Tczew. 150 lat mostu tczewskiego – pocztówka okolicznościowa / pocztówka jubileuszowa
obiekty widoczne:
- Wisła
- most drogowy (historyczny most drogowy zbudowany został w latach 1851–1857 jako most drogowo-kolejowy projektu Carla Lentze; w 1947 roku zniszczeniu uległy prowizorycznie odbudowane przęsła tczewskiego mostu drogowego (niesiona przez powódź kra lodowa uszkodziła kilka drewnianych podpór mostowych w wyniku czego siedem dźwigarów wpadło do rzeki); 15 stycznia 1948 roku przywrócony został ruch drogowy na tak zwanym „starym moście”, pomiędzy mostem drogowym a mostem kolejowym powstała specjalna kładka, umożliwiająca autom kontynuowanie drogi po przęsłach kolejowych; 31 stycznia 1959 roku władze miejskie oficjalnie dopuściły most drogowy do użytku, ogłaszając, że jest on w całości przejezdny (zbędna kładka łącząca oba mosty została w tym samym roku usunięta); drogowcy, mimo wydanego przez władze miejskie komunikatu o przejezdności mostu, przystąpili do generalnego remontu nawierzchni (aby umożliwić samochodom wjazd na remontowany most w miejscu zachodniego przyczółka powstała tymczasowa kładka); remont zakończył się ostatecznie w roku 1961; 21 marca 2000 roku trzy środkowe przęsła oryginalnej konstrukcji oraz cztery wieże w stylu neogotyckim zostały wpisane do rejestru zabytków, pozostałe elementy konstrukcyjne mostu drogowego dołączone zostały do rejestru w kilkanaście lat później, tj. 7 października 2016 roku (tym samym cały tczewski most został oficjalnie uznany za zabytek); w październiku 2011 roku, z uwagi na postępującą degradację przęseł, ruch na tczewskim moście drogowym został wstrzymany; od 2012 roku trwa proces odbudowy tczewskiego mostu drogowego w wariancie historycznym; kompleksowe prace o wartości 35,5 mln złotych podjęto na początku roku 2019; 15 kwietnia 2019 roku, podczas kolejnego etapu odbudowy mostu drogowego, dokonano wyjątkowego odkrycia: pod dawnym portalem zachodnim odnaleziono kapsułę czasu wmurowaną w przyczółek tczewskiego mostu 27 lipca 1851 roku oraz tablicę pamiątkową opatrzoną niemieckojęzyczną inskrypcją: „Jego wysokość, król pruski Fryderyk Wilhelm IV, położył kamień węgielny pod mostem wiślanym w Tczewie, 27 lipca 1851 r.”) / za: Bartosz Listewnik, „Historia mostów tczewskich. Zmiany konstrukcji na przestrzeni dziejów”
- most kolejowy (historyczny most kolejowy wybudowany został w roku 1891 na trasie magistrali kolejowej łączącej Warszawę z Gdańskiem; odbudowa zniszczonego w wyniku działań wojennych mostu kolejowego rozpoczęła się w marcu 1946 roku; 8 marca 1947, dokładnie w dwa lata po wysadzeniu mostów wiślanych przez armię niemiecką, obiekt został tymczasowo odbudowany, o pracach przy odbudowie tczewskiego mostu pisano między innymi na łamach „Życia Radomskiego” z 22 października 1947 roku: Most pod Tczewem prawie gotowy. Roboty przy odbudowie największego mostu w Polsce na Wiśle pod Tczewem posuwają się szybko naprzód. Niektóre prace prowadzone są na dwie zmiany. Most posiada 10 przęseł i ma 1060 metrów długości. Odbudowa trwa już prawie dwa lata. (…) 4 przęsła konstrukcji żelaznej sprowadzone zostały z Anglii, 5 przęseł naprawiono na miejscu. Już wkrótce most pod Tczewem zostanie oddany do użytku, co pozwoli na uruchomienie pociągów bezpośrednich na linii: Gdynia – Gdańsk – Tczew – Malbork – Warszawa; do odbudowy tczewskiego mostu kolejowego użyto brytyjskich elementów ESTB wyprodukowanych w 1945 roku; odbudowany w roku 1958 most stanowi kompilację wielu form konstrukcyjnych; w latach 2009-2010 most kolejowy przeszedł generalny remont w ramach modernizacji linii kolejowej Warszawa-Gdynia)
