opracowanie:
- Czesław Glinkowski
zdjęcia:
- Jan Przychodzeń
- Arkadiusz Grzesiński
- Stanisław Zaczyński
wydawca:
- Wydawnictwo F1
współpraca:
- Biuro Promocji Urzędu Miejskiego w Tczewie
- Wydział Inwestycji i Remontów Urzędu Miejskiego w Tczewie
- Wydział Architektury i Rozwoju Miasta Urzędu Miejskiego w Tczewie
koncepcja Bulwaru Nadwiślańskiego:
- „ARSA” Bomerski & Piątkowski Architektoniczne Studio Autorskie Spółka Partnerska Gdańsk
osoby powiązane:
- Czesław Glinkowski – prezydent miasta Tczewa (czas trwania prezydentury: 15.02.1977 roku – 13.09.1990), członek Rady Programowej Kociewskiego Magazynu Regionalnego – kwartalnika wydawanego nakładem Kociewskiego Kantoru Edytorskiego, w latach 1965-1970 dyrektor Zespołu Szkół Ekonomicznych w Tczewie, członek-założyciel Towarzystwa Miłośników Ziemi Tczewskiej, w latach 1970-1973 prezes Towarzystwa Miłośników Ziemi Tczewskiej, Kawaler Pro Domo Trsoviensi, a jednocześnie członek kapituły tejże nagrody, autor następujących publikacji: „Tczewskie Szlaki Turystyczne (2001), „Życie Tczewem pisane” (2002), „Tczew na przełomie XX i XXI w.” (2005), „Przywróćmy Pamięć…” (2008), „Życie Tczewem pisane” (2001), „Związki Ziemi Tczewskiej z Wisłą (2012); laureat Samburii – nagrody starosty tczewskiego [nagroda przyznawana nie częściej niż raz w roku, wręczana w listopadzie, na pamiątkę I sesji Rady Powiatu Tczewskiego I kadencji], laureat „Kociewskiego Pióra” – zaszczytnego wyróżnienia przyznawanego przez Kapitułę Nagrody Literackiej i Wydawniczej “ Kociewskie Pióro”, działającej pod przewodnictwem prof. dr hab. Tadeusza Linknera.
- Stanisław Zaczyński – fotograf, archiwista, kolekcjoner wiekowych rycin, negatywów, dokumentów historycznych, fotografii oraz pocztówek, wzbogacających oraz systematyzujących wiedzę na temat burzliwych dziejów Grodu Sambora, laureat „Kociewskiego Pióra” – lokalnego wyróżnienia przyznawanego przez Towarzystwo Społeczno-Kulturalne im. Małgorzaty Hillar
- Jan Przychodzeń – wieloletni członek Koła Łowieckiego „Szarak” w Tczewie (Prezes Koła w latach 1989-1997), członek Okręgowej Rady Polskiego Związku Łowieckiego w Gdańsku oraz członek Komisji Kultury Łowieckiej Polskiego Związku Łowieckiego w Gdańsku, w 2007 roku wyróżniony Złotym Medalem Zasługi Łowieckiej, kronikarz „Szaraka”, promotor łowiectwa i ochrony przyrody
- Arkadiusz Grzesiński – fotograf, autor albumu „Tczew: poezja miasta” [tłumaczenia Joanna Ćwiklik, Dominika Waligóra, adres wydawniczy: Studio Twórczego Działania Carpe Diem, Tczew [ca 2002]
obiekty widoczne:
- Wisła
- most drogowy (historyczny most drogowy zbudowany został w latach 1851–1857 jako most drogowo-kolejowy projektu Carla Lentze; w 1947 roku zniszczeniu uległy prowizorycznie odbudowane przęsła tczewskiego mostu drogowego (niesiona przez powódź kra lodowa uszkodziła kilka drewnianych podpór mostowych w wyniku czego siedem dźwigarów wpadło do rzeki); 15 stycznia 1948 roku przywrócony został ruch drogowy na tak zwanym „starym moście”, pomiędzy mostem drogowym a mostem kolejowym powstała specjalna kładka, umożliwiająca autom kontynuowanie drogi po przęsłach kolejowych; 31 stycznia 1959 roku władze miejskie oficjalnie dopuściły most drogowy do użytku, ogłaszając, że jest on w całości przejezdny (zbędna kładka łącząca oba mosty została w tym samym roku usunięta); drogowcy, mimo wydanego przez władze miejskie komunikatu o przejezdności mostu, przystąpili do generalnego remontu nawierzchni (aby umożliwić samochodom wjazd na remontowany most w miejscu zachodniego