Powiat tczewski. Dalwin. Pelplin. Lipia Góra. Morzeszczyn. Tczew. Rybaki. Gniew

Powiat tczewski. Dalwin. Pelplin. Lipia Góra. Morzeszczyn. Tczew. Rybaki. Gniew

obiekty widoczne:

• Wisła
• Tczew: most drogowy (historyczny most drogowy zbudowany został w latach 1851–1857 jako most drogowo-kolejowy projektu Carla Lentze; w 1947 roku zniszczeniu uległy prowizorycznie odbudowane przęsła tczewskiego mostu drogowego (niesiona przez powódź kra lodowa uszkodziła kilka drewnianych podpór mostowych w wyniku czego siedem dźwigarów wpadło do rzeki); 15 stycznia 1948 roku przywrócony został ruch drogowy na tak zwanym „starym moście”, pomiędzy mostem drogowym a mostem kolejowym powstała specjalna kładka, umożliwiająca autom kontynuowanie drogi po przęsłach kolejowych; 31 stycznia 1959 roku władze miejskie oficjalnie dopuściły most drogowy do użytku, ogłaszając, że jest on w całości przejezdny (zbędna kładka łącząca oba mosty została w tym samym roku usunięta); drogowcy, mimo wydanego przez władze miejskie komunikatu o przejezdności mostu, przystąpili do generalnego remontu nawierzchni (aby umożliwić samochodom wjazd na remontowany most w miejscu zachodniego przyczółka powstała tymczasowa kładka); remont zakończył się ostatecznie w roku 1961; 21 marca 2000 roku trzy środkowe przęsła oryginalnej konstrukcji oraz cztery wieże w stylu neogotyckim zostały wpisane do rejestru zabytków, pozostałe elementy konstrukcyjne mostu drogowego dołączone zostały do rejestru w kilkanaście lat później, tj. 7 października 2016 roku (tym samym cały tczewski most został oficjalnie uznany za zabytek); w październiku 2011 roku, z uwagi na postępującą degradację przęseł, ruch na tczewskim moście drogowym został wstrzymany; od 2012 roku trwa proces odbudowy tczewskiego mostu drogowego w wariancie historycznym; kompleksowe prace o wartości 35,5 mln złotych podjęto na początku roku 2019; 15 kwietnia 2019 roku, podczas kolejnego etapu odbudowy mostu drogowego, dokonano wyjątkowego odkrycia: pod dawnym portalem zachodnim odnaleziono kapsułę czasu wmurowaną w przyczółek tczewskiego mostu 27 lipca 1851 roku oraz tablicę pamiątkową opatrzoną niemieckojęzyczną inskrypcją: „Jego wysokość, król pruski Fryderyk Wilhelm IV, położył kamień węgielny pod mostem wiślanym w Tczewie, 27 lipca 1851 r.”) / za: Bartosz Listewnik, „Historia mostów tczewskich. Zmiany konstrukcji na przestrzeni dziejów”
• Tczew: most kolejowy (historyczny most kolejowy wybudowany został w roku 1891 na trasie magistrali kolejowej łączącej Warszawę z Gdańskiem; odbudowa zniszczonego w wyniku działań wojennych mostu kolejowego rozpoczęła się w marcu 1946 roku; 8 marca 1947, dokładnie w dwa lata po wysadzeniu mostów wiślanych przez armię niemiecką, obiekt został tymczasowo odbudowany, o pracach przy odbudowie tczewskiego mostu pisano między innymi na łamach „Życia Radomskiego” z 22 października 1947 roku: Most pod Tczewem prawie gotowy. Roboty przy odbudowie największego mostu w Polsce na Wiśle pod Tczewem posuwają się szybko naprzód. Niektóre prace prowadzone są na dwie zmiany. Most posiada 10 przęseł i ma 1060 metrów długości. Odbudowa trwa już prawie dwa lata. (…) 4 przęsła konstrukcji żelaznej sprowadzone zostały z Anglii, 5 przęseł naprawiono na miejscu. Już wkrótce most pod Tczewem zostanie oddany do użytku, co pozwoli na uruchomienie pociągów bezpośrednich na linii: Gdynia – Gdańsk – Tczew – Malbork – Warszawa; do odbudowy tczewskiego mostu kolejowego użyto brytyjskich elementów ESTB wyprodukowanych w 1945 roku; odbudowany w roku 1958 most stanowi kompilację wielu form konstrukcyjnych; w latach 2009-2010 most kolejowy przeszedł generalny remont w ramach modernizacji linii kolejowej Warszawa-Gdynia)
• Tczew: przęsła mostowe
• Tczew: wieże w stylu neogotyckim – wieże mostu kratowniczego / drogowego (wieżyczki wznoszono kolejno w latach: 1856 – na środkowym filarze, 1857 – na pierwszym i drugim filarze, 1858 – na czwartym i piątym filarze; we wnętrzu każdej z wież znajduje się kilka niewielkich pomieszczeń: przedsionek, prostokątna wnęka z wejściem na schody, sala wpisana w cylindryczną część wieży, drewniane podesty kolejnych kondygnacji)
