Tczew. Most drogowy. Panorama miasta. Siedziba Urzędu Miejskiego przy ul. 30 Stycznia 1. Fragment ulicy Wojska Polskiego. Bank Spółdzielczy przy ul. Paderewskiego
obiekty widoczne:
- most drogowy (historyczny most drogowy zbudowany został w latach 1851–1857 jako most drogowo-kolejowy projektu Carla Lentze; w 1947 roku zniszczeniu uległy prowizorycznie odbudowane przęsła tczewskiego mostu drogowego (niesiona przez powódź kra lodowa uszkodziła kilka drewnianych podpór mostowych w wyniku czego siedem dźwigarów wpadło do rzeki); 15 stycznia 1948 roku przywrócony został ruch drogowy na tak zwanym „starym moście”, pomiędzy mostem drogowym a mostem kolejowym powstała specjalna kładka, umożliwiająca autom kontynuowanie drogi po przęsłach kolejowych; 31 stycznia 1959 roku władze miejskie oficjalnie dopuściły most drogowy do użytku, ogłaszając, że jest on w całości przejezdny (zbędna kładka łącząca oba mosty została w tym samym roku usunięta); drogowcy, mimo wydanego przez władze miejskie komunikatu o przejezdności mostu, przystąpili do generalnego remontu nawierzchni (aby umożliwić samochodom wjazd na remontowany most w miejscu zachodniego przyczółka powstała tymczasowa kładka); remont zakończył się ostatecznie w roku 1961; 21 marca 2000 roku trzy środkowe przęsła oryginalnej konstrukcji oraz cztery wieże w stylu neogotyckim zostały wpisane do rejestru zabytków, pozostałe elementy konstrukcyjne mostu drogowego dołączone zostały do rejestru w kilkanaście lat później, tj. 7 października 2016 roku (tym samym cały tczewski most został oficjalnie uznany za zabytek); w październiku 2011 roku, z uwagi na postępującą degradację przęseł, ruch na tczewskim moście drogowym został wstrzymany; od 2012 roku trwa proces odbudowy tczewskiego mostu drogowego w wariancie historycznym; kompleksowe prace o wartości 35,5 mln złotych podjęto na początku roku 2019; 15 kwietnia 2019 roku, podczas kolejnego etapu odbudowy mostu drogowego, dokonano wyjątkowego odkrycia: pod dawnym portalem zachodnim odnaleziono kapsułę czasu wmurowaną w przyczółek tczewskiego mostu 27 lipca 1851 roku oraz tablicę pamiątkową opatrzoną niemieckojęzyczną inskrypcją: „Jego wysokość, król pruski Fryderyk Wilhelm IV, położył kamień węgielny pod mostem wiślanym w Tczewie, 27 lipca 1851 r.”) / za: Bartosz Listewnik, „Historia mostów tczewskich. Zmiany konstrukcji na przestrzeni dziejów”
- wieże w stylu neogotyckim – wieże mostu kratowniczego / drogowego (wieżyczki wznoszono kolejno w latach: 1856 – na środkowym filarze, 1857 – na pierwszym i drugim filarze, 1858 – na czwartym i piątym filarze; we wnętrzu każdej z wież znajduje się kilka niewielkich pomieszczeń: przedsionek, prostokątna wnęka z wejściem na schody, sala wpisana w cylindryczną część wieży, drewniane podesty kolejnych kondygnacji)
