Tczew. Plac Generała Józefa Hallera – pierzeja północna oraz pierzeja wschodnia. Kościół pw. Św. Stanisława Kostki. Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego

Tczew. Plac Generała Józefa Hallera – pierzeja północna oraz pierzeja wschodnia. Kościół pw. Św. Stanisława Kostki. Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego

obiekty widoczne:

• Kościół Rzymskokatolicki pw. Podwyższenia Krzyża Świętego (czas powstania obiektu: 2. połowa XIII do 2. połowy XIV wieku, wieża – II połowa XIII wieku, prezbiterium – I połowa XIV wieku, korpus nawowy – przed 1364 rokiem; 29 sierpnia 1982 roku doszło do pożaru wskutek którego uszkodzeniu uległy wieża, połacie dachu nad nawą główną, dzwony oraz organy kościelne; ocalałe wyposażenie przeniesiono do sąsiadującego z farą Kościoła pw. Św. Stanisława Kostki; w kolejnych latach wieża otrzymała nowe, murowane zwieńczenie, uzupełniono więźbę, położono nowe dachówki, ufundowano także organy oraz cztery dzwony: Maryja, odkupiciel Człowieka, Jan Paweł II, Wacław)
• kościół podominikański / Kościół pw. Świętego Mikołaja / Kościół pw. św. Jerzego / ob. Kościół Rzymskokatolicki pw. Św. Stanisława Kostki przy Placu Świętego Grzegorza (obiekt sakralny ufundowany w roku 1289 przez księcia pomorskiego Mestwina, do roku 1945 użytkowany przez gminę ewangelicką, prezbiterium pochodzi z końca XIII wieku, a nawa z połowy wieku XIV)
• most drogowy – obiekt widoczny w tle (historyczny most drogowy zbudowany został w latach 1851–1857 jako most drogowo-kolejowy projektu Carla Lentze; w 1947 roku zniszczeniu uległy prowizorycznie odbudowane przęsła tczewskiego mostu drogowego (niesiona przez powódź kra lodowa uszkodziła kilka drewnianych podpór mostowych w wyniku czego siedem dźwigarów wpadło do rzeki); 15 stycznia 1948 roku przywrócony został ruch drogowy na tak zwanym „starym moście”, pomiędzy mostem drogowym a mostem kolejowym powstała specjalna kładka, umożliwiająca autom kontynuowanie drogi po przęsłach kolejowych; 31 stycznia 1959 roku władze miejskie oficjalnie dopuściły most drogowy do użytku, ogłaszając, że jest on w całości przejezdny (zbędna kładka łącząca oba mosty została w tym samym roku usunięta); drogowcy, mimo wydanego przez władze miejskie komunikatu o przejezdności mostu, przystąpili do generalnego remontu nawierzchni (aby umożliwić samochodom wjazd na remontowany most w miejscu zachodniego przyczółka powstała tymczasowa kładka); remont zakończył się ostatecznie w roku 1961; 21 marca 2000 roku trzy środkowe przęsła oryginalnej konstrukcji oraz cztery wieże w stylu neogotyckim zostały wpisane do rejestru zabytków, pozostałe elementy konstrukcyjne mostu drogowego dołączone zostały do rejestru w kilkanaście lat później, tj. 7 października 2016 roku (tym samym cały tczewski most został oficjalnie uznany za zabytek); w październiku 2011 roku, z uwagi na postępującą degradację przęseł, ruch na tczewskim moście drogowym został wstrzymany; od 2012 roku trwa proces odbudowy tczewskiego mostu drogowego w wariancie historycznym; kompleksowe prace o wartości 35,5 mln złotych podjęto na początku roku 2019; 15 kwietnia 2019 roku, podczas kolejnego etapu odbudowy mostu drogowego, dokonano wyjątkowego odkrycia: pod dawnym portalem zachodnim odnaleziono kapsułę czasu wmurowaną w przyczółek tczewskiego mostu 27 lipca 1851 roku oraz tablicę pamiątkową opatrzoną niemieckojęzyczną inskrypcją: „Jego wysokość, król pruski Fryderyk Wilhelm IV, położył kamień węgielny pod mostem wiślanym w Tczewie, 27 lipca 1851 r.”) / za: Bartosz Listewnik, „Historia mostów tczewskich. Zmiany konstrukcji na przestrzeni dziejów”
