Tczew. Schematyczny plan miasta
ulice oznaczone na planie miasta:
- Pomorska
- Gdańska
- al. Solidarności
- Sobieskiego
- Mostowa
- 30 Stycznia
- Wojska Polskiego
- Lecha
- Plac Marszałka Józefa Piłsudskiego
- Obrońców Westerplatte
- Jarosława Dąbrowskiego
- Kościuszki
- Paderewskiego
- Kołłątaja
- Sienkiewicza
- Rybacka
- Plac Generała Józefa Hallera
- Zamkowa
- Jana z Kolna
- Bulwar Nadwiślański
obiekty widoczne na planie miasta (ryciny):
- dworzec kolejowy / dworzec PKP / stacja kolejowa przy ul. Pomorskiej 18 (budynek zaprojektowany przez inżyniera Palatyńskiego, oddany do użytku 15 sierpnia 1949 roku)
- Kościół Rzymskokatolicki pw. św. Józefa przy skrzyżowaniu ulic Gdańskiej i Sobieskiego [budowę obiektu ukończono w 1936 roku; autorem projektu świątyni był inżynier Stefan Cybichowski]
- wiatrak tczewski / wpisany do krajowego rejestru zabytków; obiekt zlokalizowany przy ulicy Wojska Polskiego na zapleczu działki numer 18 (na początku XX wieku w zabudowaniach sąsiadujących z wiatrakiem działał m.in. punkt sprzedaży produktów mącznych, a także punkt sprzedaży siana, słomy oraz sieczki będący własnością młynarza Waltera Schulza [por. pocztówka numer 566: https://skarbnica.tczew.pl/638/tczew-wiatrak-fragment-ulicy-wojska-polskiego/]; tczewski wiatrak typu holenderskiego założony został na rzucie ośmioboku, jest obiektem podpiwniczonym, wzniesionym na ceglanej podmurówce; stanowi pamiątkę po dawnych obiektach młynarskich; jako jedyny przetrwał do czasów współczesnych [dawniej na terenie miasta, jak również na terenach podmiejskich działały dwa inne wiatraki, jeden zlokalizowany był w rejonie obecnego osiedla Suchostrzygi (w okolicy świątyni pw. Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła), drugi zaś znajdował się przy dawnej Szosie Starogardzkiej / obecnie ulica 30 Stycznia]; tczewski wiatrak powstał w drugiej połowie XIX wieku / około 1891 roku, posiada unikatowe pięcioramienne skrzydło, od roku 1983 znajduje się w rękach prywatnych; w latach 60., 70. oraz na początku lat 80.-tych wiatrak zwyczajowo nazywano wiatrakiem harcerskim, swoje harcówki miały tu bowiem lokalne drużyny i szczepy harcerskie, zaś obok w parterowym pawilonie znajdowała się siedziba tczewskiej Komendy Hufca ZHP)
- Tczewskie Centrum Sportu (obecnie: Tczewskie Centrum Sportu i Rekreacji)
- I Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej-Curie przy ulicy Szkoły Morskiej 1 / pierwotnie Szkoła żeńska [niem. Mädchenschule] / w latach 1920-1930 Szkoła Morska / w latach 1945-1969 Państwowe Liceum Pedagogiczne (budowę powszechnej szkoły żeńskiej rozpoczęto w Tczewie w roku 1911; w roku 1914 w wyposażonym w centralne ogrzewanie budynku szkolnym dowództwo pruskiej armii zorganizowało lazaret dla rannych żołnierzy; w kolejnych latach – od roku 1916 – w budynku mieściły się koszary niemieckiej straży granicznej – koszary Grenzschutzu, w latach 1920-1930 swoją siedzibę miała w tym miejscu pierwsza w Polsce Szkoła Morska, założona przez kmdra Antoniego Garnuszewskiego; wiosną 1930 roku Szkołę Morską przeniesiono do Gdyni, od tego roku w budynku zaczęła działać Szkoła Powszechna nr 5 przekształcona następnie, w roku 1945, w Liceum Pedagogiczne; historia tczewskiego Liceum im. Marii Skłodowskiej-Curie sięga roku 1948, to właśnie we wrześniu 1948 roku, przy ulicy Parkowej w Tczewie, rozpoczęła działalność 11-letnia Szkoła Ogólnokształcąca (rozwojowa) Stopnia Podstawowego i Licealnego; siedzibą szkoły został nowoczesny gmach wybudowany w roku 1934 przez niemieckie stowarzyszenie Deutscher Schulverein [chodzi o obecną siedzibę Zespołu Szkół Technicznych przy ulicy Parkowej 1]; w 1955 roku placówka przyjęła nazwę: Szkoła Podstawowa i Liceum Ogólnokształcące Towarzystwa Przyjaciół Dzieci w Tczewie; w 10. rocznicę powstania szkoły, z inicjatywy ówczesnego