- tczewski gryf (elementy charakterystyczne: otwarty dziób z wysuniętym językiem, rozwarte orle szpony, mocno osadzone lwie łapy, skrzydło gotowe do lotu, wygięty ku górze ogon zakończony obnażonym kolcem; w latach międzywojennych (1920-1938) symbolem miasta był złoty gryf na niebieskim tle, wraz z zarządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 2 marca 1939 roku zakończył się spór o barwy tczewskiego herbu, ustalono, że symbolem grodu Sambora będzie odtąd czerwony gryf ze złotym dziobem i pazurami umieszczony w polu srebrnym (białym), do sprawy powróciła jeszcze raz Rada Miejska Tczewa w 1990 roku precyzując informacje dotyczące kształtu oraz kolorystyki wszystkich elementów tczewskiego orło-lwa)
- kościół podominikański / Kościół pw. Świętego Mikołaja / Kościół pw. św. Jerzego / ob. Kościół Rzymskokatolicki pw. Św. Stanisława Kostki przy Placu Świętego Grzegorza (obiekt sakralny ufundowany w roku 1289 przez księcia pomorskiego Mestwina, do roku 1945 użytkowany przez gminę ewangelicką, prezbiterium pochodzi z końca XIII wieku, a nawa z połowy wieku XIV)
- Kościół Rzymskokatolicki pw. Podwyższenia Krzyża Świętego (czas powstania obiektu: 2. połowa XIII do 2. połowy XIV wieku, wieża – II połowa XIII wieku, prezbiterium – I połowa XIV wieku, korpus nawowy – przed 1364 rokiem; 29 sierpnia 1982 roku doszło do pożaru wskutek którego uszkodzeniu uległy wieża, połacie dachu nad nawą główną, dzwony oraz organy kościelne; ocalałe wyposażenie przeniesiono do sąsiadującego z farą Kościoła pw. Św. Stanisława Kostki; w kolejnych latach wieża otrzymała nowe, murowane zwieńczenie, uzupełniono więźbę, położono nowe dachówki, ufundowano także organy oraz cztery dzwony: Maryja, odkupiciel Człowieka, Jan Paweł II, Wacław)
- dawny budynek klasztorny zakonu żebraczego dominikanów – część zespołu klasztornego (po kasacji klasztoru w 1818 roku przekazany na cele szkolne) / obecnie Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia im. Janiny Garści
- szkoła tzw. Czerwona/ obecnie: Dom Organizacji Pozarządowych (czas powstania obiektu: 1891 rok; w okresie międzywojennym mieściła się tu Szkoła Powszechna nr 1, później Zespół Szkół Technicznych i Kolejowych)
- szkoła tzw. Biała / obecnie: Dom Organizacji Pozarządowych (czas powstania obiektu: 1871 rok; w okresie międzywojennym mieściła się tu Szkoła Powszechna nr 1, później Zespół Szkół Technicznych i Kolejowych)
- Spółdzielnia Inwalidów „Wisła” – hala
- Spółdzielnia Inwalidów „Wisła” – budynek administracyjny przy ulicy Zamkowej 13 / w kadrze widoczny fragment obiektu (czas powstania obiektu: przełom XIX i XX wieku; kamienica należąca pierwotnie do G. Wilkego – właściciela tartaku parowego znajdującego się na terenach nadrzecznych od 1881 roku – niem. Dampf Schneidemühle Wilke)
- kamienica przy ulicy Zamkowej 16 (czas powstania obiektu w obecnym kształcie: 1907 rok (?); wzniesiono wówczas nowy budynek mieszkalny wraz z domem przeznaczonym do prowadzenia interesów; w parterowej części obiektu mieściły się pierwotnie pomieszczenia sklepowe)
- kamienica przy ulicy Zamkowej 18 (czas powstania obiektu: około 1890 roku)
- kamienica przy ul. Zamkowej 19 (czas powstania obiektu: około 1910 roku)
- kamienice bliźniacze przy ulicy Zamkowej 19A i 19B (czas powstania obiektów: 1913 rok)
