Tczew. Urząd Miejski. Poczta. Plac Generała Józefa Hallera. Kamienice rynkowe. Fragment ulicy S. Okrzei

Tczew. Urząd Miejski. Poczta. Plac Generała Józefa Hallera. Kamienice rynkowe. Fragment ulicy S. Okrzei

obiekty widoczne:

• siedziba Urzędu Miejskiego przy Placu Marszałka Józefa Piłsudskiego 1 / wcześniej siedziba Prezydium Powiatowej Rady Narodowej / daw. Starostwo – niem. Kreishaus (obiekt wzniesiony na początku XX wieku – 1908 rok – w okolicy zniszczonego przez pożar Hotelu Gdańskiego; budynek będący siedzibą tczewskiego starostwa wyodrębnionego w roku 1887 ze starostwa starogardzkiego; w okresie międzywojennym w budynku przy obecnym Placu Marszałka Józefa Piłsudskiego 1 swoją siedzibę miała Komunalna Kasa Oszczędności Powiatu Tczewskiego – instytucja zajmująca się m.in. udzielaniem pożyczek / kredytów zaliczkowych pod zastaw zboża)
• gmach pocztowy / Urząd Pocztowy nr 1 przy ul. Jarosława Dąbrowskiego 7 (neogotycki budynek pocztowy, wyposażony w nowoczesną centralę telefoniczną, wzniesiono w roku 1905 według projektu architekta Karola Hempla)
• tczewska siedziba TP S.A. / Biuro Obsługi Klientów przy ul. Obrońców Westerplatte 1)
• kościół podominikański / Kościół pw. Świętego Mikołaja / Kościół pw. św. Jerzego / ob. Kościół Rzymskokatolicki pw. Św. Stanisława Kostki przy Placu Świętego Grzegorza (obiekt sakralny ufundowany w roku 1289 przez księcia pomorskiego Mestwina, do roku 1945 użytkowany przez gminę ewangelicką, prezbiterium pochodzi z końca XIII wieku, a nawa z połowy wieku XIV)
• samochody osobowe
• łodzie
• budka telefoniczna
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 3 / daw. Dom Książki. Oddział w Tczewie – filia Domu Książki w Gdańsku Wrzeszczu (czas powstania obiektu: około 1894 roku, dom zbudowany dla kupca H. Jacobiego, w latach 1912-1917 właścicielem obiektu był H. Kalmann; w okresie międzywojennym mieścił się tu sklep Braci Witosławskich (1917-1932 ) / „Dom towarów modnych W. Witosławski i Bracia: konfekcja męska, konfekcja damska, bławaty, towary krótkie, firany, dywany, chodniki” / St. Rynek 3-4 ; za: Księga adresowa Tczewa i Pelplina z 1924 r.); po 1932 roku właścicielem obiektu został Edmund Witosławski; w 1931 roku jedno z pomieszczeń parterowych wydzierżawiono Polskiej Spółce Obuwia „Bata” / warsztat naprawy obuwia)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 4 / daw. Wiejski Dom Towarowy (czas powstania obiektu: I połowa XIX wieku, przebudowa w 1900 roku, nadbudowa w roku 1909; w latach 1899-1905 właścicielem obiektu był Joseph Eisenstaedt; w okresie międzywojennym mieścił się tu sklep Braci Witosławskich (1917-1932) / „Dom towarów modnych W. Witosławski i Bracia: konfekcja męska, konfekcja damska, bławaty, towary krótkie, firany, dywany, chodniki” / St. Rynek 3-4 ; za: Księga adresowa Tczewa i Pelplina z 1924 r.); po 1932 roku właścicielem obiektu został Edmund Witosławski)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 5 (czas powstania obiektu: XVII-XVIII wiek, odbudowana w 1901 roku – przypuszczalnie nastąpiła wówczas zmiana fasady, od 1903 roku do lat 40-tych XX wieku – skład kapeluszy Alojzego Kirkowskiego)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 6 opatrzona szyldem TAR-MAL Wyroby z drewna / daw. Plac Wolności 6 (czas powstania: około 1899 roku, po 1907 roku gruntowna przebudowa budynku głównego i zaplecza, obiekt zbudowany dla kupca S. Jontofsohna /Berliner Warenhaus/, od roku 1922 własność Władysława Maciejewskiego, w 1959 roku obiekt przebudowano na potrzeby internatu Zasadniczej Szkoły Zawodowej i Technikum Mechanicznego w Tczewie; w okresie międzywojennym mieścił się tu „Największy i najtańszy dom towarowy Bazar /I piętro: Bławaty, Sukna, Jedwabie, Towary drobne, Fartuchy, Pończochy, Koronki, Hafty, Tiule, Bielizna damska i męska, Obrusy, Ręczniki, Ceraty, Walizy, Teczki, Torebki, Portfele, Parasolki, Laski, Plecaki, Szkło, Porcelana, Artykuły drewniane, cynkowe, blaszane, aluminiowe, poniklowane, Naczynia kamienne, Szczotki, Mydła domowe i toaletowe ; II piętro: Konfekcja damska i męska, Kapelusze damskie i męskie, Kołdry watowane, Firany, Chodniki, Dywany, Gobeliny, Obuwie, Meble koszykowe i trzcinowe, Kosze, Dekoracje, Taborety, Łóżka żelazne i polowe, Wózki dziecięce, Sprzęty domowe i kuchenne, Zabawki, Galanteria/ ; za: Księga adresowa Tczewa i Pelplina z 1924 r.)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 7 opatrzona szyldem „Levis” – sklep odzieżowy / daw. Plac Wolności 7 / w latach 70. i 80. XX wieku „Sklep muzyczny” / „Sklep elektryczno-muzyczny” / „Artykuły Elektro-muzyczne” (czas powstania: 1904 rok, obiekt zbudowany dla T. Niclasa przez firmę budowlaną Albina Brandta, wcześniej w miejscu tym znajdowała się niższa kamienica należąca do gminy ewangelickiej; w latach 1910-1931 właścicielem obiektu był cukiernik H. Biermann; w roku 1924 w budynku przy Placu Generała Józefa Hallera 6 [daw. Rynek 6] mieszkali bądź prowadzili działalność: Laura Riede – wdowa, dr Stanisław Kaznowski – adwokat, Marta Fast – krawcowa / za: Księga adresowa Tczewa i Pelplina z 1924 roku)