dyrektora Bronisława Kalkowskiego oraz nauczycielki fizyki prof. Wiktorii Dunajskiej nadano placówce imię polskiej noblistki Marii Skłodowskiej-Curie, „przy udziale Komitetu Rodzicielskiego, a zwłaszcza państwa H. i St. Chylickich, Maruczyńskich i Kawczyńskich szkoła otrzymała również sztandar.”; w 1966 roku, po zakończeniu działalności tczewskiego Liceum Pedagogicznego, mieszczącego się w budynku przy obecnej ulicy Szkoły Morskiej 1, podjęto decyzję o przeniesieniu tam Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Skłodowskiej-Curie; moment pożegnania z placówką przy ulicy Parkowej w sposób następujący opisano na kartach kroniki szkolnej: Nauczycielom tak jak i nam, jest trudno rozstać się z murami naszej szkoły. Często narzekaliśmy na nauczycieli i szkołę, a teraz kiedy nastąpiło rozstanie, jest nam smutno i ogarnął nas żal; 1 września 1966 roku w sali gimnastycznej dawnego Liceum Pedagogicznego powitał zebranych nowy dyrektor LO im. Marii Skłodowskiej-Curie p. Adam Jabłoński; w 1970 roku na terenie szkoły zorganizowano obchody 50-lecia szkolnictwa morskiego, z tej okazji do Tczewa przybyli między innymi wykładowcy i absolwenci szkoły z kpt. żw. Konstantym Maciejewiczem, kpt. żw. Antonim Ledóchowskim, kpt. żw. Karolem Olgierdem Borchardtem, a także ówczesnymi ministrami Oświaty, Wychowania oraz Żeglugi; w 1979 roku otwarto w tczewskiej placówce Izbę Tradycji Szkoły Morskiej; w 1993 roku I LO obchodziło dwa jubileusze: jubileusz 35-lecia nadania szkole imienia Marii Skłodowskiej-Curie oraz jubileusz 45-lecia istnienia placówki, wydana została wówczas publikacja okolicznościowa zatytułowana Jednodniówka Jubileuszowa pod redakcją Elżbiety Szałańskiej i Edwarda Grabowskiego; w czerwcu 2002 roku odbył się w Tczewie długo oczekiwany Zjazd Trzech Liceów, na który z różnych stron świata przybyli absolwenci LO im. Adama Mickiewicza, Liceum Pedagogicznego i LO im. M. Skłodowskiej-Curie; z tej okazji wydana została publikacja jubileuszowa zatytułowana Zjazd Absolwentów Liceów / za: http://www.sklodowska.szkola.tczew.pl/index.php/historia-szkoly; „Ocalić od zapomnienia… ciąg dalszy” : publikacja okolicznościowa z okazji 60-lecia Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Skłodowskiej-Curie w Tczewie / praca zbiorowa pod red. Bożeny Deja-Gałeckiej
- Wieża Ciśnień przy rozwidleniu ulic Bałdowskiej i 30 Stycznia (liczący około 40 metrów budynek zwany również ciśnią wzniesiono w roku 1905 na potrzeby Miejskich Zakładów Zaopatrywania w Wodę)
- Park Miejski / daw. Park Miejski im. Cesarza Wilhelma (założony dzięki inicjatywie Willego Muscatego – prezesa Towarzystwa Upiększania Miasta, właściciela fabryki maszyn rolniczych „A.P. Muscate Maschinenfabrik”; czas powstania: 1898 rok – dolna część parku, około 1910 – górna część parku, tak zwany lasek Schefflera; o tczewskim parku pisał między innymi Edmund Raduński na kartach wydanej w roku 1927 publikacji: „Zarys historii miasta Tczewa”: Miasto zyskało dużo na wyglądzie estetycznym przez założenie parku. Ludność tczewska mocno odczuwała brak lasu bliskiego. Najbliższy oddalony jest o 12 kilometrów a dojazd niekoniecznie łatwy. W roku 1889 nadarzyła się sposobność nabycia 75 morgów wielkiego obszaru położonego na południowej granicy miasta. Na terenie tym powstał dzięki zabiegom Towarzystwa Miłośników Miasta (Verschoenerungsverein) a szczególnie jego przewodniczącego, właściciela fabryki Willy Muscatego, piękny park rozszerzony w roku 1910 o dalsze 20 morgów nabytych z (…) fundacji dra Schefflera. (…) W roku 1915 zmarł właściwy twórca parku Muscate, Zarząd postanowił ustawić w parku obelisk z tablicą z brązu zawierającą następujący napis: Cieniom zmarłego radcy Muscatego, twórcy i krzewiciela parku miejskiego, niestety zamiar ten wykonać przeszkodziły wojna i przewrót polityczny.)