- wieże w stylu neogotyckim – wieże mostu kratowniczego / drogowego (wieżyczki wznoszono kolejno w latach: 1856 – na środkowym filarze, 1857 – na pierwszym i drugim filarze, 1858 – na czwartym i piątym filarze; we wnętrzu każdej z wież znajduje się kilka niewielkich pomieszczeń: przedsionek, prostokątna wnęka z wejściem na schody, sala wpisana w cylindryczną część wieży, drewniane podesty kolejnych kondygnacji)
- przęsła mostowe
- kościół podominikański / Kościół pw. Świętego Mikołaja / Kościół pw. św. Jerzego / ob. Kościół Rzymskokatolicki pw. Św. Stanisława Kostki przy Placu Świętego Grzegorza (obiekt sakralny ufundowany w roku 1289 przez księcia pomorskiego Mestwina, do roku 1945 użytkowany przez gminę ewangelicką, prezbiterium pochodzi z końca XIII wieku, a nawa z połowy wieku XIV)
- Kościół Rzymskokatolicki pw. Podwyższenia Krzyża Świętego (czas powstania obiektu: 2. połowa XIII do 2. połowy XIV wieku, wieża – II połowa XIII wieku, prezbiterium – I połowa XIV wieku, korpus nawowy – przed 1364 rokiem; 29 sierpnia 1982 roku doszło do pożaru wskutek którego uszkodzeniu uległy wieża, połacie dachu nad nawą główną, dzwony oraz organy kościelne; ocalałe wyposażenie przeniesiono do sąsiadującego z farą Kościoła pw. Św. Stanisława Kostki; w kolejnych latach wieża otrzymała nowe, murowane zwieńczenie, uzupełniono więźbę, położono nowe dachówki, ufundowano także organy oraz cztery dzwony: Maryja, odkupiciel Człowieka, Jan Paweł II, Wacław)
- dawny budynek klasztorny zakonu żebraczego dominikanów – część zespołu klasztornego (po kasacji klasztoru w 1818 roku przekazany na cele szkolne) / obecnie Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia im. Janiny Garści
- szkoła tzw. Czerwona/ obecnie: Dom Organizacji Pozarządowych (czas powstania obiektu: 1891 rok; w okresie międzywojennym mieściła się tu Szkoła Powszechna nr 1, później Zespół Szkół Technicznych i Kolejowych)
- szkoła tzw. Biała / obecnie: Dom Organizacji Pozarządowych (czas powstania obiektu: 1871 rok; w okresie międzywojennym mieściła się tu Szkoła Powszechna nr 1, później Zespół Szkół Technicznych i Kolejowych)
- Spółdzielnia Inwalidów „Wisła” – hala
- Spółdzielnia Inwalidów „Wisła” – budynek administracyjny przy ulicy Zamkowej 13 / w kadrze widoczny fragment obiektu (czas powstania obiektu: przełom XIX i XX wieku; kamienica należąca pierwotnie do G. Wilkego – właściciela tartaku parowego znajdującego się na terenach nadrzecznych od 1881 roku – niem. Dampf Schneidemühle Wilke)
- kamienica przy ulicy Zamkowej 16 (czas powstania obiektu w obecnym kształcie: 1907 rok (?); wzniesiono wówczas nowy budynek mieszkalny wraz z domem przeznaczonym do prowadzenia interesów; w parterowej części obiektu mieściły się pierwotnie pomieszczenia sklepowe)
- kamienica przy ulicy Zamkowej 18 (czas powstania obiektu: około 1890 roku)
- kamienica przy ul. Zamkowej 19 (czas powstania obiektu: około 1910 roku)
- kamienice bliźniacze przy ulicy Zamkowej 19A i 19B (czas powstania obiektów: 1913 rok)
- budynek przy ulicy Zamkowej 5 / dawny browar tczewski – obiekt widoczny w tle (budynek przy ul. Zamkowej wzniesiono w 1890 roku w miejscu zniszczonej przez pożar słodowni, obiekt wchodził w skład zespołu browarnego należącego do Johanna Allerta (ul. Zamkowa 1-6), około 1937 r. browar zamknięto i uruchomiono w nim m.in. wytwórnię wód mineralnych)
- kamienica przy ulicy Sambora 13 (czas powstania obiektu: 1875-1900; w okresie międzywojennym w budynku mieścił się zakład fotograficzny W. Wolańskiego)
- budynek mieszkalny przy ulicy Zamkowej 21 A [Spółdzielnia Mieszkaniowa Lokatorsko Własnościowa Jutrzenka]