• budynek narożny przy ulicy S. Okrzei 18 (czas powstania obiektu: 2 ćwierćwiecze XIX wieku; dom zbudowany przypuszczalnie dla piekarza C. Mecka; kolejni właściciele począwszy od 1887 roku: Gustaw Hennemann, Joseph Senger, Stefan Keiling, Gertruda Gierdalska)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 8 z figurami czterech pór roku (czas powstania: 1898 rok; obiekt wzniesiony wraz z oficyną boczną dla potrzeb gminy ewangelickiej, wcześniej w miejscu tym znajdowała się kamienica będąca własnością Carla Gotfrieda Sengera, która w roku 1870 na mocy testamentu rentiera, przeszła na własność gminy ewangelickiej)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 9 / daw. Plac Wolności 9 (w okresie międzywojennym m.in. „Sklep Bławat”; czas powstania obiektu w obecnym kształcie: 1933-1934; obiekt wybudowano w miejscu kamienicy mieszkalnej wzniesionej około 1830 roku, a rozebranej w roku 1933 z uwagi na zły stan techniczny; w latach 1931-1939 własność Władysława Krupskiego; w roku 1924 w budynku przy Placu Generała Józefa Hallera 9 [daw. Rynek 9] mieszkali bądź prowadzili działalność: Antoni Keister – kupiec, Jan Keister – robotnik, Władysław Krupski – kupiec / Skład bławatów i galanterii, W. Szynalewski – kupiec / Skład bławatów i galanterii; za: Księga adresowa Tczewa i Pelplina z 1924 roku)
• fragment ulicy S. Okrzei (kamienica nr 10 – poł. XIX wieku, kamienica nr 11 – poł. XIX wieku, kamienica nr 12 – 1843/45 rok / dom zbudowany dla J. Parparta, kamienica nr 13 – 1 poł. XIX wieku, kamienica nr 14 – czas powstania obiektu: 1756; 1929 rok – gruntowny remont budynku, kamienica nr 15 – czas powstania obiektu: około 1910; w latach 1908-1917 własność: Hermann Hein – kupiec, kamienica nr 16 – I poł. XIX wieku / własność: rodzina Blum, kamienica nr 17 – około 1850 roku / dom zbudowany dla nauczyciela Hermanna Seligera, kolejni właściciele począwszy od roku 1867: Robert Goertz – mistrz piekarski i spadkobiercy)
• budynek przy ulicy Zamkowej 5 – obiekt widoczny w tle (budynek przy ul. Zamkowej wzniesiono w 1890 roku w miejscu zniszczonej przez pożar słodowni, obiekt wchodził w skład zespołu browarnego należącego do Johanna Allerta (ul. Zamkowa 1-6), około 1937 r. browar zamknięto i uruchomiono w nim m.in. wytwórnię wód mineralnych)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 15 – sklep obuwniczy (kamienica w stylu eklektycznym ze zdobieniami barokowymi wybudowana około 1900 roku w miejscu obiektu zniszczonego przez pożar w lipcu 1900 roku, w latach 1900-1908 własność kupca Adalberta Redlingera, kolejni właściciele: Sally Brenner, Władysław Teodorczyk)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 16 – dom towarowy „Centrum” [sklep odzieżowy]; sklep komputerowy [parter] (po pożarze w lipcu 1900 roku gruntowna przebudowa i rozbudowa kamienicy, w latach 1897-1920 własność kupca Sallego Brennera, w latach 1920-1939 własność kupca Władysława Maciejewskiego)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 17 z attyką zwieńczoną wieżyczką / kamienica opatrzona szyldem: Elektronika Multimix (kamienica w stylu eklektycznym ze zdobieniami barokowymi, wybudowana około 1900 roku w miejscu obiektu zniszczonego przez pożar w lipcu 1900 roku, 1909 rok – przebudowa elewacji frontowej, kolejni właściciele począwszy od roku 1900: Eduard Sonnert, Julia Leyde z domu Blum, Artur Leyde, Bernard Brzozowski; na początku XX wieku w budynku mieścił się Hotel Cesarski (Kaiserhof)
• kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 14 – salon RTV-AGD (czas powstania obiektu: XIX wiek; kamienica odbudowana po pożarze pierzei rynku w lipcu 1900 roku; w latach 1865-1907 własność kupca Juliusa Wagnera; w roku 1912 obiekt przebudowany dla rodziny Goldsteinów, w latach 1922-1936 własność kupca Stanisława Pancierzyńskiego, w latach 1936-1939 własność kupca Franciszka Malewskiego)
• kamienica narożna przy Placu Generała Józefa Hallera 18 / daw. Bank Dyskontowy – St. Rynek 18; za: Księga adresowa Tczewa i Pelplina z 1924 roku (dwukondygnacyjny budynek mieszkalno-handlowy wybudowany przez G. Wilkego w miejscu kamienicy zniszczonej przez pożar w lipcu 1900 roku; obiekt będący własnością Julii Leyde; na początku wieku XX w budynku mieściły się m.in. Schuhwarenhaus [sklep obuwniczy] – M. Leyde oraz Kaiser’s Kaffee Geschäft [kawiarnia]- Alfred Möller; 1901 rok – budowa nowych okien wystawowych od strony rynku, w latach 1854-1899 własność wdowy Amalii Dahmer; od roku 1899 wł. Gmina Miejska Tczew; około roku 1922 przebudowa obiektu / fasady dla potrzeb tczewskiego Banku Dyskontowego)

