Tczew. Plac Generała Józefa Hallera. Most drogowy. Most kolejowy. Siedziba główna Miejskiej Biblioteki Publicznej. Urząd Miejski. Centrum Kultury i Sztuki. Dawne łazienki miejski (Łazienki Schefflera)

Tczew. Plac Generała Józefa Hallera. Most drogowy. Most kolejowy. Siedziba główna Miejskiej Biblioteki Publicznej. Urząd Miejski. Centrum Kultury i Sztuki. Dawne łazienki miejski (Łazienki Schefflera)

obiekty widoczne:

• Wisła
• most drogowy (historyczny most drogowy zbudowany został w latach 1851–1857 jako most drogowo-kolejowy projektu Carla Lentze; w 1947 roku zniszczeniu uległy prowizorycznie odbudowane przęsła tczewskiego mostu drogowego (niesiona przez powódź kra lodowa uszkodziła kilka drewnianych podpór mostowych w wyniku czego siedem dźwigarów wpadło do rzeki); 15 stycznia 1948 roku przywrócony został ruch drogowy na tak zwanym „starym moście”, pomiędzy mostem drogowym a mostem kolejowym powstała specjalna kładka, umożliwiająca autom kontynuowanie drogi po przęsłach kolejowych; 31 stycznia 1959 roku władze miejskie oficjalnie dopuściły most drogowy do użytku, ogłaszając, że jest on w całości przejezdny (zbędna kładka łącząca oba mosty została w tym samym roku usunięta); drogowcy, mimo wydanego przez władze miejskie komunikatu o przejezdności mostu, przystąpili do generalnego remontu nawierzchni (aby umożliwić samochodom wjazd na remontowany most w miejscu zachodniego przyczółka powstała tymczasowa kładka); remont zakończył się ostatecznie w roku 1961; 21 marca 2000 roku trzy środkowe przęsła oryginalnej konstrukcji oraz cztery wieże w stylu neogotyckim zostały wpisane do rejestru zabytków, pozostałe elementy konstrukcyjne mostu drogowego dołączone zostały do rejestru w kilkanaście lat później, tj. 7 października 2016 roku (tym samym cały tczewski most został oficjalnie uznany za zabytek); w październiku 2011 roku, z uwagi na postępującą degradację przęseł, ruch na tczewskim moście drogowym został wstrzymany; od 2012 roku trwa proces odbudowy tczewskiego mostu drogowego w wariancie historycznym; kompleksowe prace o wartości 35,5 mln złotych podjęto na początku roku 2019; 15 kwietnia 2019 roku, podczas kolejnego etapu odbudowy mostu drogowego, dokonano wyjątkowego odkrycia: pod dawnym portalem zachodnim odnaleziono kapsułę czasu wmurowaną w przyczółek tczewskiego mostu 27 lipca 1851 roku oraz tablicę pamiątkową opatrzoną niemieckojęzyczną inskrypcją: „Jego wysokość, król pruski Fryderyk Wilhelm IV, położył kamień węgielny pod mostem wiślanym w Tczewie, 27 lipca 1851 r.”) / za: Bartosz Listewnik, „Historia mostów tczewskich. Zmiany konstrukcji na przestrzeni dziejów”
• most kolejowy (historyczny most kolejowy wybudowany został w roku 1891 na trasie magistrali kolejowej łączącej Warszawę z Gdańskiem; odbudowa zniszczonego w wyniku działań wojennych mostu kolejowego rozpoczęła się w marcu 1946 roku; 8 marca 1947, dokładnie w dwa lata po wysadzeniu mostów wiślanych przez armię niemiecką, obiekt został tymczasowo odbudowany, o pracach przy odbudowie tczewskiego mostu pisano między innymi na łamach „Życia Radomskiego” z 22 października 1947 roku: Most pod Tczewem prawie gotowy. Roboty przy odbudowie największego mostu w Polsce na Wiśle pod Tczewem posuwają się szybko naprzód. Niektóre prace prowadzone są na dwie zmiany. Most posiada 10 przęseł i ma 1060 metrów długości. Odbudowa trwa już prawie dwa lata. (…) 4 przęsła konstrukcji żelaznej sprowadzone zostały z Anglii, 5 przęseł naprawiono na miejscu. Już wkrótce most pod Tczewem zostanie oddany do użytku, co pozwoli na uruchomienie pociągów bezpośrednich na linii: Gdynia – Gdańsk – Tczew – Malbork – Warszawa; do odbudowy tczewskiego mostu kolejowego użyto brytyjskich elementów ESTB wyprodukowanych w 1945 roku; odbudowany w roku 1958 most stanowi kompilację wielu form konstrukcyjnych; w latach 2009-2010 most kolejowy przeszedł generalny remont w ramach modernizacji linii kolejowej Warszawa-Gdynia)