- Fabryka Wyrobów Metalowych E. Kelcha (budynek biurowo-produkcyjny i kotłownia) / w okresie międzywojennym Wytwórnia Wyrobów Metalowych Towarzystwa Akcyjnego „ARKONA” / obecnie Fabryka Sztuk z Muzeum Wisły przy ul. 30 Stycznia 4 (czas powstania obiektu: 1883/1884 rok ; począwszy od roku 1939 w budynku mieściły się kolejno: obóz przejściowy, Gerätebau Dirschau E. Schmidt GmBh Gerätebau [zakład produkcyjny – budowa urządzeń], Pomorska Fabryka Gazomierzy, Zakład Sprzętu Gospodarstwa Domowego Predom-Metrix, Muzeum Wisły. Oddział Narodowego Muzeum Morskiego; rozbudowa obiektu w latach 1921-1922)
- most drogowy (historyczny most drogowy zbudowany został w latach 1851–1857 jako most drogowo-kolejowy projektu Carla Lentze; w 1947 roku zniszczeniu uległy prowizorycznie odbudowane przęsła tczewskiego mostu drogowego (niesiona przez powódź kra lodowa uszkodziła kilka drewnianych podpór mostowych w wyniku czego siedem dźwigarów wpadło do rzeki); 15 stycznia 1948 roku przywrócony został ruch drogowy na tak zwanym „starym moście”, pomiędzy mostem drogowym a mostem kolejowym powstała specjalna kładka, umożliwiająca autom kontynuowanie drogi po przęsłach kolejowych; 31 stycznia 1959 roku władze miejskie oficjalnie dopuściły most drogowy do użytku, ogłaszając, że jest on w całości przejezdny (zbędna kładka łącząca oba mosty została w tym samym roku usunięta); drogowcy, mimo wydanego przez władze miejskie komunikatu o przejezdności mostu, przystąpili do generalnego remontu nawierzchni (aby umożliwić samochodom wjazd na remontowany most w miejscu zachodniego przyczółka powstała tymczasowa kładka); remont zakończył się ostatecznie w roku 1961; 21 marca 2000 roku trzy środkowe przęsła oryginalnej konstrukcji oraz cztery wieże w stylu neogotyckim zostały wpisane do rejestru zabytków, pozostałe elementy konstrukcyjne mostu drogowego dołączone zostały do rejestru w kilkanaście lat później, tj. 7 października 2016 roku (tym samym cały tczewski most został oficjalnie uznany za zabytek); w październiku 2011 roku, z uwagi na postępującą degradację przęseł, ruch na tczewskim moście drogowym został wstrzymany; od 2012 roku trwa proces odbudowy tczewskiego mostu drogowego w wariancie historycznym; kompleksowe prace o wartości 35,5 mln złotych podjęto na początku roku 2019; 15 kwietnia 2019 roku, podczas kolejnego etapu odbudowy mostu drogowego, dokonano wyjątkowego odkrycia: pod dawnym portalem zachodnim odnaleziono kapsułę czasu wmurowaną w przyczółek tczewskiego mostu 27 lipca 1851 roku oraz tablicę pamiątkową opatrzoną niemieckojęzyczną inskrypcją: „Jego wysokość, król pruski Fryderyk Wilhelm IV, położył kamień węgielny pod mostem wiślanym w Tczewie, 27 lipca 1851 r.”) / za: Bartosz Listewnik, „Historia mostów tczewskich. Zmiany konstrukcji na przestrzeni dziejów”
- wieże w stylu neogotyckim – wieże mostu kratowniczego / drogowego (wieżyczki wznoszono kolejno w latach: 1856 – na środkowym filarze, 1857 – na pierwszym i drugim filarze, 1858 – na czwartym i piątym filarze; we wnętrzu każdej z wież znajduje się kilka niewielkich pomieszczeń: przedsionek, prostokątna wnęka z wejściem na schody, sala wpisana w cylindryczną część wieży, drewniane podesty kolejnych kondygnacji)