osoby widoczne:

przechodnie / mieszkańcy Tczewa

osoby powiązane (burmistrzowie tczewscy – okres międzywojenny):

• Władysław Orcholski (1920 -1922)
• dr Stanisław Gąsowski (1922)
• Stefan Wojczyński (1922 – 1935)
• Karol Hempel (1935 – 1936)
• Wiktor Jagalski (1936 -1939)

osoby powiązane (burmistrzowie tczewscy: 1945-1950)

• Wojciech Dudkiewicz [bezpartyjny] (marzec 1945 r.)
• Tadeusz Mężyk [PPR] (marzec – kwiecień 1945 r.)
• Marian Wojak [PPR] (kwiecień – sierpień 1945 r.)
• Jan Milewski [PPR] (sierpień 1945 r. – grudzień 1946 r.)
• p.o. Wiktor Januszewski [PPS] (grudzień 1946 r.)
• Dionizy Cichocki [PPR/PZPR] (grudzień 1946 – wrzesień 1949 r.)
• Józef Kulwicki [PZPR] (wrzesień 1949 – maj 1950 r.) – ostatni burmistrz Tczewa / za: https://www.dawnytczew.pl/pl/spoleczenstwo/193-u-steru-grodu-sambora-poczet-ostatnich-burmistrzow-tczewa.html

osoby powiązane (prezydenci miasta Tczewa; urząd prezydenta miasta wprowadzono na mocy ustawy samorządowej z 1973 roku):