• wieże w stylu neogotyckim – wieże mostu kratowniczego / drogowego (wieżyczki wznoszono kolejno w latach: 1856 – na środkowym filarze, 1857 – na pierwszym i drugim filarze, 1858 – na czwartym i piątym filarze; we wnętrzu każdej z wież znajduje się kilka niewielkich pomieszczeń: przedsionek, prostokątna wnęka z wejściem na schody, sala wpisana w cylindryczną część wieży, drewniane podesty kolejnych kondygnacji)
• przęsła mostowe
• siedziba główna Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Aleksandra Skulteta przy ulicy Jarosława Dąbrowskiego 6: czytelnia popularnonaukowa, czytelnia internetowa, sekretariat, dyrekcja (czas powstania obiektu: 1847 rok; rozbudowa: 1878 rok; pierwotnie budynek dawnego sądu grodzkiego; w okresie II wojny światowej Amtsgericht – niemiecki Sąd Rejonowy)
• kamienica narożna przy ulicy Kościuszki 1 – w kadrze widoczny fragment budynku (czas powstania obiektu: około 1890 roku; w latach 1929-1939 na parterze budynku mieścił się sklep papierniczy Ignacego Fortuny oraz Drukarnia Pośpieszna i Wytwórnia Stempli Ignacego Fortuny; po zakończeniu II wojny światowej Fortunowie powrócili do Tczewa, gdzie reaktywowali rodzinny interes)
• dawne łazienki miejskie / Łazienki Schefflera – obiekt zlokalizowany przy ulicy Łaziennej 14 [łazienki miejskie powstały z prywatnych środków radcy sanitarnego Hermanna Schefflera, wieloletniego lekarza tczewskich kolejarzy; obiekt wznoszony w latach 1911-1912/13 wyposażony był m.in. w poczekalnię, łazienki lecznicze, łazienki pierwszej klasy, łazienki drugiej klasy; czasowo w budynku przy ulicy Łaziennej 14 swoją siedzibę miały kolejno: Łaźnia Miejska, P.C.K., przychodnia międzyzakładowa oraz starostwo powiatowe, obecnie mieszczą się tu kancelarie prawne / notariusz / biuro obrotu nieruchomościami)
• Dom Kultury Kolejarza (dawna Hala Miejska) / Tczewskie Centrum Kultury / obecnie Centrum Kultury i Sztuki przy ul. Kardynała Stefana Wyszyńskiego 10 (obiekt wzniesiono w roku 1910 na obszarze dawnej strzelnicy i zasypanej fosy miejskiej oraz na terenie należącym do oberżysty Michała Lindemanna; w budynku mieściły się: kasyno z restauracją, salon bilardowy, kręgielnia, mniejsza sala restauracyjna / tzw. sala czerwona, duża sala restauracyjno-koncertowa [reprezentacyjna sala tczewskiej Hali Miejskiej mogąca pomieścić jednocześnie około 1500 osób; wymiary: wys. 11 metrów, powierzchnia 526 metrów kwadratowych; za: J. Golicki, „Album tczewski. Fotografie do 1945 roku. Tom 5; sala uchodząca za najpiękniejszą w północnej części Pomorza / za: Edmund Raduński, Zarys dziejów miasta Tczewa]; od roku 1948 w budynku przy obecnej ulicy Kardynała Stefana Wyszyńskiego 10, z inicjatywy Centralnej Rady Związków Zawodowych, zaczął działać Miejski Dom Kultury Robotniczej, nazwany później Domem Kultury Kolejarza / por. informacje zawarte w treści sprawozdania prezentowanego podczas konferencji PPR w listopadzie 1948 roku: W stadium organizacyjnym znajduje się Miejski Dom Kultury Robotniczej, przedwojenna tzw. Hala Miejska, która w okresie przedwojennym była siedziba i krzewicielką kultury niemieckiej, później zaś miejscem rozrywkowym dla bogatego mieszczaństwa tczewskiego; Dom Kultury Kolejarza istniał do roku 1995; historia Centrum Kultury i Sztuki sięga roku 1975, kiedy to w dawnym Domu Socjalnym Pomorskiej Fabryki Gazomierzy przy ul. Kołłątaja powstał Tczewski Dom Kultury; w roku 1995 Tczewski Dom Kultury został połączony z Domem Kultury Kolejarza tworząc Tczewskie Centrum Kultury; w lipcu 2007 roku instytucja przeszła kolejną reorganizację, w wyniku której powstało dzisiejsze Centrum Kultury i Sztuki )
