Tczew. Promocja książki Stanisława Mrozka „Tczewski Genius Loci” – zaproszenie

wydarzenie:

Promocja książki Stanisława Mrozka „Tczewski Genius Loci” [adres wydawniczy: „Marpress”, Gdańsk 2004] – publikacja wydana w serii Monografie Miast Pomorza

wstęp do publikacji „Tczewskie Genius Loci” / Kociewski Magazyn Regionalny nr 3 (46), 2004:

Książka ukazuje szereg tematów z dziejów Tczewa opartych głównie na źródłach niemieckich i francuskich, a także wspomnieniach własnych i innych osób. Motywem przewodnim tej tematyki jest Wisła, jej mosty i wydarzenia z nimi związane. Nieznane albo prawie nieznane źródła pozwoliły odkryć nowe strony wojen szwedzkich, napoleońskich, życia społeczności tczewskiej w XVII i XVIII wieku, jak również życia Reinholda Forstera – największego tczewianina. Zamykają całość obrazki z Tczewa z lat dwudziestych i trzydziestych ubiegłego stulecia oraz wydarzenia z czasów drugiej wojny światowej. (…) Wśród źródeł tutaj wykorzystanych poczesne miejsce zajmują Tczewskie osobliwości (dalej cyt. Kronika) oraz Historia miasta Tczewa (dalej cyt. Historia miasta) Jana Henryka Schneidera, pastora z zawodu i historyka z zamiłowania. Schneider – niezwykle zasłużona postać dla historii Tczewa – urodził się w 1693 roku w Lubece. Po przybyciu z rodziną do Gdańska od 1709 roku uczęszczał do toruńskiego Gimnazjum Akademickiego; poświadcza to Metryka uczniów Toruńskiego Gimnazjum Akademickiego 1600-1717, gdzie pod rokiem 1709 czytamy: 8 {Jul.} Johannes Henricus Schneider Lubecensis primanus, obok
znak Ged., czyli Gedanensis. Studiował następnie teologię w Wittenberdze, zaś pierwszym jego miejscem pracy było stanowisko pastora ewangelickiego w więzieniu w Gdańsku (od 1718 r.); w 1721 roku przybył jako pastor do Tczewa, gdzie zmarł w 1740 roku. Schneider – jak słusznie przypuszcza August Bertling, wydawca Kroniki – ochrzcił Jana Reinholda Forstera, wybitnego uczonego i podróżnika, a potem wywarł nań znaczny wpływ duchowy. W bibliotece PAN w Gdańsku znajdują się pozostałe prace Schneidera: napisana po łacinie w 1710 roku i wydana w Toruniu rozprawka (dyplomowa?) pt. Dysputa moralna o filoksenii czyli gościnności, obroniona i wydana także po łacinie w 1716 roku praca pt. Uwagi krytyczno-filologiczne na temat Genes. I, 1, i wreszcie ogłoszona drukiem w 1721 roku w języku niemieckim pochwała stanu małżeńskiego. Była ona wzorem dla wielu innych wygłaszanych przemówień na weselach, między innymi na złotych godach małżeństwa Elżbiety i Gotfryda Vogtów w 1739 roku w Tczewie. O tej uroczystości pastor tak pisze w swojej Kronice: „Pastor loci Joh. Henr. Schneider wygłosił przy tej okazji przemówienie, które z odpowiednim pismem najstarszego syna do rodziców, Gottfrieda Vogta, pastora w Skarszewach, i kilkoma wierszami zostało udostępnione szerszemu ogółowi poprzez ogłoszenie drukiem”.