• most kolejowy – obiekt widoczny w tle (historyczny most kolejowy wybudowany został w roku 1891 na trasie magistrali kolejowej łączącej Warszawę z Gdańskiem; odbudowa zniszczonego w wyniku działań wojennych mostu kolejowego rozpoczęła się w marcu 1946 roku; 8 marca 1947, dokładnie w dwa lata po wysadzeniu mostów wiślanych przez armię niemiecką, obiekt został tymczasowo odbudowany, o pracach przy odbudowie tczewskiego mostu pisano między innymi na łamach „Życia Radomskiego” z 22 października 1947 roku: Most pod Tczewem prawie gotowy. Roboty przy odbudowie największego mostu w Polsce na Wiśle pod Tczewem posuwają się szybko naprzód. Niektóre prace prowadzone są na dwie zmiany. Most posiada 10 przęseł i ma 1060 metrów długości. Odbudowa trwa już prawie dwa lata. (…) 4 przęsła konstrukcji żelaznej sprowadzone zostały z Anglii, 5 przęseł naprawiono na miejscu. Już wkrótce most pod Tczewem zostanie oddany do użytku, co pozwoli na uruchomienie pociągów bezpośrednich na linii: Gdynia – Gdańsk – Tczew – Malbork – Warszawa; do odbudowy tczewskiego mostu kolejowego użyto brytyjskich elementów ESTB wyprodukowanych w 1945 roku; odbudowany w roku 1958 most stanowi kompilację wielu form konstrukcyjnych; w latach 2009-2010 most kolejowy przeszedł generalny remont w ramach modernizacji linii kolejowej Warszawa-Gdynia)
• przęsła mostowe
• wieże w stylu neogotyckim – wieże mostu kratowniczego / drogowego (wieżyczki wznoszono kolejno w latach: 1856 – na środkowym filarze, 1857 – na pierwszym i drugim filarze, 1858 – na czwartym i piątym filarze; we wnętrzu każdej z wież znajduje się kilka niewielkich pomieszczeń: przedsionek, prostokątna wnęka z wejściem na schody, sala wpisana w cylindryczną część wieży, drewniane podesty kolejnych kondygnacji)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 1 – obecnie sklep jubilerski „Cezary” / wcześniej: zakład fryzjerski, „Jubiter” – zakład jubilerski, naprawa zegarków, sklep odzieżowy „Galanteria” – w oficynie przy ul. 1 Maja / obecnie Kard. S. Wyszyńskiego, biura Tczewskiego Domu Kultury (narożna kamienica rynkowa; czas powstania: 1 połowa XIX wieku; w latach 1891-1939 właścicielem obiektu był kupiec Joseph Sternberg; w okresie międzywojennym na parterze kamienicy mieścił się m.in. sklep z cygarami, papierosami i tytoniem, wł. Marian Wyszyński oraz sklep „Merkur” [sprzęty kuchenne]; za: Księga adresowa Tczewa i Pelplina z 1924 r.)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 2 / dawny Bar Wisełka (niegdyś Central Hotel / Hotel Centralny wyposażony w centralne ogrzewanie; czas powstania: I połowa XIX wieku, odbudowa: po 1945 roku; właścicielami obiektu byli kolejno: Stanisław Klarowski (do 1930 roku) i Jan Scherle / Szerle – ziemianin z Mestwina (w latach: 1930-1941) ; w budynku hotelowym znajdowały się m.in.: cukiernia, winiarnia, restauracja, pijalnia piwa)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 3 / daw. Dom Książki. Oddział w Tczewie – filia Domu Książki w Gdańsku Wrzeszczu (czas powstania obiektu: około 1894 roku, dom zbudowany dla kupca H. Jacobiego, w latach 1912-1917 właścicielem obiektu był H. Kalmann; w okresie międzywojennym mieścił się tu sklep Braci Witosławskich (1917-1932 ) / „Dom towarów modnych W. Witosławski i Bracia: konfekcja męska, konfekcja