupca Juliusa Levita; w latach 1906-1908 wł. Herman i Henriette Ormanschick, od 1908 wł. (?) Emil Jagielski; charakterystyczne elementy konstrukcji: boniowana / zdobiona elewacja w obrębie parteru, fryzy, gzymsy, żeliwna balustrada balkonu; w okresie międzywojennym w budynku mieścił się skład bławatów i konfekcji Władysława Orcholskiego / por. ogłoszenie zamieszczone w Księdze adresowej Tczewa i Pelplina 1924 roku: „W. Orcholski. Rynek – Tczew – Tel. 235. Skład bławatów, konfekcji męskiej i damskiej, bielizny i galanterji. Artykuły męskie. Kapelusze. Krawaty. Koszule wierzchnie. Bielizna. Pończochy”; w 1986 roku kamienicę zburzono niemal do poziomu gruntu [ocalał jedynie północny i zachodni parter narożników], obiekt, mimo wcześniejszych planów wzniesienia w tym miejscu budynku ze stali i szkła, ostatecznie odbudowano zachowując oryginalną formę z końca XIX stulecia; w latach 90. XX wieku w kamienicy mieścił się sklep odzieżowo-obuwniczy SEZAM; w planach było również otwarcie w tym miejscu wielobranżowego sklepu specjalistycznego dla dzieci]
• kamienica narożna przy ulicy Kardynała Stefana Wyszyńskiego 3 / daw. kamienica mieszkalno-handlowa nr 37 przy ul. 1 Maja – obiekt widoczny w tle (czas powstania: 1900 rok, w latach 1897-1924 właścicielem obiektu był Ludwig Helmetag – pastor; w latach 1924-1939 obiekt przeszedł na własność Banku Ludowego Sp. z o.o.)
• budynek przy ulicy Kardynała Stefana Wyszyńskiego 8 (czas powstania: około połowy XIX wieku; obiekt usytuowany w miejscu ośmiobocznej baszty przy Bramie Młyńskiej; w latach 1896-1939 własność kupca Franza Hannemanna)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 24 / Plac Wolności 24 [współcześnie Apteka „Dbam o Zdrowie”] (czas powstania obiektu: II połowa XIX wieku; Apteka „Pod Orłem” / Adler Apotheke – najstarsza tczewska apteka; kolejni właściciele począwszy od roku 1851: Moritz Kabus, Emil Luedecke, Hermann Niemeyer, Oskar Robert Mensing, Hermann Feldner, Richard Hoosmann, Walter Hoosmann)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 23 / Plac Wolności 23 (kamienica secesyjna wzniesiona około 1900 roku; por. projekt fasady przedniej z 1893 roku – Studium Historyczno-Urbanistyczne Zespół staromiejski kwartał H, s. 37; w roku 1905 w miejscu dotychczasowej kamienicy numer 23 wybudowano nowy obiekt o piętro wyższy od poprzedniego budynku mieszkalnego; kamienica należąca do Heinricha Kelcha i spadkobierców – właścicieli tczewskiej Fabryki Wyrobów Metalowych)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 22 / Plac Wolności 22 – biuro podróży „Orbis”, wcześniej sklep warzywniczy (przebudowa: 1894 rok – nadbudowanie drugiego piętra, elewacja frontowa w stylu klasycystycznym, zmiany w układzie parteru i pierwszego piętra; w latach 1894-1906 własność kupca Gustawa Brauna)
• Kościół Rzymskokatolicki pw. Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła (osiedle Suchostrzygi, osiedle Bajkowe) – przełomową datą związaną z planowaną budową kościoła parafialnego na tczewskim osiedlu Suchostrzygi był dzień 19 czerwca 1978 roku, to właśnie wówczas wydana została decyzja Urzędu Wojewódzkiego – Wydziału d/s Wyznań zezwalająca na wybudowanie kolejnego obiektu sakralnego na terenie Tczewa; dnia 8 lipca 1978 roku Kuria Biskupia Chełmińska wydała dekret, podpisany przez Wikariusza Generalnego bpa Zygfryda Kowalskiego, upoważniający proboszcza parafii pw. św. Józefa do załatwienia wstępnych formalności prawno-administracyjnych, związanych z rozpoczęciem budowy kościoła na tczewskich Suchostrzygach; dnia 20 października 1978 roku biskup chełmiński Bernard Czapliński wraz z księżmi infułatami drem Antonim Liedtke i Romanem Górskim przybyli do Tczewa, gdzie w obecności dziekana ks. dra W. Preisa, proboszcza Józefa Rocławskiego oraz przyszłego inwestora strony kościelnej ks. wikariusza Stanisława Cieniewicza, omówili kwestie związane z budową obiektu; dnia 25 października 1978 roku Urząd Miasta Tczewa wydał decyzję na mocy której wytyczono teren pod lokalizację suchostrzyckiej świątyni; w czasie odpustu parafialnego 11 czerwca 1984 roku biskup chełmiński Marian Przykucki poświęcił i wmurował kamień węgielny w narożną część ściany wieńcowej świątyni pw. Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła w Tczewie; największy kościół w Diecezji Pelplińskiej, zbudowany w latach 1982-1998, został uroczyście konsekrowany dnia 15 września 1998 roku; konsekracji dokonali – Nuncjusz Apostolski w Polsce Ksiądz Arcybiskup Józef Kowalczyk i Pierwszy Biskup Pelpliński Prof. dr hab. Jan Bernard Szlaga w obecności Arcybiskupów i biskupów: Henryka Józefa Muszyńskiego – abpa gnieźnieńskiego, Mariana Przykuckiego – abpa szczecińskiego Edmunda Piszcza – abpa warmińskiego, Andrzeja Śliwińskiego – bpa elbląskiego i Piotra Krupy – bpa pomocniczego pelplińskiego
• bloki mieszkalne przy ulicy Rokickiej
• bloki mieszkalne przy ulicy Kubusia Puchatka (osiedle Bajkowe)
• organistówka przy Kościele Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła
• plac zabaw
• plebania