- most kolejowy (historyczny most kolejowy wybudowany został w roku 1891 na trasie magistrali kolejowej łączącej Warszawę z Gdańskiem; odbudowa zniszczonego w wyniku działań wojennych mostu kolejowego rozpoczęła się w marcu 1946 roku; 8 marca 1947, dokładnie w dwa lata po wysadzeniu mostów wiślanych przez armię niemiecką, obiekt został tymczasowo odbudowany, o pracach przy odbudowie tczewskiego mostu pisano między innymi na łamach „Życia Radomskiego” z 22 października 1947 roku: Most pod Tczewem prawie gotowy. Roboty przy odbudowie największego mostu w Polsce na Wiśle pod Tczewem posuwają się szybko naprzód. Niektóre prace prowadzone są na dwie zmiany. Most posiada 10 przęseł i ma 1060 metrów długości. Odbudowa trwa już prawie dwa lata. (…) 4 przęsła konstrukcji żelaznej sprowadzone zostały z Anglii, 5 przęseł naprawiono na miejscu. Już wkrótce most pod Tczewem zostanie oddany do użytku, co pozwoli na uruchomienie pociągów bezpośrednich na linii: Gdynia – Gdańsk – Tczew – Malbork – Warszawa; do odbudowy tczewskiego mostu kolejowego użyto brytyjskich elementów ESTB wyprodukowanych w 1945 roku; odbudowany w roku 1958 most stanowi kompilację wielu form konstrukcyjnych; w latach 2009-2010 most kolejowy przeszedł generalny remont w ramach modernizacji linii kolejowej Warszawa-Gdynia)
- Wisła
- przęsła mostowe
- Dom Kultury Kolejarza (dawna Hala Miejska) / Tczewskie Centrum Kultury / obecnie Centrum Kultury i Sztuki przy ul. Kardynała Stefana Wyszyńskiego 10 (obiekt wzniesiono w roku 1910 na obszarze dawnej strzelnicy i zasypanej fosy miejskiej oraz na terenie należącym do oberżysty Michała Lindemanna; w budynku mieściły się: kasyno z restauracją, salon bilardowy, kręgielnia, mniejsza sala restauracyjna / tzw. sala czerwona, duża sala restauracyjno-koncertowa [reprezentacyjna sala tczewskiej Hali Miejskiej mogąca pomieścić jednocześnie około 1500 osób; wymiary: wys. 11 metrów, powierzchnia 526 metrów kwadratowych; za: J. Golicki, „Album tczewski. Fotografie do 1945 roku. Tom 5; sala uchodząca za najpiękniejszą w północnej części Pomorza / za: Edmund Raduński, Zarys dziejów miasta Tczewa]; od roku 1948 w budynku przy obecnej ulicy Kardynała Stefana Wyszyńskiego 10, z inicjatywy Centralnej Rady Związków Zawodowych, zaczął działać Miejski Dom Kultury Robotniczej, nazwany później Domem Kultury Kolejarza / por. informacje zawarte w treści sprawozdania prezentowanego podczas konferencji PPR w listopadzie 1948 roku: W stadium organizacyjnym znajduje się Miejski Dom Kultury Robotniczej, przedwojenna tzw. Hala Miejska, która w okresie przedwojennym była siedziba i krzewicielką kultury niemieckiej, później zaś miejscem rozrywkowym dla bogatego mieszczaństwa tczewskiego; Dom Kultury Kolejarza istniał do roku 1995; historia Centrum Kultury i Sztuki sięga roku 1975, kiedy to w dawnym Domu Socjalnym Pomorskiej Fabryki Gazomierzy przy ul. Kołłątaja powstał Tczewski Dom Kultury; w roku 1995 Tczewski Dom Kultury został połączony z Domem Kultury Kolejarza tworząc Tczewskie Centrum Kultury; w lipcu 2007 roku instytucja przeszła kolejną reorganizację, w wyniku której powstało dzisiejsze Centrum Kultury i Sztuki )
- Kościół Rzymskokatolicki pw. Podwyższenia Krzyża Świętego (czas powstania obiektu: 2. połowa XIII do 2. połowy XIV wieku, wieża – II połowa XIII wieku, prezbiterium – I połowa XIV wieku, korpus nawowy – przed 1364 rokiem; 29 sierpnia 1982 roku doszło do pożaru wskutek którego uszkodzeniu uległy wieża, połacie dachu nad nawą główną, dzwony oraz organy kościelne; ocalałe wyposażenie przeniesiono do sąsiadującego z farą Kościoła pw. Św. Stanisława Kostki; w kolejnych latach wieża otrzymała nowe, murowane zwieńczenie, uzupełniono więźbę, położono nowe dachówki, ufundowano także organy oraz cztery dzwony: Maryja, odkupiciel Człowieka, Jan Paweł II, Wacław)
- kościół podominikański / Kościół pw. Świętego Mikołaja / Kościół pw. św. Jerzego / ob. Kościół Rzymskokatolicki pw. Św. Stanisława Kostki przy Placu Świętego Grzegorza (obiekt sakralny ufundowany w roku 1289 przez księcia pomorskiego Mestwina, do roku 1945 użytkowany przez gminę ewangelicką, prezbiterium pochodzi z końca XIII wieku, a nawa z połowy wieku XIV)