- budynek przy ulicy Zamkowej 5 / dawny browar tczewski – obiekt widoczny w tle (budynek przy ul. Zamkowej wzniesiono w 1890 roku w miejscu zniszczonej przez pożar słodowni, obiekt wchodził w skład zespołu browarnego należącego do Johanna Allerta (ul. Zamkowa 1-6), około 1937 r. browar zamknięto i uruchomiono w nim m.in. wytwórnię wód mineralnych)
- kamienica przy ulicy Sambora 13 (czas powstania obiektu: 1875-1900; w okresie międzywojennym w budynku mieścił się zakład fotograficzny W. Wolańskiego)
- budynek mieszkalny przy ulicy Zamkowej 21 A [Spółdzielnia Mieszkaniowa Lokatorsko Własnościowa Jutrzenka]
- budynek wielorodzinny przy ulicy Sambora 7 (czas powstania obiektu: 1914 rok; obiekt pierwotnie wzniesiony na potrzeby trzech rodzin; budowniczy / inwestor: Anton Landowski)
- nieistniejący współcześnie budynek znajdujący się w rejonie ulicy Zamkowej 17
- bulwar nadwiślański
- kamienica narożna przy Placu Marszałka Piłsudskiego 2 / współcześnie: Czop Henryk. Sklep z artykułami biurowymi i szkolnymi: pieczątki, stemple, wizytówki, grawerowanie, laser (czas powstania: około 1900)
- kamienica przy ulicy Wojska Polskiego 1 (czas powstania: lata 90-te XIX wieku)
- kamienica przy ulicy Wojska Polskiego 2 – w kadrze widoczny fragment obiektu (czas powstania obiektu: lata 90-te XIX wieku)
- budynek przy ulicy Ignacego Paderewskiego 1 (czas powstania obiektu: 1914 rok; od stycznia 1953 roku siedziba tczewskiego Żłobka Muszelka – na podstawie kroniki przedszkola znajdującej się w zbiorach Sekcji Historii Miasta Miejskiej Biblioteki Publicznej w Tczewie; obecnie siedziba Banku Spółdzielczego)
- budynek dawnego Kaiserin Auguste Victoria Schule / w latach 1995-2012 tczewskie Centrum Edukacji Dorosłych / obecnie siedziba Urzędu Miejskiego przy ulicy 30 Stycznia 1 (czas powstania obiektu: 1891 rok; jeszcze przed końcem XIX wieku na podwórzu szkolnym wybudowano wolno stojącą salę gimnastyczną, zaś w roku 1911 wykonano dobudówkę od strony obecnej ulicy Ogrodowej; w roku 1911 placówkę przekształcono w liceum żeńskie, następnie, po odzyskaniu niepodległości, przemianowano je na gimnazjum żeńskie; po reformie oświatowej 1934 roku, ośmioletnie dotychczas gimnazjum zastąpiono gimnazjum czteroletnim (kończącym się małą maturą) oraz dwuletnim liceum; od tego czasu szkoła przyjęła nazwę Państwowe Żeńskie Gimnazjum i Liceum Humanistyczne)
- fragment tczewskiego Parku im. Mikołaja Kopernika / dawny cmentarz ewangelicki (w czasach pruskich w rejonie parkowych arkad znajdował się pomnik Cesarza Wilhelma I – Wilhelma I Hohenzollerna urodzonego jako Wilhelm Friedrich Ludwig von Preußen; 30 stycznia 1920 roku marynarze polscy ściągnęli z cokołu figurę Wilhelma na znak sprzeciwu wobec 148-letniej niewoli pruskiej; o tczewskim parku pisano między innymi na łamach „Dziennika Bałtyckiego” w artykule zatytułowanym Nowy park powstał w Tczewie: Mieszkańcy Tczewa z dużym zadowoleniem obserwują starania władz miejskich o przyjemny i estetyczny wygląd miasta. W samym jego centrum, na rozległym terenie, powstaje piękny nowy park z licznymi alejami, trawnikami i kwietnikami. Prace zaczęto dopiero w połowie lutego, a w tej chwili teren jest niemal zupełnie gotowy i przedstawia okazały widok. Trzeba przyznać, że dawno już w Tczewie nie