obiekty powiązane:

• dzwon MARIA (900 kg – tonacja e) – dzwon zakupiony przez tczewską parafię nowomiejską, odsprzedany następnie parafii pw. Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła (decyzję o sprzedaży dzwonu podjęto po ustaleniu, że wieża nowomiejska technicznie nie odpowiada ciężarowi trzech nowo zakupionych dzwonów: Maria, Józef i Jan Paweł); dnia 31 maja 1993 roku uroczystego poświęcenia dzwonu dokonał pierwszy biskup pelpliński prof. Jan Bernard Szlaga
• dzwon JÓZEF (700 kg – tonacja g) – dzwon zakupiony przez tczewską parafię nowomiejską, odsprzedany następnie parafii pw. Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła (decyzję o sprzedaży dzwonu podjęto po ustaleniu, że wieża nowomiejska technicznie nie odpowiada ciężarowi trzech nowo zakupionych dzwonów: Maria, Józef i Jan Paweł); dnia 31 maja 1993 roku uroczystego poświęcenia dzwonu dokonał pierwszy biskup pelpliński prof. Jan Bernard Szlaga
• dzwon JAN PAWEŁ (500 kg – tonacja f) – dzwon zakupiony przez tczewską parafię nowomiejską, odsprzedany następnie parafii pw. Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła (decyzję o sprzedaży dzwonu podjęto po ustaleniu, że wieża nowomiejska technicznie nie odpowiada ciężarowi trzech nowo zakupionych dzwonów: Maria, Józef i Jan Paweł); dnia 31 maja 1993 roku uroczystego poświęcenia dzwonu dokonał pierwszy biskup pelpliński prof. Jan Bernard Szlaga
• kamień węgielny wmurowany w narożną część ściany wieńcowej świątyni pw. Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła w Tczewie – w jednym bloku umieszczone zostały trzy kamienie pochodzące z bazylik rzymskich: Św. Jana na Lateranie, Matki Boskiej Większej oraz z kościoła Domine Quo Vadis / kościoła Najświętszej Marii Panny w Palmis, kamienie te, jako jeden kamień węgielny dla Tczewa poświęcił Papież Polak Jan Paweł II w Rzymie, dnia 6 października 1983 roku

osoby powiązane:

• ksiądz Stanisław Cieniewicz – Honorowy Obywatel Miasta Tczewa, kapelan honorowy Jego Świątobliwości, kanonik honorowy Kapituły Katedralnej Pelplińskiej, duchowny związany ze środowiskiem tczewskiej „Solidarności”, kapłan odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski; w 1980 mianowany proboszczem parafii Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła w Tczewie, dziekan dekanatu tczewskiego (do kwietnia 2013 roku)
• ksiądz Bernard Czapliński – w latach 1948-1973 biskup pomocniczy chełmiński, w latach 1973-1980 biskup diecezjalny chełmiński, w czasie II wojny światowej aresztowany przez Gestapo, osadzony początkowo w Forcie VII w Toruniu, następnie kolejno w Nowym Porcie w Gdańsku, Grenzdorf, Sachsenhausen oraz w Dachau (to właśnie w KL Dachau, wspólnie z księdzem Stefanem Wincentym Frelichowskim, zajął się organizacją obozowego Caritasu); w czasach posługi biskupiej erygował łącznie 33 parafie (w tym parafię pw. NMP Matki Kościoła na tczewskich Suchostrzygach)
• ksiądz Antoni Liedtke (1904-1994) – doktor honoris causa, infułat rzeczywisty diecezji chełmińskiej, kanonik kapituły katedralnej chełmińskiej, profesor i rektor Wyższego Seminarium Duchownego w Pelplinie, członek Towarzystwa Naukowego w Toruniu (od 1931 roku), członek Polskiego Towarzystwa Historycznego, Polskiego Towarzystwa Teologicznego, Stowarzyszenia Historyków Sztuki, a także toruńskiego Towarzystwa Bibliofilów; odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1939) oraz złotą odznaką „Za Opiekę nad Zabytkami” (1974)
• ksiądz Józef Rocławski – w latach 1972-1992 proboszcz Parafii Św. Józefa w Tczewie
• prof. dr. hab. inż. arch. Leopold Taraszkiewicz / Politechnika Gdańska – architekt, autor projektu tczewskiej świątyni pw. Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła oraz wielu innych projektów pomorskich świątyń (m.in. Kościoła Najświętszego Serca Pana Jezusa w Gdyni (wspólnie z prof. J. Borowskim), Kościoła pw. św. Józefa w Gdyni-Leszczynkach, a także Kościoła Najświętszej Maryi Panny Królowej Różańca Świętego (1972-1976) w Gdańsku-Przymorzu)
• mgr inż. Tadeusz Lisiewicz – pierwszy konstruktor suchostrzyckiej świątyni
• mgr inż. Szczepan Wohlfeil – drugi konstruktor suchostrzyckiej świątyni, od 1984 roku kierownik nadzoru budowlanego
• budowniczowie tczewskiej świątyni pw. Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła (mgr inż. Adam Bęben – projektant sanitarny i ciepłowniczy; Jan Gil (+ 1984) – kierownik budowy; Bronimir Bogacki – kierownik budowy / kierownik nadzoru budowlanego, następca Jana Gila; Jan Szwindowski – majster; Stanisław Antczak – majster (od 1984 roku), następca Jana Szwindowskiego; Bogusław Rezmer – geodeta; Zygmunt Kamiński – zaopatrzeniowiec; Józef Wolszleger – mistrz murarski; Kazimierz Krajnik – kierownik budowy (od 1988 do chwili obecnej)
• ks. arcybiskup Józef Kowalczyk –  doktor prawa kanonicznego, nuncjusz apostolski w Polsce w latach 1989–2010, arcybiskup metropolita gnieźnieński i prymas Polski w latach 2010–2014, od 2014 arcybiskup senior archidiecezji gnieźnieńskiej [dnia 15 września 1998 roku dokonał konsekracji tczewskiej świątyni]
• prof. dr hab. ks. bp Jan Bernard Szlaga – profesor nauk teologicznych, biskup pomocniczy chełmiński w latach 1988–1992, biskup diecezjalny pelpliński w latach 1992–2012 [dnia 15 września 1998 roku dokonał konsekracji tczewskiej świątyni]
• ks. arcybiskup Henryk Józef Muszyński –  profesor nauk teologicznych, biskup pomocniczy chełmiński w latach 1985–1987, biskup diecezjalny włocławski w latach 1987–1992, arcybiskup metropolita gnieźnieński w latach 1992–2010, prymas Polski w latach 2009–2010, wiceprzewodniczący Konferencji Episkopatu Polski w latach 1994–1999, od 2010 arcybiskup senior archidiecezji gnieźnieńskiej [obecny podczas konsekracji tczewskiej świątyni dnia 15 września 1998 roku]
• ks. arcybiskup Marian Przykucki – biskup pomocniczy poznański w latach 1974–1981, biskup diecezjalny chełmiński w latach 1981–1992, arcybiskup metropolita szczecińsko-kamieński w latach 1992–1999, od 1999 do 2009 arcybiskup senior archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej [obecny podczas konsekracji tczewskiej świątyni dnia 15 września 1998 roku]
• ks. bp Edmund Piszcz – doktor nauk teologicznych, biskup pomocniczy chełmiński w latach 1982–1985, administrator apostolski sede plena diecezji warmińskiej w latach 1985–1988, biskup diecezjalny warmiński w latach 1988–2006, od 2006 arcybiskup senior archidiecezji warmińskiej [obecny podczas konsekracji tczewskiej świątyni dnia 15 września 1998 roku]
• ks. bp Andrzej Śliwiński – doktor teologii, biskup pomocniczy chełmiński w latach 1986–1992, biskup diecezjalny elbląski w latach 1992–2003, od 2003 biskup senior diecezji elbląskiej [obecny podczas konsekracji tczewskiej świątyni dnia 15 września 1998 roku]
• ks. bp Piotr Krupa – doktor nauk teologicznych, rektor Wyższego Seminarium Duchownego Diecezji Gorzowskiej w Gościkowie-Paradyżu w latach 1978–1980 i Wyższego Seminarium Duchownego w Koszalinie w latach 1981–1986, biskup pomocniczy koszalińsko-kołobrzeski w latach 1984–1992, biskup pomocniczy pelpliński w latach 1992–2011, od 2011 biskup pomocniczy senior diecezji pelplińskiej [obecny podczas konsekracji tczewskiej świątyni dnia 15 września 1998 roku]