damska, bławaty, towary krótkie, firany, dywany, chodniki” / St. Rynek 3-4 ; za: Księga adresowa Tczewa i Pelplina z 1924 r.); po 1932 roku właścicielem obiektu został Edmund Witosławski; w 1931 roku jedno z pomieszczeń parterowych wydzierżawiono Polskiej Spółce Obuwia „Bata” / warsztat naprawy obuwia)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 4 / daw. Wiejski Dom Towarowy (czas powstania obiektu: I połowa XIX wieku, przebudowa w 1900 roku, nadbudowa w roku 1909; w latach 1899-1905 właścicielem obiektu był Joseph Eisenstaedt; w okresie międzywojennym mieścił się tu sklep Braci Witosławskich (1917-1932) / „Dom towarów modnych W. Witosławski i Bracia: konfekcja męska, konfekcja damska, bławaty, towary krótkie, firany, dywany, chodniki” / St. Rynek 3-4 ; za: Księga adresowa Tczewa i Pelplina z 1924 r.); po 1932 roku właścicielem obiektu został Edmund Witosławski)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 5 (czas powstania obiektu: XVII-XVIII wiek, odbudowana w 1901 roku – przypuszczalnie nastąpiła wówczas zmiana fasady, od 1903 roku do lat 40-tych XX wieku – skład kapeluszy Alojzego Kirkowskiego)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 6 opatrzona szyldem TAR-MAL Wyroby z drewna / daw. Plac Wolności 6 (czas powstania: około 1899 roku, po 1907 roku gruntowna przebudowa budynku głównego i zaplecza, obiekt zbudowany dla kupca S. Jontofsohna /Berliner Warenhaus/, od roku 1922 własność Władysława Maciejewskiego, w 1959 roku obiekt przebudowano na potrzeby internatu Zasadniczej Szkoły Zawodowej i Technikum Mechanicznego w Tczewie; w okresie międzywojennym mieścił się tu „Największy i najtańszy dom towarowy Bazar /I piętro: Bławaty, Sukna, Jedwabie, Towary drobne, Fartuchy, Pończochy, Koronki, Hafty, Tiule, Bielizna damska i męska, Obrusy, Ręczniki, Ceraty, Walizy, Teczki, Torebki, Portfele, Parasolki, Laski, Plecaki, Szkło, Porcelana, Artykuły drewniane, cynkowe, blaszane, aluminiowe, poniklowane, Naczynia kamienne, Szczotki, Mydła domowe i toaletowe ; II piętro: Konfekcja damska i męska, Kapelusze damskie i męskie, Kołdry watowane, Firany, Chodniki, Dywany, Gobeliny, Obuwie, Meble koszykowe i trzcinowe, Kosze, Dekoracje, Taborety, Łóżka żelazne i polowe, Wózki dziecięce, Sprzęty domowe i kuchenne, Zabawki, Galanteria/ ; za: Księga adresowa Tczewa i Pelplina z 1924 r.)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 7 opatrzona szyldem „Levis” – sklep odzieżowy / daw. Plac Wolności 7 / w latach 70. i 80. XX wieku „Sklep muzyczny” / „Sklep elektryczno-muzyczny” / „Artykuły Elektro-muzyczne” (czas powstania: 1904 rok, obiekt zbudowany dla T. Niclasa przez firmę budowlaną Albina Brandta, wcześniej w miejscu tym znajdowała się niższa kamienica należąca do gminy ewangelickiej; w latach 1910-1931 właścicielem obiektu był cukiernik H. Biermann; w roku 1924 w budynku przy Placu Generała Józefa Hallera 6 [daw. Rynek 6] mieszkali bądź prowadzili działalność: Laura Riede – wdowa, dr Stanisław Kaznowski – adwokat, Marta Fast – krawcowa / za: Księga adresowa Tczewa i Pelplina z 1924 roku)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 8 z figurami czterech pór roku / daw. Plac Wolności 8 (czas powstania: 1898 rok; obiekt wzniesiony wraz z oficyną boczną dla potrzeb gminy ewangelickiej, wcześniej w miejscu tym znajdowała się kamienica będąca własnością Carla Gotfrieda Sengera, która w roku 1870 na mocy testamentu rentiera, przeszła na własność gminy