- kamienice rynkowe / kamienice staromiejskie / kamienice przy Placu Generała Józefa Hallera
- Kino Wisła / nieistniejący współcześnie budynek znajdujący się w rejonie ulicy Jarosława Dąbrowskiego 11 (pierwotnie siedziba dawnego kina należącego do Edwarda Gandrasa [kino Igrzyska Świetlne, inne nazwy: Bałtyk, Światowid, Apollo]; po wojnie obiekt przebudowano na potrzeby kina „Wisła”, od roku 2006 pawilony usługowo-handlowe)
- siedziba Urzędu Miejskiego przy Placu Marszałka Józefa Piłsudskiego 1 / wcześniej siedziba Prezydium Powiatowej Rady Narodowej / daw. Starostwo – niem. Kreishaus (obiekt wzniesiony na początku XX wieku – 1908 rok – w okolicy zniszczonego przez pożar Hotelu Gdańskiego; budynek będący siedzibą tczewskiego starostwa wyodrębnionego w roku 1887 ze starostwa starogardzkiego)
- gmach pocztowy / Urząd Pocztowy nr 1 przy ul. Jarosława Dąbrowskiego 7 (neogotycki budynek pocztowy, wyposażony w nowoczesną centralę telefoniczną, wzniesiono w roku 1905 według projektu architekta Karola Hempla)
- budynek dawnego Kaiserin Auguste Victoria Schule / w latach 1995-2012 tczewskie Centrum Edukacji Dorosłych / obecnie siedziba Urzędu Miejskiego przy ulicy 30 Stycznia 1 (czas powstania obiektu: 1891 rok; jeszcze przed końcem XIX wieku na podwórzu szkolnym wybudowano wolno stojącą salę gimnastyczną, zaś w roku 1911 wykonano dobudówkę od strony obecnej ulicy Ogrodowej; w roku 1911 placówkę przekształcono w liceum żeńskie, następnie, po odzyskaniu niepodległości, przemianowano je na gimnazjum żeńskie; po reformie oświatowej 1934 roku, ośmioletnie dotychczas gimnazjum zastąpiono gimnazjum czteroletnim (kończącym się małą maturą) oraz dwuletnim liceum; od tego czasu szkoła przyjęła nazwę Państwowe Żeńskie Gimnazjum i Liceum Humanistyczne)
- tczewski gryf (elementy charakterystyczne: otwarty dziób z wysuniętym językiem, rozwarte orle szpony, mocno osadzone lwie łapy, skrzydło gotowe do lotu, wygięty ku górze ogon zakończony obnażonym kolcem; w latach międzywojennych (1920-1938) symbolem miasta był złoty gryf na niebieskim tle, wraz z zarządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 2 marca 1939 roku zakończył się spór o barwy tczewskiego herbu, ustalono, że symbolem grodu Sambora będzie odtąd czerwony gryf ze złotym dziobem i pazurami umieszczony w polu srebrnym (białym), do sprawy powróciła jeszcze raz Rada Miejska Tczewa w 1990 roku precyzując informacje dotyczące kształtu oraz kolorystyki wszystkich elementów tczewskiego orło-lwa)
- Wisła
- Kanał Młyński
- obszar Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej
- port
osoby powiązane:
- Palatyński – inżynier, autor projektu tczewskiego dworca kolejowego
- Jan Rabanowski – minister komunikacji obecny podczas oficjalnego otwarcia tczewskiego dworca kolejowego
- Walter Schulz – młynarz, właściciel działki przy ul. Wojska Polskiego 18 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
- Stefan Cybichowski – inżynier, autor projektu tczewskiej świątyni nowomiejskiej (chodzi o Kościół Rzymskokatolicki pw. Św. Józefa przy skrzyżowaniu obecnych ulic Gdańskiej i Sobieskiego)
- ksiądz Bernard Bączkowski – pierwszy proboszcz Parafii Nowomiejskiej w Tczewie; 23 marca 1927 roku ks. Bernard Bączkowski otrzymał dekret Władzy Biskupiej mianujący go proboszczem parafii w Chełmnie; 25 kwietnia odbyła się pożegnalna msza i ostatecznie ks. Bernard opuścił parafię św. Józefa w Tczewie 1 maja 1927 roku; jego miejsce zajął ks. Władysław Młyński
