Tczew. Kościół Rzymskokatolicki pw. Podwyższenia Krzyża Świętego – wnętrze / ołtarz główny

Tczew. Kościół Rzymskokatolicki pw. Podwyższenia Krzyża Świętego – wnętrze / niem. Dirschau. Inneres der katholischen Pfarrkirche

obiekty widoczne:

• Ołtarz Główny Ukrzyżowanego Zbawiciela – ołtarz trójkondygnacyjny (około 1690 roku; części składowe ołtarza: obraz Chrystusa Ukrzyżowanego, ornamentacja roślinna, figura św. Piotra z umieszczonym na cokole napisem „Tu es Petrus” / „Ty jesteś Piotr”, figura św. Pawła z umieszczonym na cokole napisem „Vas electionis” / „Naczynie wybrane”, medalion z hebrajskim napisem „Jehowa” – pomiędzy pierwszą a drugą kondygnacją, obraz „Opłakiwanie” – w górnej kondygnacji, figura św. Szymona Gorliwca, figura św. Jakuba Starszego, rzeźba Trójcy Świętej – szczyt ołtarza)
• obraz Chrystusa na Krzyżu Konającego w predelli ołtarza głównego (początek XVII wieku / szkoła flamandzko-niderlandzka)
• barokowa ambona (II ćwierćwiecze XVIII wieku)
• pamiątkowy krzyż umieszczony na jednym z filarów bocznej nawy dla upamiętnienia misji 1896 roku
• Ołtarz Świętej Anny / Ołtarz Matki Boskiej Częstochowskiej – ołtarz boczny / w kadrze widoczny fragment obiektu – prawa strona (dokładna data powstania ołtarza nie jest znana; w połowie lat 60-tych XX wieku znajdujący się w centralnej części ołtarza obraz przedstawiający św. Annę zastąpiono kopią obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej; na tarczy kartusza widoczny napis w języku łacińskim: „St. Anna ora pro nobis”; kolejne części składowe ołtarza: obraz św. Joachima (II kondygnacja), rzeźba św. Jana Chrzciciela (zwieńczenie); ołtarz św. Anny w sposób następujący opisywał ks. A. Kupczyński na kartach publikacji zatytułowanej „Fara św. Krzyża w Tczewie”: Ołtarz św. Anny, pierwszy w głównej nawie po stronie elekcji. Ołtarz ten z mniejszych, najozdobniejszy. Skrzydła boczne prawdziwie artystycznie wykonane: jakby bukiet róż wyrzeźbiony z delikatnemi odcieniami. Obraz św. Anny nie jest artystyczny, lecz bardzo miłe i ujmujące robi wrażenie, bezwiednie myślą i sercem wciąga widza w koło rodzinne wszakże i w górnym obrazie przedstawiony św. Joachim, małżonek świętej, a ojciec klęczącej u jej stóp dzieciny, Marji. U góru ponad ołtarzem umieszczony poprzednik Jezusa „górujący Mu drogę” św. Jan Chrzciciel.)
• Ołtarz Św. Józefa – ołtarz boczny / w kadrze widoczny fragment obiektu – prawa strona (1722 rok / datowanie na podstawie przekazu wizytacyjnego, ołtarz dwukondygnacyjny obramowany bogatą ornamentyką, części składowe ołtarza: obraz sztalugowy przedstawiający św. Józefa z Dzieciątkiem Jezus, obraz przedstawiający męczeństwo św. Szczepana, rzeźba świętego Jana Ewangelisty z trzymanym oburącz kielichem; ołtarz św. Józefa w sposób następujący opisywał ks. A. Kupczyński na kartach publikacji zatytułowanej „Fara św. Krzyża w Tczewie”: Ołtarz św. Józefa pochodzi z roku 1722. Św. Józef przestawiony jako starzec, z Boskiem Dzieciątkiem na ręku, a lilią w drugiej ręce, tak ujmujące robi wrażenie, że wraz z skromnością ołtarza przypomina bezwzględnie skromność i pokorę tego męża ze wszech miar „sprawiedliwego” a „pokornego”. W drugim obrazie przedstawione kamieniowanie pierwszego męczennika św. Szczepana, a w górze figura św. Jana Ewangelisty.)
• Ołtarz św. Jakuba Apostoła – ołtarz boczny / w kadrze widoczny fragment obiektu – prawa strona (dokładna data powstania ołtarza nie jest znana; obecność ołtarza św. Jakuba w tczewskiej farze wzmiankowano źródłowo w latach 1728 i 1746 – mowa jest jednak o innej lokalizacji (chodzi prawdopodobnie o obecną kaplicę Najświętszego Sakramentu); na początku XX wieku, z uwagi na zły stan konstrukcji całą strukturę ołtarza wzniesiono na nowo w nieco zmienionej formie; części składowe ołtarza: obraz przedstawiający Świętego Jakuba (część centralna), kartusz z napisem w języku łacińskim „St. Jacobus ora pro nobis”, obraz przedstawiający Świętego Tomasz z Akwinu (II kondygnacja); ołtarz św. Jakuba w sposób następujący opisywał ks. A. Kupczyński na kartach publikacji zatytułowanej „Fara św. Krzyża w Tczewie”: Ołtarz św. Jakóba apostoła. Skromny ołtarz, jak skromny ten, któremu ołtarz poświęcony, na którego kolanach skóra stała się jak u wielbłąda gruba od ciągłego klęczenia jak czytamy w jego żywocie. W górnym obrazie przedstawiony ś. Tomasz z Akwinu z napisem: „bene scripsisti de me, Thoma” – dobrze napisałeś o mnie, Tomaszu; słowa wypowiedziane przez Pana Jezusa do św. Tomasza. Słowa powyższe możnaby odnosić i do sposobu umartwionego życia św. Jakóba i do słów jego: „Wiara bez uczynków martwa jest sama w sobie”, które najlepsze dają świadectwo o Chrystusie.)
• Ołtarz Świętego Jana Nepomucena – ołtarz boczny – lewa strona kadru (początek XVIII wieku / styl barokowy; części składowe ołtarza: I kondygnacja – obraz olejny przedstawiający Św. Jana Nepomucena, II kondygnacja – obraz olejny przedstawiający św. Remigiusza, figury stojących aniołów, zwieńczenie – figura św. Sebastiana diakona i męczennika, figury aniołów; ołtarz św. Jana Nepomucena w sposób następujący opisywał ks. A. Kupczyński na kartach publikacji zatytułowanej „Fara św. Krzyża w Tczewie”: Ołtarz św. Jana Nepomucena, którego widocznie podówczas tu bardzo czczono, gdyż znajduje się jeszcze figura tegoż świętego z kamienia, wykuta w zakrystii. W górnym obrazie przedstawiony św. Remigiusz, chrzczący Filipa, księcia francuskiego, ponad ołtarzem św. Sebastian męczennik)
• Ołtarz Świętego Rocha – ołtarz boczny – w kadrze widoczny fragment obiektu / lewa strona (dokładna data powstania ołtarza nie jest znana; części składowe ołtarza: obraz przedstawiający św. Rocha (centralna część), figura Mojżesza, kartusz z napisem w języku łacińskim „St Rochus ora pro nobis”, figura św. Pawła, figura św. Piotra, obraz św. Kazimierza, figura św. Jana Chrzciciela (zwieńczenie ołtarza); ołtarz św. Jana Nepomucena w sposób następujący opisywał ks. A. Kupczyński na kartach publikacji zatytułowanej „Fara św. Krzyża w Tczewie”: Malarz przedstawia w obrazie św. Rocha z odkrytym i owrzodziałym kolanem – wrzód tak plastycznie przedstawiony i uwydatniony dokładnie, iż wyczuwa się bezwiednie boleść dojmującą, którą sprawiał św. Rochowi. W górnym obrazie św. Kazimierz Jagiellończyk. Z boków u góry figury św. Zachariasza i Elżbiety.)