• herb Powiatu Tczewskiego (ustanowiony uchwałą nr XII/69/11 Rady Powiatu Tczewskiego z dnia 30 sierpnia 2011 roku; zarówno flaga, jak i herb Powiatu Tczewskiego przedstawiają czerwonego gryfa oraz sześć białych fal na niebieskim tle, symbolizujących z jednej strony sześć gmin Powiatu Tczewskiego, z drugiej zaś rzekę Wisłę, stanowiącą wschodnią granicę powiatu; autorem projektu graficznego herbu i flagi Powiatu Tczewskiego jest lokalny plastyk, Stefan Kukowski)
• tczewski gryf (elementy charakterystyczne: otwarty dziób z wysuniętym językiem, rozwarte orle szpony, mocno osadzone lwie łapy, skrzydło gotowe do lotu, wygięty ku górze ogon zakończony obnażonym kolcem; w latach międzywojennych (1920-1938) symbolem miasta był złoty gryf na niebieskim tle, wraz z zarządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 2 marca 1939 roku zakończył się spór o barwy tczewskiego herbu, ustalono, że symbolem grodu Sambora będzie odtąd czerwony gryf ze złotym dziobem i pazurami umieszczony w polu srebrnym (białym), do sprawy powróciła jeszcze raz Rada Miejska Tczewa w 1990 roku precyzując informacje dotyczące kształtu oraz kolorystyki wszystkich elementów tczewskiego orło-lwa)
• siedziba Urzędu Miejskiego przy Placu Marszałka Józefa Piłsudskiego 1 w Tczewie / wcześniej siedziba Prezydium Powiatowej Rady Narodowej / daw. Starostwo – niem. Kreishaus (obiekt wzniesiony na początku XX wieku – 1908 rok – w okolicy zniszczonego przez pożar Hotelu Gdańskiego; budynek będący siedzibą tczewskiego starostwa wyodrębnionego w roku 1887 ze starostwa starogardzkiego)
• Kościół pw. Św. Mikołaja w Dalwinie / Kościół filialny pw. św. Mikołaja w Dalwinie (obiekt wpisany do Gminnej Ewidencji Zabytków; pierwsze wzmianki o istnieniu kościoła w miejscowości Dalwin pochodzą z wieku XVI)
• herb Gminy Tczew [w skład Gminy Tczew wchodzi 26 sołectw: Bałdowo, Boroszewo, Czarlin, Czatkowy, Dalwin, Dąbrówka Tczewska, Gniszewo, Goszyn, Lubiszewo Tczewskie, Łukocin, Malenin, Małżewko, Małżewo, Mieścin, Miłobądz, Rokitki, Rukosin, Stanisławie, Swarożyn, Szczerbięcin, Szpęgawa, Śliwiny, Tczewskie Łąki, Turze, Wędkowy, Zajączkowo; siedzibą gminy jest miasto Tczew]
• herb Pelplina – srebrna infuła haftowana złotem umieszczona w błękitnym tle [herb ustanowiony Uchwałą Nr VI/59//03 Rady Miejskiej w Pelplinie z dnia 28 marca 2003 roku]
• Katedra w Pelplinie / Bazylika katedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Pelplinie [pierwotnie świątynia klasztoru cystersów, od roku 1824 siedziba miejscowego biskupa; jedna z największych świątyń gotyku ceglanego w Polsce (za datę ostatecznego zakończenia prac budowlanych w obrębie trójnawowej bazyliki przyjmuje się rok 1557); wnętrze pelplińskiej świątyni zdobi najwyższy w Polsce drewniany ołtarz o wysokości 21 metrów (drugi co do wielkości w Europie, po gotyckiej Katedrze NMP w Sewilli – Hiszpania); bazylika katedralna w Pelplinie jest ponadto wyposażona w największe w kraju organy składające się z 4,5 tysiąca piszczałek]
• dawny klasztor cystersów (obecnie w kompleksie budynków przykatedralnych mieści się Męskie Liceum Katolickie Collegium Marianum, a także Wyższe Seminarium Duchowne; w wieku XV pelpliński klasztor został doszczętnie zniszczony i rozgrabiony podczas najazdu husytów oraz w czasie trwania tak zwanej wojny trzynastoletniej; w roku 1464 opiekę nad opactwem przejął król Kazimierz Jagiellończyk; po sekularyzacji majątku klasztornego przez pruskiego króla Fryderyka II dawny kompleks klasztorny powoli zaczął tracić na znaczeniu; w roku 1810 wydano zakaz przyjmowania nowicjuszy, ostatnim szesnastu mnichom przyznano dożywotnie renty; pelpliński klasztor ostatecznie zlikwidowano w roku 1823; w samej architekturze klasztoru nastąpiły znaczące zmiany, skrzydła klasztorne ulegały licznym przeobrażeniom (najmniej zmian dokonano w obrębie skrzydła południowego), obecny stan budynków przykatedralnych datowany jest na lata 1859-1868)