przyczółka powstała tymczasowa kładka); remont zakończył się ostatecznie w roku 1961; 21 marca 2000 roku trzy środkowe przęsła oryginalnej konstrukcji oraz cztery wieże w stylu neogotyckim zostały wpisane do rejestru zabytków, pozostałe elementy konstrukcyjne mostu drogowego dołączone zostały do rejestru w kilkanaście lat później, tj. 7 października 2016 roku (tym samym cały tczewski most został oficjalnie uznany za zabytek); w październiku 2011 roku, z uwagi na postępującą degradację przęseł, ruch na tczewskim moście drogowym został wstrzymany; od 2012 roku trwa proces odbudowy tczewskiego mostu drogowego w wariancie historycznym; kompleksowe prace o wartości 35,5 mln złotych podjęto na początku roku 2019; 15 kwietnia 2019 roku, podczas kolejnego etapu odbudowy mostu drogowego, dokonano wyjątkowego odkrycia: pod dawnym portalem zachodnim odnaleziono kapsułę czasu wmurowaną w przyczółek tczewskiego mostu 27 lipca 1851 roku oraz tablicę pamiątkową opatrzoną niemieckojęzyczną inskrypcją: „Jego wysokość, król pruski Fryderyk Wilhelm IV, położył kamień węgielny pod mostem wiślanym w Tczewie, 27 lipca 1851 r.”) / za: Bartosz Listewnik, „Historia mostów tczewskich. Zmiany konstrukcji na przestrzeni dziejów”
- most kolejowy (historyczny most kolejowy wybudowany został w roku 1891 na trasie magistrali kolejowej łączącej Warszawę z Gdańskiem; odbudowa zniszczonego w wyniku działań wojennych mostu kolejowego rozpoczęła się w marcu 1946 roku; 8 marca 1947, dokładnie w dwa lata po wysadzeniu mostów wiślanych przez armię niemiecką, obiekt został tymczasowo odbudowany, o pracach przy odbudowie tczewskiego mostu pisano między innymi na łamach „Życia Radomskiego” z 22 października 1947 roku: Most pod Tczewem prawie gotowy. Roboty przy odbudowie największego mostu w Polsce na Wiśle pod Tczewem posuwają się szybko naprzód. Niektóre prace prowadzone są na dwie zmiany. Most posiada 10 przęseł i ma 1060 metrów długości. Odbudowa trwa już prawie dwa lata. (…) 4 przęsła konstrukcji żelaznej sprowadzone zostały z Anglii, 5 przęseł naprawiono na miejscu. Już wkrótce most pod Tczewem zostanie oddany do użytku, co pozwoli na uruchomienie pociągów bezpośrednich na linii: Gdynia – Gdańsk – Tczew – Malbork – Warszawa; do odbudowy tczewskiego mostu kolejowego użyto brytyjskich elementów ESTB wyprodukowanych w 1945 roku; odbudowany w roku 1958 most stanowi kompilację wielu form konstrukcyjnych; w latach 2009-2010 most kolejowy przeszedł generalny remont w ramach modernizacji linii kolejowej Warszawa-Gdynia)
- wieże w stylu neogotyckim – wieże mostu kratowniczego / drogowego (wieżyczki wznoszono kolejno w latach: 1856 – na środkowym filarze, 1857 – na pierwszym i drugim filarze, 1858 – na czwartym i piątym filarze; we wnętrzu każdej z wież znajduje się kilka niewielkich pomieszczeń: przedsionek, prostokątna wnęka z wejściem na schody, sala wpisana w cylindryczną część wieży, drewniane podesty kolejnych kondygnacji)
- przęsła mostowe
- kościół podominikański / Kościół pw. Świętego Mikołaja / Kościół pw. św. Jerzego / ob. Kościół Rzymskokatolicki pw. Św. Stanisława Kostki przy Placu Świętego Grzegorza (obiekt sakralny ufundowany w roku 1289 przez księcia pomorskiego Mestwina, do roku 1945 użytkowany przez gminę ewangelicką, prezbiterium pochodzi z końca XIII wieku, a nawa z połowy wieku XIV)