Kronika, obejmująca lata od 1732 do 1739, zawiera informacje o wydarzeniach związanych z wyborem Stanisława Leszczyńskiego na króla, o utarczkach pastora z katolickimi władzami kościelnymi, zabójstwach, samobójstwach, pożarach, o liczbie ślubów, zgonów i urodzeń w gminie ewangelickiej w Tczewie itp. Informacje te, jak nie mniej ciekawe o pogodzie w poszczególnych latach, stanowią osnowę dwóch tutaj poruszonych tematów. Sporo wnosi (…) także Historia miasta, prawdziwa kopalnia wiadomości głównie o wątku politycznym dziejów miasta i okolic, a także ich tle administracyjno-gospodarczym aż do połowy siedemnastego wieku. Uważałem za stosowne umieścić w aneksie Historię miasta Tczewa dlatego, że bywa cytowana w pracach naukowych i popularnonaukowych jako jedno z najważniejszych źródeł do dziejów Tczewa. Jak pokazały badania, Schneider zasługuje na wiarygodność, a jeśli występują nieścisłości, to należy je przypisać źródłom z których korzystał. Tę okoliczność czytelnik powinien brać pod uwagę, zwłaszcza przy lekturze
Historii miasta, opartej prawie w całości na poprzednikach Schneidera.
(…) Niewielu mieszkańców Tczewa wie zapewne, że w czerwcu 1812 roku Napoleon przekroczył Wisłę w Tczewie na moście pontonowym. Wspomina o tym inny zasłużony dla dziejów Tczewa autor, Karol Ludwik Preuss w Osobliwościach historycznych Tczewa z 1860 roku. Informacja ta skłoniła mnie do zainteresowania się wydarzeniami wokół Tczewa latem 1812 i zimą 1813 roku. Wykorzystana tutaj korespondencja Napoleona pochodzi z Biblioteki PAN w Gdańsku; została ona wydana przez Napoleona II w latach 1858-1870 (…) W Osobliwościach historycznych Tczewa Preussa sporo miejsca zajmuje także pierwszy wiślany stalowy most, gdyż nie można pisać o Tczewie nie wspominając o jego mostach. Preuss daje dość obszerny i dokładny opis budowy pierwszego mostu. Tak dokładny w detalach technicznych, że jedynie fachowca inżyniera, w dodatku znającego techniczny język niemiecki z połowy dziewiętnastego wieku, byłoby ewentualnie stać na wierne tłumaczenie całości tekstu Preussa. Ograniczyłem się zatem jedynie do tłumaczenia historii budowy mostów.

organizator:

Prezydent Miasta Tczewa [Zenon Odya]
Towarzystwo Miłośników Ziemi Tczewskiej w Tczewie
Wydawnictwo „Marpress” Gdańsk

miejsce spotkania:

Tczewski Dom Kultury w Tczewie, ulica Kardynała Stefana Wyszyńskiego 10 / obecnie Centrum Kultury i Sztuki w Tczewie [Historia Centrum Kultury i Sztuki sięga roku 1975, kiedy to w dawnym Domu Socjalnym Pomorskiej Fabryki Gazomierzy przy ul. Kołłątaja powstał Tczewski Dom Kultury; w roku 1995 Tczewski Dom Kultury został połączony z Domem Kultury Kolejarza tworząc Tczewskie Centrum Kultury; w lipcu 2007 roku instytucja przeszła kolejną reorganizację, w wyniku której powstało dzisiejsze Centrum Kultury i Sztuki]

data / termin spotkania:

1 października 2004 roku (godzina 18:00)

osoby powiązane:

Stanisław Mrozek – urodzony w Tczewie, do 1994 roku profesor zwyczajny historii starożytnej na Uniwersytecie Gdańskim, wychowawca wielu pokoleń historyków; dorobek naukowy S. Mrozka obejmuje łącznie ponad sto czterdzieści artykułów w języku polskim, francuskim oraz niemieckim, a także siedem publikacji, m.in. „Dewaluacje pieniądza w starożytności grecko-rzymskiej” (Warszawa 1978), „Les distributions d’argent et de nourriture dans les villes italiennes du Haut-Empire Romain, Bruxelles 1987 (Rozdawnictwa pieniędzy i żywności w miastach italskich w okresie Wczesnego Cesarstwa Rzymskiego), „Lohnarbeit im klassischen Altertum”, Bonn 1989 (Praca najemna w starożytności), „Faenus, Studien zu Zinsproblemen zur Zeit des Prinzipats”, Stuttgart 2001 (Faenus, studia nad kapitałem w okresie Pryncypatu), „Ostatni wódz Republiki. Życie i działalność Lucjusza Licyniusza Lukullusa (Marpress 2003)
Zenon Odya – samorządowiec, w latach 1994-2010 prezydent miasta Tczewa, uhonorowany m.in. Brązowym (2001) i Złotym (2010) Krzyżem Zasługi, Srebrnym Medalem „Za zasługi dla obronności kraju”, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, odznaką „Zasłużony dla transportu Rzeczypospolitej Polskiej”, srebrną odznaką „Zasłużony dla Ochrony Przeciwpożarowej” oraz odznaką „Zasłużony Działacz Turystyki”, Honorowy Obywatel Miasta Tczewa (2011 rok)

instytucje powiązane:

Towarzystwo Miłośników Ziemi Tczewskiej [rok założenia: 1970] – organizacja pożytku publicznego, stawiająca sobie za cel między innymi upowszechnianie wiedzy o regionie kociewskim, ochronę dziedzictwa kulturowego tak zwanej małej Ojczyzny, przeciwdziałanie degradacji środowiska naturalnego, rozwój demokratyzacji życia społecznego, kształtowanie właściwych wzorców obywatelskich, rozwój samorządności terytorialnej, rozwój gospodarczy regionu, itd.

**działalność Towarzystwa Miłośników Ziemi Tczewskiej – najważniejsze inicjatywy / wydarzenia – zestawienie z lat 1970-2004 (za: Roman Landowski, 35 lat dla Tczewa i regionu, 2004):**

24 marca 1970 roku – powołanie Towarzystwa Miłośników Ziemi Tczewskiej [TMZT powołuje Zgromadzenie Założycielskie złożone z 73 uczestników konferencji popularnonaukowej; TMZT przyjmuje statut i wybiera Radę oraz Komisję Rewizyjną; funkcję prezesa Rada powierza Czesławowi Glinkowskiemu]
9 maja 1970 roku – otwarcie Izby Regionalnej w Piasecznie, z czasem przemianowanej na Społeczny Ośrodek Regionalny im. Juliusza Kraziewicza, a następnie na etatowe Muzeum Polskiego Ruchu Ludowego
15 czerwca 1970 roku – ogłoszenie pierwszej edycji konkursu fotograficznego „Szukamy piękna ziemi tczewskiej”
15-17 września 1972 roku – współorganizowanie Ogólnopolskiego Przeglądu Orkiestr Dętych połączonego z 25-leciem Harcerskiej Orkiestry Dętej w Tczewie
18 marca 1973 roku – powstanie pierwszego koła terenowego TMZT [przy Powiatowej Spółdzielni Mieszkaniowej]
14 grudnia 1973 roku – Walne Zgromadzenie Towarzystwa Miłośników Ziemi Tczewskiej / zgromadzenie sprawozdawczo-wyborcze; rozpoczęcie II kadencji TMTZ; objęcie stanowiska prezesa TMZT przez Zygmunta Kułakowskiego
12 stycznia 1978 roku – nadanie godności Członka Honorowego Towarzystwa Miłośników Ziemi Tczewskiej Józefowi Dylkiewiczowi
14 marca 1980 roku – zorganizowanie sesji popularnonaukowej z okazji 10. rocznicy powołania Towarzystwa Miłośników Ziemi Tczewskiej [sesja zorganizowana pod kierownictwem naukowym profesora Edwina Rozenkranza]
13 grudnia 1981 roku – zawieszenie działalności Towarzystwa na skutek ogłoszenia w kraju stanu wojennego
16 kwietnia 1983 roku – rozpoczęcie IV kadencji TMZT [stan na kwiecień 1983: 254 członków zwyczajnych, 19 członków zbiorowych]; nadanie godności Członka Honorowego Towarzystwa Miłośników Ziemi Tczewskiej: Czesławowi Glinkowskiemu, Mieczysławowi Haftce, doktorowi Józefowi Milewskiemu, profesorowi Edwinowi Rozenkranzowi oraz docentowi Przemysławowi Smolarkowi
1985 rok – formalne utworzenie przez Prezydenta Miasta Tczewa Kociewskiego Kantoru Edytorskiego w strukturze Tczewskiego Domu Kultury (1 września 1985), pierwsze posiedzenie Rady Programowej KKE, powierzenie funkcji przewodniczącego Rady doktorowi Józefowi Milewskiemu (13 września 1985)
1986 rok – nadanie „Kociewskiemu Magazynowi Regionalnemu” międzynarodowego identyfikatora PL ISSN 0860-1917; wydanie przez Kociewski Kantor Edytorski pierwszych publikacji zwartych; opublikowanie pierwszego numeru „Kociewskiego Magazynu Regionalnego”, do roku 1993 stanowiącego organ TMZT
14 marca 1987 roku – zgromadzenie sprawozdawczo-wyborcze rozpoczynające V kadencję TMZT; objęcie przez Romualda Wentowskiego stanowiska prezesa Towarzystwa Miłośników Ziemi Tczewskiej
1988 rok – zorganizowanie dwóch wystaw dokumentalnych „Tczew – zapis kronikarski I” i „Tczew – zapis kronikarski II” [wystawy przygotowane wspólnie z Miejską Biblioteką Publiczną w Tczewie]
listopad 1989 roku – wystosowanie przez redakcję „Kociewskiego Magazynu Regionalnego” oraz Radę TMZT listu otwartego skierowanego do Miejskiej Rady Narodowej [list / pismo w sprawie przywrócenia dawnych nazw ulic]
1990 rok – udział w wyborach samorządowych do tczewskiej Rady Miejskiej w ramach Listy Stowarzyszeń Regionalnych [mandaty uzyskuje pięciu przedstawicieli TMZT]; rozpoczęcie VI kadencji pod przewodnictwem Józefa Golickiego [po rezygnacji Józefa Golickiego z funkcji prezesa TMZT, stanowisko powierzone zostaje w roku 1999 Brygidzie Małafiejskiej]
24 listopada 2000 roku – oficjalne otwarcie II Kongresu Kociewskiego współorganizowanego przez Towarzystwo Miłośników Ziemi Tczewskiej
20 luty 2003 roku – Walne Zebranie Członków TMZT rozpoczynające IX kadencję Towarzystwa oraz okres prezesury Antoniny Witosińskiej; przyznanie godności Członka Honorowego TMZT czterem członkom założycielom z 1970 roku: Amelii Landowskiej, Romanowi Landowskiemu, Zycie Myszce oraz Romualdowi Wentowskiemu
27 listopada 2003 roku – impreza „Na zawsze w naszej pamięci” [impreza upamiętniająca zasłużonych członków Towarzystwa: Józefa Dylkiewicza, Jadwigę Jędruch, Władysława Jędrucha, Romana Klima, Zygmunta Kułakowskiego]
28 maja 2004 roku – uzyskanie przez Towarzystwo Miłośników Ziemi Tczewskiej statusu organizacji pożytku publicznego