• Dwór Lipia Góra / gmina Morzeszczyn – obiekt wraz z przyległym parkiem wpisany do rejestru zabytków (eklektyczny, murowany dwór w Lipiej Górze został zbudowany pod koniec wieku XIX, prawdopodobnie z inicjatywy Karola Scholera, ówczesnego właściciela dóbr; XIX-wieczny dwór nie przetrwał jednak do czasów współczesnych, na jego fundamentach wzniesiono nową, parterową rezydencję z piwnicami o sklepieniu kolebkowym; do jednej z bocznych ścian obiektu dobudowano dwukondygnacyjną wieżę przykrytą czterospadowym daszkiem; kolejnymi właścicielami dworu po roku 1880 byli kolejno: Neuman [imię nieznane], Marwitz [imię nieznane], Frost [imię nieznane] oraz Barnbeck [imię nieznane]; w roku 1945 majątek rozparcelowano, od roku 1985 dwór znajduje się w rękach prywatnych)
• herb Gminy Morzeszczyn (tarcza herbowa podzielona linią poziomą na dwie części; symbolika: dąb – symbol walorów krajobrazowych oraz gospodarki leśnej ziemi morzeszczyńskiej; biały krzyż w połączeniu z dwoma kłosami – symbol tradycji chrześcijańskiej, symbol rozwoju osadnictwa, rolnictwa i postępu cywilizacyjnego pod zwierzchnictwem kościoła)
• Herb Gminy oraz miejscowości Subkowy (symbolika: wizerunek gryfa książęcego z zadartym ogonem, złotym dziobem oraz złotymi szponami – nawiązanie do znaku napieczętnego księcia lubiszewsko-tczewskiego Sambora II; połowa koła wozowego – symbol rolniczej egzystencji miejscowej ludności; złote kłosy pszenicy w szponach gryfa – symbol urodzajności ziem)
• zabytkowa śluza w Rybakach / Zespół hydrotechniczny Rybaki / tak zwana Śluza Międzyłęska (unikatowy zespół hydrotechniczny Rybaki składa się ze śluzy oraz przepompowni, odwadniającej cały obszar Niziny Walichnowskiej; śluza wybudowana została w latach 1888-1896, jej istotnym elementem są wrota w części wlotowej drewniane, zaś w części wylotowej stalowe, dwuskrzydłowe wrota wylotowe o konstrukcji nitowanej zamykają się samoczynnie przy naporze wody od strony Wisły; przed śluzą znajdują się przepompownie „Pokój” oraz „Nadzieja”; obecnie śluza nie pełni już swojej pierwotnej funkcji)
• Herb miasta i gminy Gniew
• kamienice staromiejskie / kamienice rynkowe w miejscowości Gniew
• Zamek krzyżacki w Gniewie [czas powstania obiektu: koniec XIII wieku, rozbudowa: XIV i XV wiek; od połowy XV do 1772 roku siedziba polskich starostów; w XIV wieku gniewska twierdza uznawana była, na równi z zamkami w Człuchowie (obecnie w ruinie) i Gdańsku (obecnie nieistniejący), za największy zamek krzyżacki na lewym brzegu Wisły;  pierwotnie jedna z czterech wież zamkowych była dużo wyższa  niż obecnie i umożliwiała kontakt wzrokowy z warowniami w Kwidzynie (ok. 13 km w prostej linii) i Grudziądzu (ok 40 km w prostej linii)]
• Kościół Rzymskokatolicki pw. Świętego Mikołaja w Gniewie [gotycka budowla poświęcona św. Mikołajowi, opiekunowi żeglarzy i kupców; świątynia w typie halowym, trzynawowa o harmonijnym zespole wnętrza z nawami bocznymi oddzielonymi od nawy głównej ośmiobocznymi filarami; charakterystycznym elementem gniewskiej świątyni jest surowa, forteczna wieża, wbudowana w bryłę nawy; znaczna część wyposażenia pochodzi z drugiej połowy wieku XIX, nie brakuje jednak przedmiotów o zdecydowanie dłuższym rodowodzie, warto w tym miejscu wymienić choćby XVII-wieczny ornat barokowy, wedle miejscowej tradycji ofiarowany parafii przez królową Marię Kazimierę Sobieską; z XVIII stulecia pochodzi dzwon MIKOŁAJ, poświęcony patronowi świątyni, z wyrytą na płaszczu dzwonu inskrypcją: „Zrodziła mnie pobożna szczodrość podwalin Kościoła”; zasłużonymi dla gniewskiej parafii kapłanami byli ks. Benon Kursikowski (1831–1903) – proboszcz, dziekan gniewski, działacz społeczny, który przeprowadził gruntowną renowację kościoła oraz kaplicy cmentarnej, a także ks. Władysław Piaskowski (1913–2008) – pierwszy powojenny proboszcz, który nie tylko wyremontował prezbiterium zniszczone przez kulę armatnią, ale także zorganizował pierwszą powojenną misję parafialną / za: https://www.gniew.pl/543,kosciol-sw-mikolaja

