Tczew. Kościół Rzymskokatolicki pw. Podwyższenia Krzyża Świętego – wnętrze / niem. Dirschau. Inneres der katholischen Pfarrkirche
obiekty widoczne:
- Ołtarz Główny Ukrzyżowanego Zbawiciela – ołtarz trójkondygnacyjny (około 1690 roku; części składowe ołtarza: obraz Chrystusa Ukrzyżowanego, ornamentacja roślinna, figura św. Piotra z umieszczonym na cokole napisem „Tu es Petrus” / „Ty jesteś Piotr”, figura św. Pawła z umieszczonym na cokole napisem „Vas electionis” / „Naczynie wybrane”, medalion z hebrajskim napisem „Jehowa” – pomiędzy pierwszą a drugą kondygnacją, obraz „Opłakiwanie” – w górnej kondygnacji, figura św. Szymona Gorliwca, figura św. Jakuba Starszego, rzeźba Trójcy Świętej – szczyt ołtarza)
- obraz Chrystusa na Krzyżu Konającego w predelli ołtarza głównego (początek XVII wieku / szkoła flamandzko-niderlandzka)
- barokowa ambona (II ćwierćwiecze XVIII wieku)
- pamiątkowy krzyż umieszczony na jednym z filarów bocznej nawy dla upamiętnienia misji 1896 roku
- Ołtarz Świętej Anny / Ołtarz Matki Boskiej Częstochowskiej – ołtarz boczny / w kadrze widoczny fragment obiektu – prawa strona (dokładna data powstania ołtarza nie jest znana; w połowie lat 60-tych XX wieku znajdujący się w centralnej części ołtarza obraz przedstawiający św. Annę zastąpiono kopią obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej; na tarczy kartusza widoczny napis w języku łacińskim: „St. Anna ora pro nobis”; kolejne części składowe ołtarza: obraz św. Joachima (II kondygnacja), rzeźba św. Jana Chrzciciela (zwieńczenie); ołtarz św. Anny w sposób następujący opisywał ks. A. Kupczyński na kartach publikacji zatytułowanej „Fara św. Krzyża w Tczewie”: Ołtarz św. Anny, pierwszy w głównej nawie po stronie elekcji. Ołtarz ten z mniejszych, najozdobniejszy. Skrzydła boczne prawdziwie artystycznie wykonane: jakby bukiet róż wyrzeźbiony z delikatnemi odcieniami. Obraz św. Anny nie jest artystyczny, lecz bardzo miłe i ujmujące robi wrażenie, bezwiednie myślą i sercem wciąga widza w koło rodzinne wszakże i w górnym obrazie przedstawiony św. Joachim, małżonek świętej, a ojciec klęczącej u jej stóp dzieciny, Marji. U góru ponad ołtarzem umieszczony poprzednik Jezusa „górujący Mu drogę” św. Jan Chrzciciel.)
- Ołtarz Św. Józefa – ołtarz boczny / w kadrze widoczny fragment obiektu – prawa strona (1722 rok / datowanie na podstawie przekazu wizytacyjnego, ołtarz dwukondygnacyjny obramowany bogatą ornamentyką, części składowe ołtarza: obraz sztalugowy przedstawiający św. Józefa z Dzieciątkiem Jezus, obraz przedstawiający męczeństwo św. Szczepana, rzeźba świętego Jana Ewangelisty z trzymanym oburącz kielichem; ołtarz św. Józefa w sposób następujący opisywał ks. A. Kupczyński na kartach publikacji zatytułowanej „Fara św. Krzyża w Tczewie”: Ołtarz św. Józefa pochodzi z roku 1722. Św. Józef przestawiony jako starzec, z Boskiem Dzieciątkiem na ręku, a lilią w drugiej ręce, tak ujmujące robi wrażenie, że wraz z skromnością ołtarza przypomina bezwzględnie skromność i pokorę tego męża ze wszech miar „sprawiedliwego” a „pokornego”. W drugim obrazie przedstawione kamieniowanie pierwszego męczennika św. Szczepana, a w górze figura św. Jana Ewangelisty.)
- Ołtarz św. Jakuba Apostoła – ołtarz boczny / w kadrze widoczny fragment obiektu – prawa strona (dokładna data powstania ołtarza nie jest znana; obecność ołtarza św. Jakuba w tczewskiej farze wzmiankowano źródłowo w latach 1728 i 1746 – mowa jest jednak o innej lokalizacji (chodzi prawdopodobnie o obecną kaplicę Najświętszego Sakramentu); na początku XX wieku, z uwagi na zły stan konstrukcji całą strukturę ołtarza wzniesiono na nowo w nieco zmienionej formie; części składowe ołtarza: obraz przedstawiający Świętego Jakuba (część centralna), kartusz z napisem w języku łacińskim „St. Jacobus ora pro nobis”, obraz przedstawiający Świętego Tomasz z Akwinu (II kondygnacja); ołtarz św. Jakuba w sposób następujący opisywał ks. A. Kupczyński na kartach publikacji zatytułowanej „Fara św. Krzyża w Tczewie”: Ołtarz św. Jakóba apostoła. Skromny ołtarz, jak skromny ten, któremu ołtarz poświęcony, na którego kolanach skóra stała się jak u wielbłąda gruba od ciągłego klęczenia jak czytamy w jego żywocie. W górnym obrazie przedstawiony ś. Tomasz z Akwinu z napisem: „bene scripsisti de me, Thoma” – dobrze napisałeś o mnie, Tomaszu; słowa wypowiedziane przez Pana Jezusa do św. Tomasza. Słowa powyższe możnaby odnosić i do sposobu umartwionego życia św. Jakóba i do słów jego: „Wiara bez uczynków martwa jest sama w sobie”, które najlepsze dają świadectwo o Chrystusie.)