- Kościół Rzymskokatolicki pw. Podwyższenia Krzyża Świętego (czas powstania obiektu: 2. połowa XIII do 2. połowy XIV wieku, wieża – II połowa XIII wieku, prezbiterium – I połowa XIV wieku, korpus nawowy – przed 1364 rokiem; 29 sierpnia 1982 roku doszło do pożaru wskutek którego uszkodzeniu uległy wieża, połacie dachu nad nawą główną, dzwony oraz organy kościelne; ocalałe wyposażenie przeniesiono do sąsiadującego z farą Kościoła pw. Św. Stanisława Kostki; w kolejnych latach wieża otrzymała nowe, murowane zwieńczenie, uzupełniono więźbę, położono nowe dachówki, ufundowano także organy oraz cztery dzwony: Maryja, odkupiciel Człowieka, Jan Paweł II, Wacław)
- dawny budynek klasztorny zakonu żebraczego dominikanów – część zespołu klasztornego (po kasacji klasztoru w 1818 roku przekazany na cele szkolne) / obecnie Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia im. Janiny Garści
- szkoła tzw. Czerwona/ obecnie: Dom Organizacji Pozarządowych (czas powstania obiektu: 1891 rok; w okresie międzywojennym mieściła się tu Szkoła Powszechna nr 1, później Zespół Szkół Technicznych i Kolejowych)
- szkoła tzw. Biała / obecnie: Dom Organizacji Pozarządowych (czas powstania obiektu: 1871 rok; w okresie międzywojennym mieściła się tu Szkoła Powszechna nr 1, później Zespół Szkół Technicznych i Kolejowych)
- Spółdzielnia Inwalidów „Wisła” – hala
- Spółdzielnia Inwalidów „Wisła” – budynek administracyjny przy ulicy Zamkowej 13 / w kadrze widoczny fragment obiektu (czas powstania obiektu: przełom XIX i XX wieku; kamienica należąca pierwotnie do G. Wilkego – właściciela tartaku parowego znajdującego się na terenach nadrzecznych od 1881 roku – niem. Dampf Schneidemühle Wilke)
- kamienica przy ulicy Zamkowej 16 (czas powstania obiektu w obecnym kształcie: 1907 rok (?); wzniesiono wówczas nowy budynek mieszkalny wraz z domem przeznaczonym do prowadzenia interesów; w parterowej części obiektu mieściły się pierwotnie pomieszczenia sklepowe)
- kamienica przy ulicy Zamkowej 18 (czas powstania obiektu: około 1890 roku)
- kamienica przy ul. Zamkowej 19 (czas powstania obiektu: około 1910 roku)
- kamienice bliźniacze przy ulicy Zamkowej 19A i 19B (czas powstania obiektów: 1913 rok)
symulacja komputerowa / projekt – prezentowane miejsca, obiekty, strefy:
- kawiarenka letnia
- platforma widokowa
- strefa biznesu
- tereny rekreacyjne
- przystań żeglarska
- centrum turystyczne
- ścieżka spacerowo-rowerowa
typ dokumentu:
informator
forma dokumentu:
folder o wymiarach 21,0 cm x 10,0 cm
hasła przedmiotowe:
dział ogólny, środowisko geograficzne, Wisła, hydrologia, turystyka, Tczew – turystyka, rekreacja, żegluga śródlądowa
uwagi:
- na stronie pierwszej (lewy górny róg) widoczna barwna rycina przedstawiająca tczewskiego gryfa (tczewski gryf – elementy charakterystyczne: otwarty dziób z wysuniętym językiem, rozwarte orle szpony, mocno osadzone lwie łapy, skrzydło gotowe do lotu, wygięty ku górze ogon zakończony obnażonym kolcem; w latach międzywojennych (1920-1938) symbolem miasta był złoty gryf na niebieskim tle, wraz z zarządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 2 marca 1939 roku zakończył się spór o barwy tczewskiego herbu, ustalono, że symbolem grodu Sambora będzie odtąd czerwony gryf ze złotym dziobem i pazurami umieszczony w polu srebrnym (białym), do sprawy powróciła jeszcze raz Rada Miejska Tczewa w 1990 roku precyzując informacje dotyczące kształtu oraz kolorystyki wszystkich elementów tczewskiego orło-lwa)
- w informatorze wykorzystano fragmenty książki Stanisława Gierszewskiego „Wisła w dziejach Polski”
sygnatura:
DZS73
numer skanu:
dzs_0073
zbiory Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Aleksandra Skulteta w Tczewie