osoby powiązane:

• Leonard Rembowski – opat pelpliński (od 13 czerwca 1618 roku, elekcji przewodniczył opat oliwski Adam Trebnic), komisarz generalny cystersów w Polsce, kontynuator reformy życia religijnego w klasztorze pelplińskim, fundator oraz zarządca majątku będącego własnością opactwa (malejące dochody opactwa L. Rembowski radykalnie zwiększył poprzez m.in. wydzierżawienie dóbr klasztornych osobom świeckim zgodnie z zasadami zawartymi w umowach oraz przekazanie zakonnikom wsi będących dotąd pod bezpośrednim zarządem opata); Leonard Rembowski zmarł 7 lipca 1649 roku, uroczysty pogrzeb odbył się 26 sierpnia w Pelplinie, ciało spoczęło w tamtejszym kościele klasztornym
• Stefan Kukowski – tczewski plastyk, działacz społeczny, inicjator licznych akcji charytatywnych, Wielki Kanclerz Orderu Świętego Stanisława, autor projektu graficznego herbu oraz flagi Powiatu Tczewskiego

osoby powiązane z widocznym w kadrze budynkiem Urzędu Miejskiego (burmistrzowie tczewscy – okres międzywojenny):

• Władysław Orcholski (1920 -1922)
• dr Stanisław Gąsowski (1922)
• Stefan Wojczyński (1922 – 1935)
• Karol Hempel (1935 – 1936)
• Wiktor Jagalski (1936 -1939)

osoby powiązane z widocznym w kadrze budynkiem Urzędu Miejskiego (burmistrzowie tczewscy: 1945-1950)