• Joseph Sternberg – kupiec, w latach 1891-1939 właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 1 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
• Marian Wyszyński – kupiec, w okresie międzywojennym właściciel sklepu z cygarami, papierosami i tytoniem / Plac Generała Józefa Hallera 1 [daw. Rynek 1]
• Jan Scherle/ Szerle – ziemianin z Mestwina, kupiec, w latach 1930-1941 właściciel Hotelu Centralnego mieszczącego się w kamienicy przy ob. Placu Generała Józefa Hallera 2
• Stanisław Klarowski – do roku 1930 właściciel Hotelu Centralnego mieszczącego się w kamienicy przy ob. Placu Generała Józefa Hallera 2 (daw. Rynek 2)
• H. Jacobi – kupiec, właściciel kamienicy przy obecnym Placu Generała Józefa Hallera 3 [daw. Markt 3]
• H. Kalmann – kupiec, w latach 1912-1917 właściciel kamienicy przy obecnym Placu Generała Józefa Hallera 3 [daw. Markt 3]
• Bracia Witosławscy – kupcy, w latach 1917-1932 właściciele sklepu „Dom towarów modnych W. Witosławski i Bracia: konfekcja męska, konfekcja damska, bławaty, towary krótkie, firany, dywany, chodniki” [St. Rynek 3-4]
• Edmund Witosławski – kupiec, w latach 1932-1939 właściciel domu towarowego mieszczącego się w kamienicach rynkowych numer 3 i 4 (wcześniej: „Dom towarów modnych W. Witosławski i Bracia: konfekcja męska, konfekcja damska, bławaty, towary krótkie, firany, dywany, chodniki” [St. Rynek 3-4]), przewodniczący Rady Miejskiej (1927 rok), prezes Kurkowego Bractwa Strzeleckiego w Tczewie (za: Rocznik Zjednoczenia Kurkowych Bractw Strzeleckich R.P. na rok 1938)
• Joseph Eisenstaedt – kupiec, w latach 1899-1905 właściciel kamienicy przy obecnym Placu Generała Józefa Hallera 4 [daw. Markt 4]
• Alojzy Kirkowski – kupiec, od 1903 roku do lat 40-tych XX wieku właściciel kamienicy przy obecnym Placu Generała Józefa Hallera 5 [daw. Markt 5]
• Władysław Maciejewski – kupiec, od roku 1922 właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 6 [daw. Markt 6]
• Sally Jontofsohn – kupiec, właściciel domu towarowego Berliner Warenhaus / Plac Generała Józefa Hallera 6 [daw. Markt 6]
• Hermann Biermann – cukiernik, w latach 1910-1931 właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 7 [daw. Markt 7]
• Theophil Niclas z Sopotu – rentier, pierwszy właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 7 [daw. Markt 7]
• Carl Gotfried Senger – rentier
• C. Meck – piekarz, właściciel kamienicy przy ulicy Okrzei 18
• Gustaw Hennemann – właściciel kamienicy przy ulicy Okrzei 18
• Joseph Senger -właściciel kamienicy przy ulicy Okrzei 18
• Stefan Keiling – właściciel kamienicy przy ulicy Okrzei 18
• Gertruda Gierdalska – właścicielka kamienicy przy ulicy Okrzei 18
• Julius Levit – kupiec, w latach 1890-1906 właściciel kamienicy przy ulicy A. Mickiewicza 7 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
• Joseph Carrsohn – w latach 1878-1890 właściciel kamienicy przy ulicy A. Mickiewicza 7 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
• Herman Ormanschick – w latach 1906-1908 właściciel kamienicy przy ulicy A. Mickiewicza 7 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
• Henriette Ormanschick – w latach 1906-1908 właścicielka kamienicy przy ulicy A. Mickiewicza 7 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
• Emil Jagielski – od roku 1908 właściciel (?) kamienicy przy ulicy A. Mickiewicza 7 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
• Franz Hannemann – kupiec, w latach 1896-1939 właściciel kamienicy przy ulicy Kard. S. Wyszyńskiego 8 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
• Heinrich Kelch – majster blacharski, właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 23 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
• Moritz Kabus – aptekarz, w latach 1851-1862 właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 24 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
• Emil Luedecke – aptekarz, w latach 1862-1875 właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 24 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
• Hermann Niemeyer – kupiec, w latach 1875-1879 właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 24 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
• Oskar Robert Mensing – kupiec, w latach 1879-1897 właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 24 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
• Hermann Feldner – aptekarz, w latach 1897-1900 właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 24 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
• Richard Hoosmann – aptekarz, w latach 1900-1919 właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 24 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
• Walter Hoosmann – aptekarz, w latach 1919-1939 właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 24 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
• Gustaw Braun – w latach 1894-1906 właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 22 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem

osoby powiązane (burmistrzowie tczewscy – okres międzywojenny):

• Władysław Orcholski (1920 -1922)
• dr Stanisław Gąsowski (1922)
• Stefan Wojczyński (1922 – 1935)
• Karol Hempel (1935 – 1936)
• Wiktor Jagalski (1936 -1939)

osoby powiązane (burmistrzowie tczewscy: 1945-1950)

• Wojciech Dudkiewicz [bezpartyjny] (marzec 1945 r.)
• Tadeusz Mężyk [PPR] (marzec – kwiecień 1945 r.)
• Marian Wojak [PPR] (kwiecień – sierpień 1945 r.)
• Jan Milewski [PPR] (sierpień 1945 r. – grudzień 1946 r.)
• p.o. Wiktor Januszewski [PPS] (grudzień 1946 r.)
• Dionizy Cichocki [PPR/PZPR] (grudzień 1946 – wrzesień 1949 r.)
• Józef Kulwicki [PZPR] (wrzesień 1949 – maj 1950 r.) – ostatni burmistrz Tczewa / za: https://www.dawnytczew.pl/pl/spoleczenstwo/193-u-steru-grodu-sambora-poczet-ostatnich-burmistrzow-tczewa.html

osoby powiązane (prezydenci miasta Tczewa; urząd prezydenta miasta wprowadzono na mocy ustawy samorządowej z 1973 roku):

• Kazimierz Deja (czas trwania prezydentury: 27.02.1975 – 11.1977) – radny Miejskiej Rady Narodowej, I Zastępca Naczelnika Miasta i Powiatu Tczewskiego (od 14.12.1973)
• Czesław Glinkowski (czas trwania prezydentury: 15.02.1977 roku – 13.09.1990)
• Ferdynand Motas (czas trwania prezydentury: 1990-1994)
• Zenon Odya (czas trwania prezydentury: 1994–2010)
• Mirosław Pobłocki (prezydent miasta Tczewa od roku 2010)

instytucje / placówki powiązane:

• Bank Ludowy (protoplasta Banku Spółdzielczego w Tczewie) – pomysłodawcą i inicjatorem powołania tczewskiej instytucji finansowej był ks. Alfons Mańkowski, w skład zarządu weszli późniejsi przedstawiciele władz miejskich: Maksymilian Arczyński  – pierwszy polski starosta tczewski, Władysław Orcholski  – pierwszy polski burmistrz Tczewa, Stefan Wojczyński – burmistrz Tczewa w latach 1922-35; po przyłączeniu Tczewa do Polski Bank Ludowy systematycznie rozwijał swoją działalność, zyskując zaufanie mieszkańców miasta i okolic; pod koniec lat 30. XX wieku bank obracał kapitałem przekraczającym 5 milionów złotych; 13 maja 1973 roku podjęto uchwałę o zmianie nazwy Spółdzielczego Banku Ludowego na Bank Spółdzielczy w Tczewie; w latach 1924-1939 bank miał swoją siedzibę w kamienicy narożnej przy ulicy Dworcowej 37 / obecnie Kardynała Stefana Wyszyńskiego 3

datowanie:

2002 rok

opis fizyczny:

pocztówka barwna (fotograficzna / karta pocztowa z czterema widokami); fot. i projekt graficzny Bogusław Nieznalski – A.D. 2003; wyd. Oficyna Wydawnicza „Pomorze” Gdańsk (Kolekcja Widokówek Kociewia)

uwagi:

brak korespondencji na rewersie, brak znaczka pocztowego, brak stempli pocztowych / korespondencyjnych [karta bez obiegu pocztowego]

sygnatura:

Poczt490

zbiór S. Zaczyński

2002 rok Adam Bęben Alojzy Kirkowski andrzej śliwiński antoni Liedtke architektura Bank Ludowy Bank Spółdzielczy Bernard Czapliński Bogusław Nieznalski - fotografia i projekt graficzny Bogusław Rezmer Bracia Witosławscy brak korespondencji na rewersie Bronimir Bogacki C. Meck Carl Gotfried Senger czesław glinkowski dionizy cichocki dzwon Jan Paweł dzwon Józef dzwon maria edmund piszcz Edmund Witosławski Emil Jagielski Emil Luedecke fara ferdynand motas fontanna Franz Hannemann Gertruda Gierdalska gmach pocztowy gryf Gustaw Braun Gustaw Hennemann H. Jacobi H. Kalmann Heinrich Kelch Henriette Ormanschick henryk józef muszyński Hermann Biermann hermann feldner Hermann Niemeyer Hermann Ormanschick jan bernard szlaga Jan Gil jan milewski Jan Szerle Jan Szwindowski Joseph Carrsohn Joseph Eisenstaedt Joseph Senger Joseph Sternberg józef kowalczyk józef kulwicki Józef Rocławski Józef Wolszleger Julius Levit kamień węgielny kamienica narożna kamienica z figurami czterech pór roku kamienice rynkowe kamienice staromiejskie Karol Hempel karta bez obiegu pocztowego karta pocztowa z czterema widokami kazimierz deja Kazimierz Krajnik Kolekcja Widokówki Kociewia kościół podominikański kościół podwyższenia krzyża świętego Kościół pw. Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła kościół św. Stanisława Kostki księgarnia Leopold Taraszkiewicz Marian Przykucki marian wojak Marian Wyszyński mirosław pobłocki Moritz Kabus Oficyna Wydawnicza Pomorze Gdańsk organistówka osiedle bajkowe osiedle suchostrzygi Oskar Robert Mensing piotr krupa plac generała Józefa Hallera plac hallera 1 plac hallera 2 Plac Hallera 22 plac hallera 23 plac hallera 24 plac hallera 3 plac hallera 4 plac hallera 5 plac hallera 6 plac hallera 7 plac hallera 8 Plac Piłsudskiego 1 plac zabaw plebania płyta rynku poczta pocztówka ba pocztówka fotograficzna Richard Hoosmann Sally Jontofsohn samochody osobowe Stanisław Antczak stanisław cieniewicz stanisław gąsowski Stanisław Klarowski Stefan Keiling Stefan Wojczyński Szczepan Wohlfeil tadeusz lisiewicz tadeusz mężyk Tar-Mal Wyroby z drewna Theophil Niclas TP S.A. - Biuro Obsługi Klientów ulica Jarosława Dąbrowskiego 7 ulica Kardynała Stefana Wyszyńskiego 3 ulica Kardynała Stefana Wyszyńskiego 8 ulica kubusia puchatka ulica mickiewicza 7 ulica Obrońców Westerplatte 1 ulica Okrzei 18 ulica Rokicka Urząd Miejski urząd pocztowy nr 1 Walter Hoosmann Wiktor Jagalski Wiktor Januszewski Władysław Maciejewski Władysław Orcholski wojciech dudkiewicz zenon odya Zygmunt Kamiński