- ksiądz Władysław Młyński – kanonik honorowy Kapituły Chełmińskiej, budowniczy kościoła nowomiejskiego, długoletni proboszcz parafii pw. Świętego Józefa w Tczewie [14 maja 1927 roku – objęcie Parafii przez Ks. Władysława Młyńskiego; 23 września 1930 roku – wizytacja Ks. Biskupa Okoniewskiego, ustanowienie Ks. Kuratusa Władysława Młyńskiego Proboszczem „ad honores”]
- ksiądz Antoni Dunajski – Honorowy Obywatel Miasta Tczewa, członek Komisji Episkopatu ds. Duszpasterstwa Akademickiego, kapelan honorowy Jego Świątobliwości, kanonik honorowy Kapituły Katedralnej Pelplińskiej; od 1 stycznia 1992 roku proboszcz parafii pw. Św. Józefa w Tczewie, naukowo związany z zespołem polskich norwidologów, w szczególności z Instytutem Badań nad Twórczością Cypriana Kamila Norwida KUL, asystent kościelny „Pielgrzyma”, wykładowca w Wyższym Seminarium Duchownym w Pelplinie; przewodniczący Rady Programowej Katolickiej Rozgłośni diecezjalnej „Radio Głos”, cenzor ksiąg religijnych, delegat ds. nowych ruchów kościelnych / za: https://www.diecezja-pelplin.pl/kaplani/spis-kaplanow/245-ks-antoni-dunajski
- Willy Muscate – prezes Towarzystwa Upiększania Miasta
- dr Hermann Scheffler – wieloletni lekarz tczewskich kolejarzy, twórca Łazienek Miejskich, fundator górnej części parku
- Emil Kelch – właściciel tczewskiej fabryki wyrobów metalowych, właściciel kamienicy / willi przy obecnej ulicy 30 Stycznia 5 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
- Konrad Liśkiewicz (1911–1971) – autor projektu obecnych przęseł łukowych / przęseł kratowniczych ze stali St 52 o parabolicznym niezbieżnym pasie górnym i rozpiętości 128,60 m [mowa o przęsłach użytych do odbudowy mostu kolejowego]; zgodnie z informacją zawartą w publikacji „Zabytkowy most tczewski. Konteksty” przęsła projektu K. Liśkiewicza uznawane są za pierwsze konstrukcje stalowe o tak dużej rozpiętości zaprojektowane i wykonane w Polsce
- ksiądz prałat Wacław Preis – doktor misjologii, od maja 1950 roku do grudnia 1987 roku proboszcz parafii Podwyższenia Krzyża Świętego w Tczewie, dziekan dekanatu tczewskiego [na przełomie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych przeprowadził renowację obu gotyckich kościołów staromiejskich; w latach siedemdziesiątych zajął się gruntowną odnową wnętrza tczewskiej Fary: w tym okresie odsłonięto pierwotną kolorystykę ołtarzy, ambony oraz konfesjonałów, zamontowano okna witrażowe w prezbiterium; za wymienione działania minister kultury i sztuki postanowił przyznać tczewskiemu proboszczowi złotą odznakę „Za Opiekę nad Zabytkami”]
- ksiądz Piotr Wysga – prałat honorowy Jego Świątobliwości, kanonik honorowy Kapituły Katedralnej Pelplińskiej; obecnie proboszcz senior w Parafii Podwyższenia Krzyża Świętego w Tczewie [6 czerwca 1965 roku Piotr Wysga przyjął święcenia kapłańskie z rąk biskupa Kazimierza Józefa Kowalskiego, jako motto na drogę kapłańską przyjął słowa: „Wiem, komu zawierzyłem”; obowiązki wikariusza tczewskiej fary ks. Wysga pełnił przez ponad 20 lat; jako administrator kościoła farnego coraz częściej przejmował obowiązki chorującego księdza proboszcza Wacława Preisa; 1 stycznia 1988 roku sam został ustanowiony proboszczem tczewskiej parafii staromiejskiej]
- Edward Gandras – właściciel budynku przy ulicy J. Dąbrowskiego 11, właściciel budynku przy ulicy J. Dąbrowskiego 12, właściciel kina „Igrzyska świetle” (inne nazwy: Bałtyk / Światowid / Apollo)
osoby powiązane (burmistrzowie tczewscy – okres międzywojenny):
- Władysław Orcholski (1920 -1922)
- dr Stanisław Gąsowski (1922)
- Stefan Wojczyński (1922 – 1935)
- Karol Hempel (1935 – 1936)
- Wiktor Jagalski (1936 -1939)
osoby powiązane (burmistrzowie tczewscy: 1945-1950)
- Wojciech Dudkiewicz [bezpartyjny] (marzec 1945 r.)