• budynek przy ulicy Łaziennej 5 / współcześnie siedziba Forum Inicjatyw Społecznych – placówki działającej w strukturach Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej (czas powstania obiektu: około 1900 roku; daw. siedziba klubu międzyspółdzielnianego „Starówka” – parter)
• nieistniejący współcześnie budynek przy ulicy Kościuszki 2 – w kadrze widoczny fragment obiektu; obecnie w miejscu tym wznosi się nowoczesny, częściowo przeszklony gmach biblioteczny będący siedzibą Filii nr 8 oraz Sekcji Historii Miasta Miejskiej Biblioteki Publicznej w Tczewie (w dawnym budynku działały dwie wypożyczalnie biblioteczne: Filia nr 8 – Wypożyczalnia dla dorosłych oraz Filia nr 5 – Wypożyczalnia dla dzieci i młodzieży)
• Kościół Rzymskokatolicki pw. Podwyższenia Krzyża Świętego (czas powstania obiektu: 2. połowa XIII do 2. połowy XIV wieku, wieża – II połowa XIII wieku, prezbiterium – I połowa XIV wieku, korpus nawowy – przed 1364 rokiem; 29 sierpnia 1982 roku doszło do pożaru wskutek którego uszkodzeniu uległy wieża, połacie dachu nad nawą główną, dzwony oraz organy kościelne; ocalałe wyposażenie przeniesiono do sąsiadującego z farą Kościoła pw. Św. Stanisława Kostki; w kolejnych latach wieża otrzymała nowe, murowane zwieńczenie, uzupełniono więźbę, położono nowe dachówki, ufundowano także organy oraz cztery dzwony: Maryja, odkupiciel Człowieka, Jan Paweł II, Wacław)
• kościół podominikański / Kościół pw. Świętego Mikołaja / Kościół pw. św. Jerzego / ob. Kościół Rzymskokatolicki pw. Św. Stanisława Kostki przy Placu Świętego Grzegorza (obiekt sakralny ufundowany w roku 1289 przez księcia pomorskiego Mestwina, do roku 1945 użytkowany przez gminę ewangelicką, prezbiterium pochodzi z końca XIII wieku, a nawa z połowy wieku XIV)
• siedziba Urzędu Miejskiego przy Placu Marszałka Józefa Piłsudskiego 1 / wcześniej siedziba Prezydium Powiatowej Rady Narodowej / daw. Starostwo – niem. Kreishaus (obiekt wzniesiony na początku XX wieku – 1908 rok – w okolicy zniszczonego przez pożar Hotelu Gdańskiego; budynek będący siedzibą tczewskiego starostwa wyodrębnionego w roku 1887 ze starostwa starogardzkiego)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 4 / daw. Wiejski Dom Towarowy – Plac Wolności 4 / w kadrze widoczny fragment obiektu (czas powstania obiektu: I połowa XIX wieku, przebudowa w 1900 roku, nadbudowa w roku 1909; w latach 1899-1905 właścicielem obiektu był Joseph Eisenstaedt; w okresie międzywojennym mieścił się tu sklep Braci Witosławskich (1917-1932) / „Dom towarów modnych W. Witosławski i Bracia: konfekcja męska, konfekcja damska, bławaty, towary krótkie, firany, dywany, chodniki” / St. Rynek 3-4 ; za: Księga adresowa Tczewa i Pelplina z 1924 r.); po 1932 roku właścicielem obiektu został Edmund Witosławski)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 5 / daw. Plac Wolności 5 (czas powstania obiektu: XVII-XVIII wiek, odbudowana w 1901 roku – przypuszczalnie nastąpiła wówczas zmiana fasady, od 1903 roku do lat 40-tych XX wieku – skład kapeluszy Alojzego