• Kazimierz Deja (czas trwania prezydentury: 27.02.1975 – 11.1977) – radny Miejskiej Rady Narodowej, I Zastępca Naczelnika Miasta i Powiatu Tczewskiego (od 14.12.1973)
• Czesław Glinkowski (czas trwania prezydentury: 15.02.1977 roku – 13.09.1990)
• Ferdynand Motas (czas trwania prezydentury: 1990-1994)
• Zenon Odya (czas trwania prezydentury: 1994–2010)
• Mirosław Pobłocki (prezydent miasta Tczewa od roku 2010)

osoby powiązane:

• H. Jacobi – kupiec, właściciel kamienicy przy obecnym Placu Generała Józefa Hallera 3 [daw. Markt 3]
• H. Kalmann – kupiec, w latach 1912-1917 właściciel kamienicy przy obecnym Placu Generała Józefa Hallera 3 [daw. Markt 3]
• Bracia Witosławscy – kupcy, w latach 1917-1932 właściciele sklepu „Dom towarów modnych W. Witosławski i Bracia: konfekcja męska, konfekcja damska, bławaty, towary krótkie, firany, dywany, chodniki” [St. Rynek 3-4]
• Edmund Witosławski – kupiec, w latach 1932-1939 właściciel domu towarowego mieszczącego się w kamienicach rynkowych numer 3 i 4 (wcześniej: „Dom towarów modnych W. Witosławski i Bracia: konfekcja męska, konfekcja damska, bławaty, towary krótkie, firany, dywany, chodniki” [St. Rynek 3-4]), przewodniczący Rady Miejskiej (1927 rok), prezes Kurkowego Bractwa Strzeleckiego w Tczewie (za: Rocznik Zjednoczenia Kurkowych Bractw Strzeleckich R.P. na rok 1938)
• Joseph Eisenstaedt – kupiec, w latach 1899-1905 właściciel kamienicy przy obecnym Placu Generała Józefa Hallera 4 [daw. Markt 4]
• Alojzy Kirkowski – kupiec, od 1903 roku do lat 40-tych XX wieku właściciel kamienicy przy obecnym Placu Generała Józefa Hallera 5 [daw. Markt 5]
• Władysław Maciejewski – kupiec, od roku 1922 właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 6 [daw. Markt 6]
• Sally Jontofsohn – kupiec, właściciel domu towarowego Berliner Warenhaus / Plac Generała Józefa Hallera 6 [daw. Markt 6]
• Hermann Biermann – cukiernik, w latach 1910-1931 właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 7 [daw. Markt 7]
• Theophil Niclas z Sopotu – rentier, pierwszy właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 7 [daw. Markt 7]
• Carl Gotfried Senger – rentier
• C. Meck – piekarz, właściciel kamienicy przy ulicy Okrzei 18
• Gustaw Hennemann – właściciel kamienicy przy ulicy Okrzei 18
• Joseph Senger -właściciel kamienicy przy ulicy Okrzei 18
• Stefan Keiling – właściciel kamienicy przy ulicy Okrzei 18
• Gertruda Gierdalska – właścicielka kamienicy przy ulicy Okrzei 18
• Władysław Krupski – kupiec, właściciel Składu bławatów i galanterii, właściciel kamienicy przy Placu Hallera 9 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
• W. Szynalewski – kupiec, właściciel Składu bławatów i galanterii, właściciel kamienicy przy Placu Hallera 9 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
• Paul Wussow / Paweł Wussow – kupiec, w latach 1987-1939 właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 10 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
• Robert Goertz – mistrz piekarski, od roku 1867 właściciel kamienicy przy ulicy Okrzei 17 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
• Hermann Hein – kupiec, w latach 1908-1917 właściciel kamienicy przy ulicy Okrzei 15 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
• Johann Allert – właściciel zespołu browarnego zlokalizowanego przy ulicy Zamkowej 1-6
• Adalbert Redlinger – kupiec, w latach 1900-1908 właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 15 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
• Sally Brenner – kupiec, w latach 1916-1922 właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 15; w latach 1897-1920 właściciel kamienicy przy Placu Hallera 16 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
• Władysław Teodorczyk – urzędnik kolejowy z Gdańska, właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 15 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
• Bernard Brzozowski – mistrz szewski, w latach 1922-1939 właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 17 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
• Julia Leyde – w latach 1920-1922 właścicielka kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 17, właścicielka kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 18 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
• Artur Leyde – w latach 1920-1922 właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 17 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
• Eduard Sonnert – mistrz malarski, właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 17/ zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
• Franciszek Malewski – kupiec z Pelplina, w latach 1936-1939 właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 14 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
• Stanisław Pańcierzyński – kupiec, w latach 1922-1936 właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 14 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
• Simon Goldstein – kupiec, w latach 1907-1922 właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 14 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
• Amalia Dahmer – w latach 1854-1899 właścicielka kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 18/ zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem

datowanie:

lata 90. XX wieku; datowanie uszczegółowione: około 1997 roku [por. pocztówka nr 465 – identyczne szyldy sklepowe: https://skarbnica.tczew.pl/6868/tczew-stare-miasto-poczta-kamienice-przy-placu-generala-jozefa-hallera-karta-pocztowa-z-czterema-widokami/

opis fizyczny:

pocztówka barwna (fotograficzna / karta pocztowa z siedmioma widokami); fot. Janusz Stangret; wyd. A.R.W. Pan Dragon Gdańsk

uwagi:

brak korespondencji na rewersie, brak znaczka pocztowego, brak stempli pocztowych / korespondencyjnych [karta bez obiegu pocztowego]

sygnatura:

Poczt492

zbiór S. Zaczyński

A.R.W. Gdańsk - wydawca Adalbert Redlinger Alojzy Kirkowski Amalia Dahmer architektura Artur Leyde Bernard Brzozowski bracia wito brak korespondencji na rewersie budka telefoniczna budynek narożny C. Meck Carl Gotfried Senger Centrum - dom towarowy czesław glinkowski dionizy cichocki dom towarowy Edmund Witosławski Eduard Sonnert Elektronika Multimix ferdynand motas Franciszek Malewski Gertruda Gierdalska Gustaw Hennemann H. Jacobi H. Kalmann Hermann Biermann Hermann Hein jan milewski Janusz Stangret - fotograf Johann Allert Joseph Eisenstaedt Joseph Senger józef kulwicki Julia Leyde kamienica z figurami czterech pór roku kamienice rynkowe kamienice staromiejskie Karol Hempel karta bez obiegu pocztowego karta pocztowa z siedmioma widokami kazimierz deja kościół podominikański kościół św. Stanisława Kostki księgarnia lata 90. XX wieku Levis - sklep odzieżowy łodzie marian wojak mieszkańcy Tczewa mirosław pobłocki Pan Dragon Gdańsk - wydawca Paul Wussow Paweł Wussow plac generała Józefa Hallera Plac Hallera 14 Plac Hallera 15 Plac Hallera 16 Plac Hallera 17 Plac Hallera 18 plac hallera 3 plac hallera 4 plac hallera 5 plac hallera 6 plac hallera 7 plac hallera 8 plac hallera 9 plac marszałka józefa piłsudskiego Plac Piłsudskiego 1 poczta pocztówka barwna pocztówka fotograficzna przechodnie Robert Goertz rynek Sally Brenner Sally Jontofsohn salon RTV AGD Simon Goldstein sklep komputerowy sklep obuwniczy stanisław gąsowski Stanisław Pańcierzyński stare miasto Stefan Keiling Stefan Wojczyński tadeusz mężyk Tar-Mal Wyroby z drewna Theophil Niclas TP S.A. - Biuro Obsługi Klientów ulica Jarosława Dąbrowskiego 7 ulica Obrońców Westerplatte 1 ulica Okrzei 10 ulica Okrzei 11 ulica Okrzei 12 ulica Okrzei 13 ulica Okrzei 14 ulica Okrzei 15 ulica OKrzei 16 ulica Okrzei 17 ulica Okrzei 18 ulica Zamkowa 5 Urząd Miejski urząd pocztowy nr 1 w. szynalewski Wiktor Jagalski Wiktor Januszewski władysław krupski Władysław Maciejewski Władysław Orcholski Władysław Teodorczyk wojciech dudkiewicz zenon odya