- Tadeusz Mężyk [PPR] (marzec – kwiecień 1945 r.)
- Marian Wojak [PPR] (kwiecień – sierpień 1945 r.)
- Jan Milewski [PPR] (sierpień 1945 r. – grudzień 1946 r.)
- p.o. Wiktor Januszewski [PPS] (grudzień 1946 r.)
- Dionizy Cichocki [PPR/PZPR] (grudzień 1946 – wrzesień 1949 r.)
- Józef Kulwicki [PZPR] (wrzesień 1949 – maj 1950 r.) – ostatni burmistrz Tczewa / za: https://www.dawnytczew.pl/pl/spoleczenstwo/193-u-steru-grodu-sambora-poczet-ostatnich-burmistrzow-tczewa.html
osoby powiązane (prezydenci miasta Tczewa; urząd prezydenta miasta wprowadzono na mocy ustawy samorządowej z 1973 roku):
- Kazimierz Deja (czas trwania prezydentury: 27.02.1975 – 11.1977) – radny Miejskiej Rady Narodowej, I Zastępca Naczelnika Miasta i Powiatu Tczewskiego (od 14.12.1973)
- Czesław Glinkowski (czas trwania prezydentury: 15.02.1977 roku – 13.09.1990)
- Ferdynand Motas (czas trwania prezydentury: 1990-1994)
- Zenon Odya (czas trwania prezydentury: 1994–2010)
- Mirosław Pobłocki (prezydent miasta Tczewa od roku 2010)
dyrektorzy Państwowego Liceum Pedagogicznego:
- Jan Isakiewicz – pierwszy dyrektor Państwowego Liceum Pedagogicznego [J. Isakiewicz przejął budynek po dawnej Szkole Morskiej; pod koniec wojny, podobnie jak inne budynki szkolne, obiekt przy obecnej ulicy Szkoły Morskiej 1 przeznaczony został na potrzeby koncentrowanych w mieście niemieckich jednostek wojskowych; po wojnie zaistniała konieczność jak najszybszego wykształcenia nowej kadry nauczycielskiej; w roku 1945 Państwowe Liceum Pedagogiczne w Tczewie było pierwszą i jedyną tego rodzaju placówką w powiecie tczewskim oraz w sąsiednich powiatach, cieszyło się tak dużym zainteresowaniem, że dość szybko podjęto decyzję o rozbudowaniu poddasza i zorganizowania w nim internatu dla uczniów pochodzących spoza Tczewa)
- Ryszard Licbarski – dyrektor Państwowego Liceum Pedagogicznego w latach 1946-1947 oraz 1948-1950
- Kazimierz Iwiński – dyrektor Państwowego Liceum Pedagogicznego w latach 1947-1948
- Stanisław Trębiński – dyrektor Państwowego Liceum Pedagogicznego w latach 1950-1952
- Alojzy Jaskulski – dyrektor Państwowego Liceum Pedagogicznego w latach 1952-1965
- Adam Jabłoński – dyrektor Państwowego Liceum Pedagogicznego w latach 1965-1969; w 1966 roku dyrektor Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Skłodowskiej-Curie [w roku 1967 w Liceum Ogólnokształcącym im. Marii Skłodowskiej-Curie, od roku 1966 działającym w budynku przy obecnej ulicy Szkoły Morskiej 1, odbyła się matura; świadectwo dojrzałości otrzymało 67 absolwentów]
dyrektorzy Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Skłodowskiej-Curie:
- Witold Wiśniewski – nauczyciel historii, w latach 1948-1953 dyrektor Szkoły Ogólnokształcącej Stopnia Podstawowego i Licealnego [chodzi o placówkę od września 1948 roku działającą w gmachu szkolnym przy ulicy Parkowej]
- Bronisław Kalkowski – w latach 1953-1966 dyrektor Szkoły Ogólnokształcącej Stopnia Podstawowego i Licealnego [chodzi o placówkę od września 1948 roku działającą w gmachu szkolnym przy ulicy Parkowej]