Kirkowskiego)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 6 opatrzona szyldami: „Szkoła jazdy NOVA” oraz „Nie do wiary – Naprawdę najtańszy sklep” / daw. Plac Wolności 6 (czas powstania: około 1899 roku, po 1907 roku gruntowna przebudowa budynku głównego i zaplecza, obiekt zbudowany dla kupca S. Jontofsohna /Berliner Warenhaus/, od roku 1922 własność Władysława Maciejewskiego, w 1959 roku obiekt przebudowano na potrzeby internatu Zasadniczej Szkoły Zawodowej i Technikum Mechanicznego w Tczewie; w okresie międzywojennym mieścił się tu „Największy i najtańszy dom towarowy Bazar /I piętro: Bławaty, Sukna, Jedwabie, Towary drobne, Fartuchy, Pończochy, Koronki, Hafty, Tiule, Bielizna damska i męska, Obrusy, Ręczniki, Ceraty, Walizy, Teczki, Torebki, Portfele, Parasolki, Laski, Plecaki, Szkło, Porcelana, Artykuły drewniane, cynkowe, blaszane, aluminiowe, poniklowane, Naczynia kamienne, Szczotki, Mydła domowe i toaletowe ; II piętro: Konfekcja damska i męska, Kapelusze damskie i męskie, Kołdry watowane, Firany, Chodniki, Dywany, Gobeliny, Obuwie, Meble koszykowe i trzcinowe, Kosze, Dekoracje, Taborety, Łóżka żelazne i polowe, Wózki dziecięce, Sprzęty domowe i kuchenne, Zabawki, Galanteria/ ; za: Księga adresowa Tczewa i Pelplina z 1924 r.)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 7 opatrzona szyldem „Jubiler – Perfumeria” / daw. Plac Wolności 7 / w latach 70. i 80. XX wieku „Sklep muzyczny” / „Sklep elektryczno-muzyczny” / „Artykuły Elektro-muzyczne” (czas powstania: 1904 rok, obiekt zbudowany dla T. Niclasa przez firmę budowlaną Albina Brandta, wcześniej w miejscu tym znajdowała się niższa kamienica należąca do gminy ewangelickiej; w latach 1910-1931 właścicielem obiektu był cukiernik H. Biermann; w roku 1924 w budynku przy Placu Generała Józefa Hallera 6 [daw. Rynek 6] mieszkali bądź prowadzili działalność: Laura Riede – wdowa, dr Stanisław Kaznowski – adwokat, Marta Fast – krawcowa / za: Księga adresowa Tczewa i Pelplina z 1924 roku)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 8 / daw. Plac Wolności 8 (czas powstania: 1898 rok; obiekt wzniesiony wraz z oficyną boczną dla potrzeb gminy ewangelickiej, wcześniej w miejscu tym znajdowała się kamienica będąca własnością Carla Gotfrieda Sengera, która w roku 1870 na mocy testamentu rentiera, przeszła na własność gminy ewangelickiej; uwagę zwraca brak charakterystycznych dla kamienicy rynkowej numer 8 figur czterech pór roku)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 9 / daw. Plac Wolności 9 – w kadrze widoczny fragment obiektu (w okresie międzywojennym m.in. „Sklep Bławat”; czas powstania obiektu w obecnym kształcie: 1933-1934; obiekt wybudowano w miejscu kamienicy mieszkalnej wzniesionej około 1830 roku, a rozebranej w roku 1933 z uwagi na zły stan techniczny; w latach 1931-1939 własność Władysława Krupskiego; w roku 1924 w budynku przy Placu Generała Józefa Hallera 9 [daw. Rynek 9] mieszkali bądź prowadzili działalność: Antoni Keister – kupiec, Jan Keister – robotnik, Władysław Krupski – kupiec / Skład bławatów i galanterii, W. Szynalewski – kupiec / Skład bławatów i galanterii; za: Księga adresowa Tczewa i Pelplina z 1924 roku)
• budynek narożny przy ulicy S. Okrzei 18 opatrzony szyldem „Firany – Zasłony” (w kadrze widoczny fragment obiektu; czas powstania: 2 ćwierćwiecze XIX wieku; dom zbudowany przypuszczalnie dla piekarza C. Mecka; kolejni właściciele począwszy od 1887 roku: Gustaw Hennemann, Joseph Senger, Stefan Keiling, Gertruda Gierdalska)
• samochody osobowe
• fontanna
• budka telefoniczna