ewangelickiej)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 9 / daw. Plac Wolności 9 (w okresie międzywojennym m.in. „Sklep Bławat”; czas powstania obiektu w obecnym kształcie: 1933-1934; obiekt wybudowano w miejscu kamienicy mieszkalnej wzniesionej około 1830 roku, a rozebranej w roku 1933 z uwagi na zły stan techniczny; w latach 1931-1939 własność Władysława Krupskiego; w roku 1924 w budynku przy Placu Generała Józefa Hallera 9 [daw. Rynek 9] mieszkali bądź prowadzili działalność: Antoni Keister – kupiec, Jan Keister – robotnik, Władysław Krupski – kupiec / Skład bławatów i galanterii, W. Szynalewski – kupiec / Skład bławatów i galanterii; za: Księga adresowa Tczewa i Pelplina z 1924 roku)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 10 – na parterze sklep z artykułami gospodarstwa domowego / daw. Plac Wolności 10; w kadrze widoczny fragment obiektu (czas powstania obiektu: 1850-1875; w latach 1987-1939 własność kupca Paula Wussowa)
• budynek narożny przy ulicy S. Okrzei 18 (czas powstania obiektu: 2 ćwierćwiecze XIX wieku; dom zbudowany przypuszczalnie dla piekarza C. Mecka; kolejni właściciele począwszy od 1887 roku: Gustaw Hennemann, Joseph Senger, Stefan Keiling, Gertruda Gierdalska)
• dawny budynek klasztorny zakonu żebraczego dominikanów – część zespołu klasztornego (po kasacji klasztoru w 1818 roku przekazany na cele szkolne) / obecnie Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia im. Janiny Garści
• kamienica narożna przy ulicy Mickiewicza 7 – róg ulicy A. Mickiewicza i Kard. Stefana Wyszyńskiego / w kadrze widoczny fragment obiektu (czas powstania budynku w pierwotnym kształcie: 4. ćwierćwiecze XIX wieku; w latach 1878-1890 obiekt będący własnością Josepha Carrsohna; w latach 1890-1906 obiekt będący własnością kupca Juliusa Levita; w latach 1906-1908 wł. Herman i Henriette Ormanschick, od 1908 wł. (?) Emil Jagielski; charakterystyczne elementy konstrukcji: boniowana / zdobiona elewacja w obrębie parteru, fryzy, gzymsy, żeliwna balustrada balkonu; w okresie międzywojennym w budynku mieścił się skład bławatów i konfekcji Władysława Orcholskiego / por. ogłoszenie zamieszczone w Księdze adresowej Tczewa i Pelplina 1924 roku: „W. Orcholski. Rynek – Tczew – Tel. 235. Skład bławatów, konfekcji męskiej i damskiej, bielizny i galanterji. Artykuły męskie. Kapelusze. Krawaty. Koszule wierzchnie. Bielizna. Pończochy”; w 1986 roku kamienicę zburzono niemal do poziomu gruntu [ocalał jedynie północny i zachodni parter narożników], obiekt, mimo wcześniejszych planów wzniesienia w tym miejscu budynku ze stali i szkła, ostatecznie odbudowano zachowując oryginalną formę z końca XIX stulecia; w latach 90. XX wieku w kamienicy mieścił się sklep odzieżowo-obuwniczy SEZAM; w planach było również otwarcie w tym miejscu wielobranżowego sklepu specjalistycznego dla dzieci]
• kamienica narożna przy ulicy Kardynała Stefana Wyszyńskiego 3 / daw. kamienica mieszkalno-handlowa nr 37 przy ul. 1 Maja – obiekt widoczny w tle (czas powstania: 1900 rok, w latach 1897-1924 właścicielem obiektu był Ludwig Helmetag – pastor; w latach 1924-1939 obiekt przeszedł na własność Banku Ludowego Sp. z o.o.)
• budynek przy ulicy Kard. Stefana Wyszyńskiego 8 (czas powstania: około połowy XIX wieku; obiekt usytuowany w miejscu ośmiobocznej baszty przy Bramie Młyńskiej; w latach 1896-1939 własność kupca Franza Hannemanna)
• płyta rynku
• samochody osobowe
• fontanna
• budka telefoniczna