- Adam Jabłoński – dyrektor Państwowego Liceum Pedagogicznego w latach 1965-1969; w 1966 roku dyrektor Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Skłodowskiej-Curie [w roku 1967 w Liceum Ogólnokształcącym im. Marii Skłodowskiej-Curie, od roku 1966 działającym w budynku przy obecnej ulicy Szkoły Morskiej 1, odbyła się matura; świadectwo dojrzałości otrzymało 67 absolwentów]
- Krystyna Rybicka – do 1998 roku dyrektor Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Skłodowskiej-Curie; wcześniej nauczycielka fizyki, później kierownik internatu w Liceum Ekonomicznym.
- Idzi Jakóbczak – od września 1998 roku dyrektor I Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Skłodowskiej-Curie, nauczyciel biologii; z inicjatywy dyrektora Idziego Jakóbczaka 11 grudnia 1998 roku zorganizowano w szkole obchody 50-lecia istnienia liceum, wydana została wówczas gazetka jubileuszowa 5 lat minęło… pod redakcją Elżbiety Szałańskiej, Edwarda Grabowskiego i Pawła Manikowskiego.
organizacje / instytucje powiązane:
- Towarzystwo Budowy Kościoła Świętego Józefa powołane do życia 24 lipca 1916 roku z inicjatywy Księdza Bernarda Bączkowskiego – pierwszego proboszcza Parafii Nowomiejskiej w Tczewie (Towarzystwo pod kierownictwem księdza proboszcza zbierało fundusze na przebudowę oraz wyposażenie tymczasowego kościoła nowomiejskiego; po przejęciu budynków Domu Świętego Józefa (2 czerwca 1920 roku) zajęto się modernizacją dużej sali oraz obiektów przeznaczonych na plebanię; 1 stycznia 1921 roku parafia św. Józefa stała się samodzielną parafią; w dniach 31 maja – 2 czerwca 1924 roku odbył się w Tczewie „Pierwszy Zjazd Katolicki na diecezję Chełmińską” podczas którego ówczesny Prymas Polski ks. kardynał Dalbor oraz przyszły prymas (wówczas Apostolski Administrator Górnego Śląska) J. E. ks. kardynał Hlond odprawili mszę w nowo wybudowanym kościele św. Józefa w Tczewie)
datowanie:
1995-2012
opis fizyczny:
pocztówka barwna (karta pocztowa w formie ryciny wydana na zlecenie Urzędu Miasta Tczewa / Plac Marszałka Józefa Piłsudskiego 1); proj. M. Brzeziński; wyd. Zachodniopomorska Agencja Rozwoju Turystyki „ZART”
uwagi:
brak korespondencji na rewersie, brak znaczka pocztowego, brak stempli pocztowych / korespondencyjnych [karta bez obiegu pocztowego]
sygnatura:
Poczt503
zbiór S. Zaczyński
Podobne:
Tczew. Poczta. Urząd Miejski. Fabryka Sztuk z Muzeum Wisły. Wieża Ciśnień. Most drogowy. Most kolejowy. Panorama miasta. Kościół pw. NMP Matki Kościoła.
Tczew. Most drogowy. Wieża w stylu neogotyckim. Panorama miasta. Fabryka Sztuk z Muzeum Wisły. Basen odkryty. I Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej-Curie
Tczew. Most drogowy. Most kolejowy. Urząd Miejski. Poczta. Plac Generała Józefa Hallera
Tczew. Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego. Wieża Ciśnień. Most drogowy. Most kolejowy. Wiatrak. Urząd Miejski. Skwer Konstytucji Trzeciego Maja
Tczew. Wiatrak. Dawne łazienki miejski (Łazienki Schefflera). Urząd Miejski. Fabryka Sztuk z Muzeum Wisły