osoby powiązane:

• dr Hermann Scheffler – radca sanitarny, wieloletni lekarz tczewskich kolejarzy, twórca Łazienek Miejskich
• Bracia Witosławscy – kupcy, w latach 1917-1932 właściciele sklepu „Dom towarów modnych W. Witosławski i Bracia: konfekcja męska, konfekcja damska, bławaty, towary krótkie, firany, dywany, chodniki” [St. Rynek 3-4]
• Edmund Witosławski – kupiec, w latach 1932-1939 właściciel domu towarowego mieszczącego się w kamienicach rynkowych numer 3 i 4 (wcześniej: „Dom towarów modnych W. Witosławski i Bracia: konfekcja męska, konfekcja damska, bławaty, towary krótkie, firany, dywany, chodniki” [St. Rynek 3-4]), przewodniczący Rady Miejskiej (1927 rok), prezes Kurkowego Bractwa Strzeleckiego w Tczewie (za: Rocznik Zjednoczenia Kurkowych Bractw Strzeleckich R.P. na rok 1938)
• Joseph Eisenstaedt – kupiec, w latach 1899-1905 właściciel kamienicy przy obecnym Placu Generała Józefa Hallera 4 [daw. Markt 4]
• Alojzy Kirkowski – kupiec, od 1903 roku do lat 40-tych XX wieku właściciel kamienicy przy obecnym Placu Generała Józefa Hallera 5 [daw. Markt 5]
• Władysław Maciejewski – kupiec, od roku 1922 właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 6 [daw. Markt 6]
• Sally Jontofsohn – kupiec, właściciel domu towarowego Berliner Warenhaus / Plac Generała Józefa Hallera 6 [daw. Markt 6]
• Hermann Biermann – cukiernik, w latach 1910-1931 właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 7 [daw. Markt 7]
• Theophil Niclas z Sopotu – rentier, pierwszy właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 7 [daw. Markt 7]
• Carl Gotfried Senger – rentier
• Władysław Krupski – kupiec, właściciel Składu bławatów i galanterii, właściciel kamienicy przy Placu Hallera 9 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
• W. Szynalewski – kupiec, właściciel Składu bławatów i galanterii, właściciel kamienicy przy Placu Hallera 9 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
• C. Meck – piekarz, właściciel kamienicy przy ulicy Okrzei 18
• Gustaw Hennemann – właściciel kamienicy przy ulicy Okrzei 18
• Joseph Senger -właściciel kamienicy przy ulicy Okrzei 18
• Stefan Keiling – właściciel kamienicy przy ulicy Okrzei 18
• Gertruda Gierdalska – właścicielka kamienicy przy ulicy Okrzei 18