obiekty powiązane:

• Kościół Rzymskokatolicki pw. Podwyższenia Krzyża Świętego (czas powstania obiektu: 2. połowa XIII do 2. połowy XIV wieku, wieża – II połowa XIII wieku, prezbiterium – I połowa XIV wieku, korpus nawowy – przed 1364 rokiem)

osoby powiązane:

• Jakub Klunder – biskup pomocniczy chełmiński [dokonał uroczystego poświęcenia ołtarza dnia 1 maja 1910 roku /Pielgrzym 1910, nr 53: W sobotę 30go (…) ks. biskup sufragan dr. Jakób [pisownia oryginalna] Klunder w towarzystwie ks. Wojciecha Kathera, wikarego tumskiego, przybył do Tczewa. Tam na dworcu powitany przez członków dozoru kościelnego, zajechał do plebanii, z której krótko przed 5 godz. w procesyi wprowadzony został do kościoła parafialnego. Po dopełnieniu zwykłych obrządków bierzmował (…) dzieci, które w liczbie 244 (134 chłopców i 110 dziewcząt) tego dnia przyjęły pierwszą Komunię św. W niedzielę, prócz bierzmowania nastąpiło uroczyste poświęcenie nowego wielkiego ołtarza, przy czem najprzew. ks. biskupowi prócz księży asystowało czterech kleryków.]
• Bonawentura Madaliński – biskup [w roku 1686 polecił ówczesnemu proboszczowi Franciszkowi Czarlińskiemu zbudowanie ołtarza głównego w tczewskim kościele farnym]
• Franciszek Czarliński – proboszcz parafii staromiejskiej
• Franciszek Piechowski – proboszcz parafii staromiejskiej [następca ks Franciszka Czarlińskiego]
• Krzykowski – kanonik, wizytator tczewskiej parafii staromiejskiej
• Wacław Preis – od maja 1950 proboszcz parafii św. Krzyża w Tczewie, dziekan dekanatu tczewskiego [we wczesnych latach osiemdziesiątych przeprowadził renowację obu gotyckich kościołów staromiejskich; w tym okresie odnowiono również ołtarz główny tczewskiej fary]

datowanie:

około 1910; por. typ pocztówki pomocny w datowaniu widoku – karta pocztowa fotograficzna [około 1900 roku nastąpiła popularyzacja technik fotograficznych, które z czasem wyparły litografię] – 1919/1920 [por. niemieckojęzyczny nadruk na awersie karty pocztowej]

opis fizyczny:

pocztówka w sepii (fotograficzna)

uwagi:

brak korespondencji na rewersie, brak stempli pocztowych / korespondencyjnych, brak znaczka pocztowego [karta bez obiegu pocztowego]

sygnatura:

Poczt182

zbiór T. Spionek

ambona Bonawentura Madaliński Chrystus na Krzyżu Konający - obraz fara Franciszek Czarliński Franciszek Piechowski Jakub Klunder karta bez obiegu pocztowego kościół - wnętrze Krzykowski krzyż pamiątkowy krzyż pamiątkowy 1896 misje 1896 ołtarz główny Ołtarz Główny Ukrzyżowanego Zbawiciela ołtarz Matki Boskiej Częstochowskiej ołtarz św. Anny ołtarz św. Jakuba Apostoła ołtarz św. Jana Nepomucena ołtarz św. Józefa ołtarz św. Rocha ołtarze boczne pocztówka fotograficzna sepia stare miasto Wacław Preis