przeprowadzano prac w tak błyskawicznym tempie. (…) Dużą ozdobą tego zielonego terenu jest otoczona kwietnikiem fontanna oraz zegar słoneczny, który budzi duże zainteresowanie mieszkańców. Rozbudowane aleje parku bardzo usprawniły ruch, ludzie spieszący do pracy mogą skracać sobie drogę, bez potrzeby okrążania Placu Grunwaldzkiego. Ułatwiono też dojście do nowej przychodni lekarskiej. Park cieszy się dużym powodzeniem i bez przesady można powiedzieć, że zaczyna być dumą Tczewa; zgodnie z informacjami zawartymi w prasie tczewski park / skwer przy obecnym Placu Marszałka Piłsudskiego oddano do użytku w 1974 roku)
- samochody osobowe
- zieleń miejska / kwietnik
instytucje / placówki powiązane:
- Żłobek Muszelka – tczewska placówka opiekuńczo-wychowawcza powołana została do życia w 1950 roku; pierwotnie żłobek Muszelka mieścił się w budynku przy ulicy Paderewskiego 11; pierwszym kierownikiem ośrodka była Jadwiga Puchowska; w roku 1953 żłobek przeniesiono do budynku przy ulicy Paderewskiego 1 (obecnie siedziba Banku Spółdzielczego); w roku 1955 nowym kierownikiem placówki została Zenobia Alina Dolina.
- Bank Ludowy (protoplasta Banku Spółdzielczego w Tczewie) – pomysłodawcą i inicjatorem powołania tczewskiej instytucji finansowej był ks. Alfons Mańkowski, w skład zarządu weszli późniejsi przedstawiciele władz miejskich: Maksymilian Arczyński – pierwszy polski starosta tczewski, Władysław Orcholski – pierwszy polski burmistrz Tczewa, Stefan Wojczyński – burmistrz Tczewa w latach 1922-35; po przyłączeniu Tczewa do Polski Bank Ludowy systematycznie rozwijał swoją działalność, zyskując zaufanie mieszkańców miasta i okolic; pod koniec lat 30. XX wieku bank obracał kapitałem przekraczającym 5 milionów złotych; 13 maja 1973 roku podjęto uchwałę o zmianie nazwy Spółdzielczego Banku Ludowego na Bank Spółdzielczy w Tczewie; od 1993 roku tczewski Bank Spółdzielczy ma swoją siedzibę w budynku przy ulicy I. Paderewskiego 1
osoby powiązane:
- Jadwiga Puchowska – pierwszy kierownik tczewskiego Żłobka Muszelka (1950-1955)
- Zenobia Alina Dolina – od roku 1955 kierownik tczewskiego Żłobka Muszelka (ośrodek mieścił się wówczas w budynku przy ulicy I. Paderewskiego 1)
- Johann Allert – właściciel zespołu browarnego zlokalizowanego przy ulicy Zamkowej 1-6
- G. Wilke – właściciel tartaku parowego znajdującego się na terenach nadrzecznych od 1881 roku – niem. Dampf Schneidemühle Wilke, właściciel ciągu kamienic przy ulicy M. Kopernika 7-9, właściciel kamienicy przy ul. Zamkowej 13
- Maksymilian Arczyński – pierwszy polski starosta tczewski
- Władysław Orcholski – pierwszy polski burmistrz Tczewa
- Stefan Wojczyński – burmistrz Tczewa w latach 1922-35
- ks. Alfons Mańkowski – pomysłodawca i inicjator powołania tczewskiego Banku Ludowego
opis fizyczny:
- pocztówka barwna (fotograficzna / karta pocztowa z czterema widokami); fot. Stanisław Zaczyński
- na rewersie adnotacja: Wszelkie prawa zastrzeżone
uwagi:
brak korespondencji na rewersie, brak znaczka pocztowego, brak stempli pocztowych / korespondencyjnych [karta bez obiegu pocztowego]
sygnatura:
Poczt513
zbiór S. Zaczyński