osoby powiązane z widocznym w kadrze budynkiem Urzędu Miejskiego (burmistrzowie tczewscy – okres międzywojenny):

• Władysław Orcholski (1920 -1922)
• dr Stanisław Gąsowski (1922)
• Stefan Wojczyński (1922 – 1935)
• Karol Hempel (1935 – 1936)
• Wiktor Jagalski (1936 -1939)

osoby powiązane z widocznym w kadrze budynkiem Urzędu Miejskiego (burmistrzowie tczewscy: 1945-1950)

• Wojciech Dudkiewicz [bezpartyjny] (marzec 1945 r.)
• Tadeusz Mężyk [PPR] (marzec – kwiecień 1945 r.)
• Marian Wojak [PPR] (kwiecień – sierpień 1945 r.)
• Jan Milewski [PPR] (sierpień 1945 r. – grudzień 1946 r.)
• p.o. Wiktor Januszewski [PPS] (grudzień 1946 r.)
• Dionizy Cichocki [PPR/PZPR] (grudzień 1946 – wrzesień 1949 r.)
• Józef Kulwicki [PZPR] (wrzesień 1949 – maj 1950 r.) – ostatni burmistrz Tczewa / za: https://www.dawnytczew.pl/pl/spoleczenstwo/193-u-steru-grodu-sambora-poczet-ostatnich-burmistrzow-tczewa.html

osoby powiązane z widocznym w kadrze budynkiem Urzędu Miejskiego (prezydenci miasta Tczewa; urząd prezydenta miasta wprowadzono na mocy ustawy samorządowej z 1973 roku):

• Kazimierz Deja (czas trwania prezydentury: 27.02.1975 – 11.1977) – radny Miejskiej Rady Narodowej, I Zastępca Naczelnika Miasta i Powiatu Tczewskiego (od 14.12.1973)
• Czesław Glinkowski (czas trwania prezydentury: 15.02.1977 roku – 13.09.1990)
• Ferdynand Motas (czas trwania prezydentury: 1990-1994)
• Zenon Odya (czas trwania prezydentury: 1994–2010)
• Mirosław Pobłocki (prezydent miasta Tczewa od roku 2010)

opis fizyczny:

pocztówka barwna (fotograficzna / karta pocztowa z sześcioma widokami); fot. Dariusz Krakowiak; projekt graficzny: Krzysztof Gąszewski ; wyd. DDK Edition s.c. Poznań

uwagi:

brak korespondencji na rewersie, brak znaczka pocztowego, brak stempli pocztowych / korespondencyjnych [karta bez obiegu pocztowego]

sygnatura:

Poczt521

zbiór S. Zaczyński

Alojzy Kirkowski architektura biuro obrotu nieruchomościami Bracia Witosławscy brak korespondencji na rewersie budka telefoniczna C. Meck Carl Gotfried Senger centrum kultury i sztuki czesław glinkowski Dariusz Krakowiak - fotograf DDK Edition s.c. Poznań - wydawca dionizy cichocki dom kultury kolejarza Edmund Witosławski fara ferdynand motas Filia nr 8 Miejskiej Biblioteki Publicznej w Tczewie fontanna Forum Inicjatyw Społecznych Gertruda Gierdalska Gustaw Hennemann hala miejska Hermann Biermann Hermann Scheffler jan milewski Joseph Eisenstaedt Joseph Senger józef kulwicki jubiler kamienica narożna Kancelarie prawne Karol Hempel karta bez obiegu pocztowego karta pocztowa z sześcioma widokami kazimierz deja kościół katolicki kościół podominikański kościół podwyższenia krzyża świętego kościół św. Stanisława Kostki Krzysztof Gąszewski - projekt graficzny łazienki miejskie Łazienki Schefflera Łaźnia Miejska marian wojak Miejska Biblioteka Publiczna im. A. Skulteta mirosław pobłocki most drogowy most kolejowy nauka jazdy notariusz obiekty sakralne P.C.K. perfumeria plac generała Józefa Hallera plac hallera 4 plac hallera 5 plac hallera 6 plac hallera 7 plac hallera 8 plac hallera 9 Plac Piłsudskiego 1 płyta rynku pocztówka barwna pocztówka fotograficzna przęsła mostowe Przychodnia międzyzakładowa Sally Jontofsohn samochody osobowe stanisław gąsowski stare miasto Starostwo Powiatowe Starówka - klub międzyspółdzielniany Stefan Keiling Stefan Wojczyński szkoła jazdy Nova tadeusz mężyk Tczewskie Centrum Kultury Theophil Niclas ulica Jarosława Dąbrowskiego 6 ulica Kardynała Stefana Wyszyńskiego 10 ulica Kościuszki 1 ulica Kościuszki 2 ulica Łazienna 14 ulica Łazienna 5 Urząd Miejski w. szynalewski wieże w stylu neogotyckim Wiktor Jagalski Wiktor Januszewski władysław krupski Władysław Maciejewski Władysław Orcholski wojciech dudkiewicz zenon odya