- budynek wielorodzinny przy ulicy Sambora 7 (czas powstania obiektu: 1914 rok; obiekt pierwotnie wzniesiony na potrzeby trzech rodzin; budowniczy / inwestor: Anton Landowski)
- nieistniejący współcześnie budynek znajdujący się w rejonie ulicy Zamkowej 17
- bulwar nadwiślański
- Kościół Rzymskokatolicki pw. św. Józefa przy skrzyżowaniu ulic Gdańskiej i Sobieskiego – w kadrze widoczna wieża kościoła [budowę obiektu ukończono w 1936 roku; autorem projektu świątyni był inżynier Stefan Cybichowski]
- dawny portal mostu kratowniczego (drogowego) ozdobiony reliefami Gustawa Bläsera przedstawiającymi (w części centralnej) pruskiego króla Fryderyka Wilhelma IV
- dawny portal mostu kolejowego z charakterystyczną, zbliżoną do portalu mostu kratowniczego, sekwencją wartowniczą
- zniszczony most drogowy (zbudowany w latach 1851–1857 jako most drogowo-kolejowy, proj. Carl Lentze)
- zniszczony most kolejowy (wybudowany w 1891 roku na trasie magistrali kolejowej łączącej Warszawę z Gdańskiem)
wydarzenia powiązane (II wojna światowa / 1 września 1939 roku):
- wysadzenie przyczółka mostowego i dawnej bramy wjazdowej od strony Lisewa (około godziny 6:10)
- wysadzenie tczewskiego przyczółka mostowego oraz filaru w nurcie rzeki Wisły (około godziny: 6:40)
osoby powiązane:
- podporucznik Norbert Juchtman – żołnierz / porucznik bezpośrednio odpowiedzialny za akcję wysadzenia mostów tczewskich
- major Jan Guderski – żołnierz / major bezpośrednio odpowiedzialny za akcję wysadzenia mostów tczewskich
- ppłk. Stanisław Janik – dowódca tczewskiego 2. Batalionu Strzelców oraz Oddziału Wydzielonego „Tczew”
osoby powiązane (budowniczowie XIX-wiecznych mostów tczewskich):
- Friedrich August Stüler – XIX-wieczny architekt pruski, przewodniczący Komisji Budowy Zamków, inspektor i radca do spraw budownictwa, autor projektu tczewskich wież i portali wjazdowych
- Rudolph Eduard Schinz – szwajcarski inżynier mechanik, konstruktor mostu, autor szczegółowego opracowania konstrukcji przęseł obu mostów na Wiśle
- Carl Lentze – odpowiedzialny za koncepcję i całkowity projekt budowlany mostu kolejowo-drogowego (późniejszego mostu drogowego)
- Johann Schwedler – autor projektu tczewskiego mostu kolejowego
- Christopher Mehrtens – budowniczy tczewskiego mostu kolejowego
datowanie:
2007 rok [150. rocznica powstania Mostu Tczewskiego]; wrzesień 1939 roku [zniszczony most drogowy, zniszczony most kolejowy – reprint]; pierwsze dziesięciolecie XX wieku (portal dawnego mostu kolejowego, portal dawnego mostu drogowego – reprint]
opis fizyczny:
- pocztówka barwna (fotograficzna / karta pocztowa z czterema widokami, w tym dwoma historycznymi); fot. i archiwum Stanisław Zaczyński
- na rewersie adnotacja: Wszelkie prawa zastrzeżone
uwagi:
brak korespondencji na rewersie, brak znaczka pocztowego, brak stempli pocztowych / korespondencyjnych [karta bez obiegu pocztowego]
sygnatura:
Poczt519
zbiór S. Zaczyński
Podobne:
Tczew. 150 lat mostu tczewskiego – pocztówka okolicznościowa / pocztówka jubileuszowa
Tczew. 150 lat kolei w Tczewie – pocztówka jubileuszowa. Panorama miasta. Most kolejowy. Parowóz
Tczew. Kościół podominikański / Kościół pw. św. Stanisława Kostki. Most drogowy. Most kolejowy. Panorama miasta. Plac Generała Józefa Hallera
Tczew. Most drogowy. Panorama miasta. Siedziba Urzędu Miejskiego przy ul. 30 Stycznia 1. Fragment ulicy Wojska Polskiego. Bank Spółdzielczy przy ul. Paderewskiego
Tczew. Panorama miasta. Zachodnie pobrzeże Wisły – pocztówka okolicznościowa wydana z okazji 35-lecia istnienia Towarzystwa Miłośników Ziemi Tczewskiej