• Wojciech Dudkiewicz [bezpartyjny] (marzec 1945 r.)
• Tadeusz Mężyk [PPR] (marzec – kwiecień 1945 r.)
• Marian Wojak [PPR] (kwiecień – sierpień 1945 r.)
• Jan Milewski [PPR] (sierpień 1945 r. – grudzień 1946 r.)
• p.o. Wiktor Januszewski [PPS] (grudzień 1946 r.)
• Dionizy Cichocki [PPR/PZPR] (grudzień 1946 – wrzesień 1949 r.)
• Józef Kulwicki [PZPR] (wrzesień 1949 – maj 1950 r.) – ostatni burmistrz Tczewa / za: https://www.dawnytczew.pl/pl/spoleczenstwo/193-u-steru-grodu-sambora-poczet-ostatnich-burmistrzow-tczewa.html

osoby powiązane z widocznym w kadrze budynkiem Urzędu Miejskiego (prezydenci miasta Tczewa; urząd prezydenta miasta wprowadzono na mocy ustawy samorządowej z 1973 roku):

• Kazimierz Deja (czas trwania prezydentury: 27.02.1975 – 11.1977) – radny Miejskiej Rady Narodowej, I Zastępca Naczelnika Miasta i Powiatu Tczewskiego (od 14.12.1973)
• Czesław Glinkowski (czas trwania prezydentury: 15.02.1977 roku – 13.09.1990)
• Ferdynand Motas (czas trwania prezydentury: 1990-1994)
• Zenon Odya (czas trwania prezydentury: 1994–2010)
• Mirosław Pobłocki (prezydent miasta Tczewa od roku 2010)

opis fizyczny:

pocztówka barwna (fotograficzna / karta pocztowa z siedmioma widokami); fot. Kamila Gillmeister, Urząd Gminy Morzeszczyn, Joanna Machnicka, Krzysztof Mania, Leszek Sarkowicz, Urząd Gminy i Miasta Pelplin; projekt graficzny: Joanna Machnicka

uwagi:

brak korespondencji na rewersie, brak znaczka pocztowego, brak stempli pocztowych / korespondencyjnych [karta bez obiegu pocztowego]

sygnatura:

Poczt515

zbiór S. Zaczyński

architektura Bazylika katedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Pelplinie brak korespondencji na rewersie czesław glinkowski dalwin dionizy cichocki dwór dwór lipia góra ferdynand motas gmina morzeszczyn - herb gmina subkowy - herb gmina Tczew - herb Gniew gryf jan milewski joanna machnicka joanna machnicka - projekt graficzny józef kulwicki kamienice rynkowe kamienice staromiejskie kamila gillmeister Karol Hempel karta bez obiegu pocztowego karta pocztowa z siedmioma widokami Katedra w Pelplinie kazimierz deja klasztor cystersów kościół filialny św. mikołaja w dalwinie kościół pw. św. mikołaja w dalwinie kościół św. mikołaja w gniewie krzysztof mania łączność leonard Rembowski leszek sarkowicz lipia góra marian wojak męskie liceum katolickie collegium marianum mirosław pobłocki morzeszczyn most drogowy most kolejowy mosty mosty wiślane Pelplin pelplin - herb Plac Piłsudskiego 1 pocztówka barwna pocztówka fotograficzna powiat tczewski powiat tczewski - herb przepompownia przęsła mostowe rybaki śluza śluza międzyłęska stanisław gąsowski stefan kukowski Stefan Wojczyński subkowy - herb tadeusz mężyk tczew transport urząd gminy i miasta pelplin urząd gminy morzeszczyn urząd miejski Tczew wieże w stylu neogotyckim Wiktor Jagalski Wiktor Januszewski wisła Władysław Orcholski wojciech dudkiewicz Wyższe Seminarium Duchowne zabytek zabytki zabytkowa śluza w Rybakach zamek krzyżacki w gniewie Zamek w Gniewie zenon odya zespół hydrotechniczny zespół hydrotechniczny rybaki