typ dokumentu:

zaproszenie

forma dokumentu:

karta o wymiarach 20,9 cm x 9,9 cm

hasła przedmiotowe:

dział ogólny, opracowania regionalne, opracowania historyczne, Tczew – historia, historia – źródła, teksty źródłowe, wydarzenia kulturalne

uwagi:

na stronie pierwszej widoczna czarno-biała rycina przedstawiająca tczewskiego gryfa (tczewski gryf – elementy charakterystyczne: otwarty dziób z wysuniętym językiem, rozwarte orle szpony, mocno osadzone lwie łapy, skrzydło gotowe do lotu, wygięty ku górze ogon zakończony obnażonym kolcem; w latach międzywojennych (1920-1938) symbolem miasta był złoty gryf na niebieskim tle, wraz z zarządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 2 marca 1939 roku zakończył się spór o barwy tczewskiego herbu, ustalono, że symbolem grodu Sambora będzie odtąd czerwony gryf ze złotym dziobem i pazurami umieszczony w polu srebrnym (białym), do sprawy powróciła jeszcze raz Rada Miejska Tczewa w 1990 roku precyzując informacje dotyczące kształtu oraz kolorystyki wszystkich elementów tczewskiego orło-lwa)

sygnatura:

DZS66

numer skanu:

dzs_0066

zbiory Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Aleksandra Skulteta w Tczewie

1 października 2004 centrum kultury i sztuki dział ogólny gryf historia - źródła Monografie Miast Pomorza - seria opracowania historyczne opracowania regionalne Prezydent Miasta Tczewa promocja książki Stanisław Mrozek tczew Tczew - historia Tczewski Dom Kultury Tczewski Genius Loci teksty źródłowe Towarzystwo Miłośników Ziemi Tczewskiej ulica Kardynała Stefana Wyszyńskiego 10 wydarzenia kulturalne Wydawnictwo Marpress zaproszenie zenon odya