instytucje / placówki powiązane:

• Bank Ludowy (protoplasta Banku Spółdzielczego w Tczewie) – pomysłodawcą i inicjatorem powołania tczewskiej instytucji finansowej był ks. Alfons Mańkowski, w skład zarządu weszli późniejsi przedstawiciele władz miejskich: Maksymilian Arczyński  – pierwszy polski starosta tczewski, Władysław Orcholski  – pierwszy polski burmistrz Tczewa, Stefan Wojczyński – burmistrz Tczewa w latach 1922-35; po przyłączeniu Tczewa do Polski Bank Ludowy systematycznie rozwijał swoją działalność, zyskując zaufanie mieszkańców miasta i okolic; pod koniec lat 30. XX wieku bank obracał kapitałem przekraczającym 5 milionów złotych; 13 maja 1973 roku podjęto uchwałę o zmianie nazwy Spółdzielczego Banku Ludowego na Bank Spółdzielczy w Tczewie; w latach 1924-1939 bank miał swoją siedzibę w kamienicy narożnej przy ulicy Dworcowej 37 / obecnie Kardynała Stefana Wyszyńskiego 3

osoby widoczne:

przechodnie / mieszkańcy Tczewa

osoby powiązane:

• Joseph Sternberg – kupiec, w latach 1891-1939 właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 1 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
• Marian Wyszyński – kupiec, w okresie międzywojennym właściciel sklepu z cygarami, papierosami i tytoniem / Plac Generała Józefa Hallera 1 [daw. Rynek 1]
• Jan Scherle/ Szerle – ziemianin z Mestwina, kupiec, w latach 1930-1941 właściciel Hotelu Centralnego mieszczącego się w kamienicy przy ob. Placu Generała Józefa Hallera 2
• Stanisław Klarowski – do roku 1930 właściciel Hotelu Centralnego mieszczącego się w kamienicy przy ob. Placu Generała Józefa Hallera 2 (daw. Rynek 2)
• H. Jacobi – kupiec, właściciel kamienicy przy obecnym Placu Generała Józefa Hallera 3 [daw. Markt 3]
• H. Kalmann – kupiec, w latach 1912-1917 właściciel kamienicy przy obecnym Placu Generała Józefa Hallera 3 [daw. Markt 3]
• Bracia Witosławscy – kupcy, w latach 1917-1932 właściciele sklepu „Dom towarów modnych W. Witosławski i Bracia: konfekcja męska, konfekcja damska, bławaty, towary krótkie, firany, dywany, chodniki” [St. Rynek 3-4]
• Edmund Witosławski – kupiec, w latach 1932-1939 właściciel domu towarowego mieszczącego się w kamienicach rynkowych numer 3 i 4 (wcześniej: „Dom towarów modnych W. Witosławski i Bracia: konfekcja męska, konfekcja damska, bławaty, towary krótkie, firany, dywany, chodniki” [St. Rynek 3-4]), przewodniczący Rady Miejskiej (1927 rok), prezes Kurkowego Bractwa Strzeleckiego w Tczewie (za: Rocznik Zjednoczenia Kurkowych Bractw Strzeleckich R.P. na rok 1938)
• Joseph Eisenstaedt – kupiec, w latach 1899-1905 właściciel kamienicy przy obecnym Placu Generała Józefa Hallera 4 [daw. Markt 4]
• Alojzy Kirkowski – kupiec, od 1903 roku do lat 40-tych XX wieku właściciel kamienicy przy obecnym Placu Generała Józefa Hallera 5 [daw. Markt 5]
• Władysław Maciejewski – kupiec, od roku 1922 właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 6 [daw. Markt 6]
• Sally Jontofsohn – kupiec, właściciel domu towarowego Berliner Warenhaus / Plac Generała Józefa Hallera 6 [daw. Markt 6]
• Hermann Biermann – cukiernik, w latach 1910-1931 właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 7 [daw. Markt 7]
• Theophil Niclas z Sopotu – rentier, pierwszy właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 7 [daw. Markt 7]
• Carl Gotfried Senger – rentier
• Władysław Krupski – kupiec, właściciel Składu bławatów i galanterii, właściciel kamienicy przy Placu Hallera 9 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
• W. Szynalewski – kupiec, właściciel Składu bławatów i galanterii, właściciel kamienicy przy Placu Hallera 9 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
• Paul Wussow / Paweł Wussow – kupiec, w latach 1987-1939 właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 10 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
• C. Meck – piekarz, właściciel kamienicy przy ulicy Okrzei 18
• Gustaw Hennemann – właściciel kamienicy przy ulicy Okrzei 18
• Joseph Senger -właściciel kamienicy przy ulicy Okrzei 18
• Stefan Keiling – właściciel kamienicy przy ulicy Okrzei 18
• Gertruda Gierdalska – właścicielka kamienicy przy ulicy Okrzei 18
• Julius Levit – kupiec, w latach 1890-1906 właściciel kamienicy przy ulicy A. Mickiewicza 7 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
• Joseph Carrsohn – w latach 1878-1890 właściciel kamienicy przy ulicy A. Mickiewicza 7 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
• Herman Ormanschick – w latach 1906-1908 właściciel kamienicy przy ulicy A. Mickiewicza 7 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
• Henriette Ormanschick – w latach 1906-1908 właścicielka kamienicy przy ulicy A. Mickiewicza 7 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
• Emil Jagielski – od roku 1908 właściciel (?) kamienicy przy ulicy A. Mickiewicza 7 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
• Franz Hannemann – kupiec, w latach 1896-1939 właściciel kamienicy przy ulicy Kard. S. Wyszyńskiego 8 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją

osoby powiązane (budowniczowie XIX-wiecznych mostów tczewskich):

• Friedrich August Stüler – XIX-wieczny architekt pruski, przewodniczący Komisji Budowy Zamków, inspektor i radca do spraw budownictwa, autor projektu tczewskich wież i portali wjazdowych
• Rudolph Eduard Schinz – szwajcarski inżynier mechanik, konstruktor mostu, autor szczegółowego opracowania konstrukcji przęseł obu mostów na Wiśle
• Carl Lentze – odpowiedzialny za koncepcję i całkowity projekt budowlany mostu kolejowo-drogowego (późniejszego mostu drogowego)
• Johann Schwedler – autor projektu tczewskiego mostu kolejowego
• Christopher Mehrtens – budowniczy tczewskiego mostu kolejowego

datowanie:

lata 90. XX wieku; datowanie uszczegółowione: 1996 [data / rok zapisany odręcznie na rewersie karty pocztowej]

opis fizyczny:

• pocztówka barwna (fotograficzna); fot. Jacek Paluchowski; druk. P.W. Mirex; wyd. Gazeta Reklamowa Tczew
• na rewersie odręcznie zapisany rok 1996

uwagi:

brak korespondencji na rewersie, brak znaczka pocztowego, brak stempli pocztowych / korespondencyjnych [karta bez obiegu pocztowego]

sygnatura:

Poczt478

zbiór S. Zaczyński

1996 rok Alojzy Kirkowski architektura Bank Ludowy Bank Spółdzielczy bartosz listewnik Bracia Witosławscy brak korespondencji na rewersie budka telefoniczna budynek klasztorny zakonu żebraczego dominikanów C. Meck Carl Gotfried Senger carl lentze Christopher Mehrtens dominikanie Edmund Witosławski Emil Jagielski fara fontanna Franz Hannemann Friedrich August Stüler Gazeta Reklamowa Tczew - wydawca Gertruda Gierdalska Gustaw Hennemann H. Jacobi H. Kalmann Henriette Ormanschick Hermann Biermann Hermann Ormanschick Jacek Paluchowski - fotograf Jan Szerle Johann Schwedler Joseph Carrsohn Joseph Eisenstaedt Joseph Senger Joseph Sternberg Julius Levit kamienica narożna kamienica z figurami czterech pór roku kamienice rynkowe kamienice staromiejskie karta bez obiegu pocztowego klasztor kościół podominikański kościół podwyższenia krzyża świętego kościół św. Stanisława Kostki lata 90. XX wieku Levis - sklep odzieżowy Marian Wyszyński mieszkańcy Tczewa most drogowy most kolejowy mosty wiślane P.W. Mirex - drukarnia Państwowa Szkoła Muzyczna państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia im. Janiny Garści Paul Wussow Paweł Wussow pierzeja północna pierzeja wschodnia plac generała Józefa Hallera plac hallera 1 plac hallera 10 plac hallera 2 plac hallera 3 plac hallera 4 plac hallera 5 plac hallera 6 plac hallera 7 plac hallera 8 plac hallera 9 płyta rynku pocztówka barwna pocztówka fotograficzna przechodnie przęsła przęsła mostowe Rudolph Eduard Schinz Sally Jontofsohn samochody osobowe Stanisław Klarowski Stefan Keiling Tar-Mal Wyroby z drewna Theophil Niclas ulica Kardynała Stefana Wyszyńskiego 3 ulica Kardynała Stefana Wyszyńskiego 8 ulica mickiewicza 7 ulica Okrzei 18 w. szynalewski wieże w stylu neogotyckim władysław krupski Władysław Maciejewski