- Ołtarz Świętego Jana Nepomucena – ołtarz boczny – lewa strona kadru (początek XVIII wieku / styl barokowy; części składowe ołtarza: I kondygnacja – obraz olejny przedstawiający Św. Jana Nepomucena, II kondygnacja – obraz olejny przedstawiający św. Remigiusza, figury stojących aniołów, zwieńczenie – figura św. Sebastiana diakona i męczennika, figury aniołów; ołtarz św. Jana Nepomucena w sposób następujący opisywał ks. A. Kupczyński na kartach publikacji zatytułowanej „Fara św. Krzyża w Tczewie”: Ołtarz św. Jana Nepomucena, którego widocznie podówczas tu bardzo czczono, gdyż znajduje się jeszcze figura tegoż świętego z kamienia, wykuta w zakrystii. W górnym obrazie przedstawiony św. Remigiusz, chrzczący Filipa, księcia francuskiego, ponad ołtarzem św. Sebastian męczennik)
- Ołtarz Świętego Rocha – ołtarz boczny – w kadrze widoczny fragment obiektu / lewa strona (dokładna data powstania ołtarza nie jest znana; części składowe ołtarza: obraz przedstawiający św. Rocha (centralna część), figura Mojżesza, kartusz z napisem w języku łacińskim „St Rochus ora pro nobis”, figura św. Pawła, figura św. Piotra, obraz św. Kazimierza, figura św. Jana Chrzciciela (zwieńczenie ołtarza); ołtarz św. Jana Nepomucena w sposób następujący opisywał ks. A. Kupczyński na kartach publikacji zatytułowanej „Fara św. Krzyża w Tczewie”: Malarz przedstawia w obrazie św. Rocha z odkrytym i owrzodziałym kolanem – wrzód tak plastycznie przedstawiony i uwydatniony dokładnie, iż wyczuwa się bezwiednie boleść dojmującą, którą sprawiał św. Rochowi. W górnym obrazie św. Kazimierz Jagiellończyk. Z boków u góry figury św. Zachariasza i Elżbiety.)
obiekty powiązane:
- Kościół Rzymskokatolicki pw. Podwyższenia Krzyża Świętego (czas powstania obiektu: 2. połowa XIII do 2. połowy XIV wieku, wieża – II połowa XIII wieku, prezbiterium – I połowa XIV wieku, korpus nawowy – przed 1364 rokiem)
osoby powiązane:
- Jakub Klunder – biskup pomocniczy chełmiński [dokonał uroczystego poświęcenia ołtarza dnia 1 maja 1910 roku /Pielgrzym 1910, nr 53: W sobotę 30go (…) ks. biskup sufragan dr. Jakób [pisownia oryginalna] Klunder w towarzystwie ks. Wojciecha Kathera, wikarego tumskiego, przybył do Tczewa. Tam na dworcu powitany przez członków dozoru kościelnego, zajechał do plebanii, z której krótko przed 5 godz. w procesyi wprowadzony został do kościoła parafialnego. Po dopełnieniu zwykłych obrządków bierzmował (…) dzieci, które w liczbie 244 (134 chłopców i 110 dziewcząt) tego dnia przyjęły pierwszą Komunię św. W niedzielę, prócz bierzmowania nastąpiło uroczyste poświęcenie nowego wielkiego ołtarza, przy czem najprzew. ks. biskupowi prócz księży asystowało czterech kleryków.]
- Bonawentura Madaliński – biskup [w roku 1686 polecił ówczesnemu proboszczowi Franciszkowi Czarlińskiemu zbudowanie ołtarza głównego w tczewskim kościele farnym]
- Franciszek Czarliński – proboszcz parafii staromiejskiej
- Franciszek Piechowski – proboszcz parafii staromiejskiej [następca ks Franciszka Czarlińskiego]
- Krzykowski – kanonik, wizytator tczewskiej parafii staromiejskiej
- Wacław Preis – od maja 1950 proboszcz parafii św. Krzyża w Tczewie, dziekan dekanatu tczewskiego [we wczesnych latach osiemdziesiątych przeprowadził renowację obu gotyckich kościołów staromiejskich; w tym okresie odnowiono również ołtarz główny tczewskiej fary]
datowanie:
około 1910; por. typ pocztówki pomocny w datowaniu widoku – karta pocztowa fotograficzna [około 1900 roku nastąpiła popularyzacja technik fotograficznych, które z czasem wyparły litografię] – 1919/1920 [por. niemieckojęzyczny nadruk na rewersie karty pocztowej]
opis fizyczny:
pocztówka czarno-biała (fotograficzna); wyd. Schaar
uwagi:
brak korespondencji na rewersie, brak stempli pocztowych / korespondencyjnych, brak znaczka pocztowego [karta bez obiegu pocztowego]
sygnatura:
Poczt183
zbiór T. Spionek