miejscowość:
Tczew
obiekty / miejsca widoczne:
- fragment kamienicy narożnej przy Placu Generała Józefa Hallera 1; obecnie sklep jubilerski „Cezary”; wcześniej: zakład fryzjerski, zakład jubilerski „Jubiter”, naprawa zegarków, sklep odzieżowy „Galanteria” – w oficynie przy ul. 1 Maja / obecnie Kard. S. Wyszyńskiego, biura Tczewskiego Domu Kultury (czas powstania obiektu: 1 połowa XIX wieku; w latach 1891-1939 wł. kupiec Joseph Sternberg; w okresie międzywojennym na parterze kamienicy mieścił się m.in. sklep z cygarami, papierosami i tytoniem, wł. Marian Wyszyński oraz sklep „Merkur” [sprzęty kuchenne]; za: Księga adresowa Tczewa i Pelplina z 1924 r.)
- fragment kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 2 (czas powstania obiektu: I połowa XIX wieku, odbudowa: po 1945 roku)
- kamienica przy ulicy A. Mickiewicza 7 (czas powstania obiektu w pierwotnym kształcie: 4. ćwierćwiecze XIX wieku; w latach 1878-1890 wł. Joseph Carrsohn; w latach 1890-1906 wł. kupiec Julius Levit; w latach 1906-1908 wł. Herman i Henriette Ormanschick, od 1908 wł. (?) Emil Jagielski; charakterystyczne elementy konstrukcji: boniowana / zdobiona elewacja w obrębie parteru, fryzy, gzymsy, żeliwna balustrada balkonu; w okresie międzywojennym w budynku mieścił się skład bławatów i konfekcji Władysława Orcholskiego / por. ogłoszenie zamieszczone w Księdze adresowej Tczewa i Pelplina 1924 roku: „W. Orcholski. Rynek – Tczew – Tel. 235. Skład bławatów, konfekcji męskiej i damskiej, bielizny i galanterji. Artykuły męskie. Kapelusze. Krawaty. Koszule wierzchnie. Bielizna. Pończochy”; w 1986 roku kamienicę zburzono niemal do poziomu gruntu [ocalał jedynie północny i zachodni parter narożników], obiekt, mimo wcześniejszych planów wzniesienia w tym miejscu budynku ze stali i szkła, ostatecznie odbudowano zachowując oryginalną formę z końca XIX stulecia; w latach 90. XX wieku w kamienicy mieścił się sklep odzieżowo-obuwniczy SEZAM; w planach było również otwarcie w tym miejscu wielobranżowego sklepu specjalistycznego dla dzieci)
- fragment kamienicy przy ul. A. Mickiewicza 8 – elewacja tylna (czas powstania obiektu: 1880 rok; kolejni właściciele począwszy od roku 1899: Carl Nichterlein, dr Otto Nichterlein, J. Wiśnicki; około roku 1930 w budynku mieściła się kawiarnia z restauracją będąca własnością J. Wiśnickiego; w roku 1924 na parterze budynku przy ulicy Mickiewicza 8 mieścił się skład obuwia, skór i przyborów szewskich Juliusza Wiśnickiego / za: Księga adresowa Tczewa i Pelplina z 1924 roku)
- kamienica przy ul. A. Mickiewicza 9 – fragment dachu (czas powstania obiektu: XVIII/XIX wiek; jeden z najlepiej zachowanych tczewskich domów barokowych; w latach 1913-1939 własność Gustawa Bucherta; w roku 1924 w budynku przy ulicy Mickiewicza 9 prowadzili działalność: Józef Sokołowski – fryzjer, Teodor Dietrich – piekarz / za: Księga adresowa Tczewa i Pelplina z 1924 roku)
- kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 14 (czas powstania obiektu: XIX wiek; kamienica odbudowana po pożarze pierzei rynku w lipcu 1900 roku; w latach 1865-1907 własność kupca Juliusa Wagnera; w roku 1912 przebudowa obiektu / wł. rodzina Goldstein, w latach 1922-1936 własność kupca Stanisława Pancierzyńskiego, w latach 1936-1939 własność kupca Franciszka Malewskiego)
- kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 15 opatrzona szyldem „Obuwie” (kamienica w stylu eklektycznym ze zdobieniami barokowymi wybudowana około 1900 roku w miejscu obiektu zniszczonego przez pożar w lipcu 1900 roku, w latach 1900-1908 własność kupca Adalberta Redlingera, kolejni właściciele: Sally Brenner, Władysław Teodorczyk)
- kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 16 opatrzona szyldem „Miejski Dom Handlowy” (po pożarze w lipcu 1900 roku gruntowna przebudowa i rozbudowa kamienicy, w latach 1897-1920 własność kupca Sallego Brennera, w latach 1920-1939 własność kupca Władysława Maciejewskiego)
- kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 17 opatrzona szyldem „Artykuły sportowe” (kamienica w stylu eklektycznym ze zdobieniami barokowymi wybudowana około 1900 roku w miejscu obiektu zniszczonego przez pożar w lipcu 1900 roku, 1909 rok – przebudowa elewacji frontowej, kolejni właściciele począwszy od roku 1900: Eduard Sonnert, Julia Leyde z domu Blum, Artur Leyde, Bernard Brzozowski, na początku XX wieku w budynku mieścił się Hotel Cesarski / niem. Kaiserhof)
- kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 18 / kamienica narożna (dwukondygnacyjny budynek mieszkalno-handlowy wybudowany przez G. Wilkego w miejscu kamienicy zniszczonej przez pożar w lipcu 1900 roku, obiekt będący własnością Julii Leyde; 1901 rok – budowa nowych okien wystawowych od strony rynku, w latach 1854-1899 własność wdowy Amalii Dahmer)
- budynek przy ulicy Garncarskiej 3/4 (czas powstania obiektu: 4. ćwierćwiecze XIX wieku; budynek wzniesiony jako oficyna mieszkalna kamienicy rynkowej nr 18 [w miejscu dawnego spichlerza, stajni oraz oficyny tylnej]; w pierwszych latach wieku XX budynkowi nadano samodzielny numer administracyjny)
- fragment kamienicy narożnej przy ulicy Garncarskiej 1/2 (w latach 1875-1919 działka zajmowana przez: piętrowy dom mieszkalny ze skrzydłem bocznym, małe podwórze, piętrowy budynek tylni ze stajnią drewnianą i pomieszczeniem spichrzowym; około roku 1924 gruntowna przebudowa – dostosowanie obiektu do potrzeb handlowo-usługowych)
- kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 22 (przebudowa: 1894 rok – nadbudowanie drugiego piętra; elewacja frontowa w stylu klasycystycznym, zmiany w układzie parteru i pierwszego piętra; w latach 1894-1906 własność kupca Gustawa Brauna)
- kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 23 (kamienica secesyjna wzniesiona około 1900 roku – por. projekt fasady przedniej z 1893 roku: Studium Historyczno-Urbanistyczne. Zespół staromiejski kwartał H, s. 37; w roku 1905 w miejscu dotychczasowej kamienicy numer 23 wybudowano nowy obiekt mieszkalno-usługowy o piętro wyższy od poprzedniego; wł. Heinrich Kelch i spadkobiercy)
- kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 24 (czas powstania obiektu: II połowa XIX wieku; daw. Apteka „Pod Orłem” / Adler Apotheke – najstarsza tczewska apteka; kolejni właściciele począwszy od roku 1851: Moritz Kabus, Emil Luedecke, Hermann Niemeyer, Oskar Robert Mensing, Hermann Feldner, Richard Hoosmann, Walter Hoosmann)
- kamienica przy ulicy Rybackiej 9
- fragment kamienicy przy ulicy Rybackiej 8 / dach (czas powstania obiektu: około 1880 roku)
- fragment kamienicy przy ulicy Rybackiej 7 (czas powstania obiektu: 1903-1904 r.; daw. spichlerz zbożowy; obiekt wybudowany dla kupca / potentata zbożowego Carla Eisenacka)
- kamienica przy ulicy Krótkiej 16-17
- kamienica narożna przy ulicy Stromej 1 – fragment elewacji tylnej (czas powstania obiektu: 1906-1908; kamienica wybudowana przez Urzędniczą Spółdzielnię Mieszkaniową – niem. Beamten Wohnungs Bauverein)
- kamienica przy ulicy Stromej 3 – elewacja boczna
- kamienica przy ulicy Stromej 2 – elewacja boczna (czas powstania obiektu: 1906-1908; kamienica wybudowana przez Urzędniczą Spółdzielnię Mieszkaniową – niem. Beamten Wohnungs Bauverein)
- kamienica przy ulicy I. Paderewskiego 12 – elewacja tylna (czas powstania obiektu: 1906-1907, kamienica wybudowana przez Urzędniczą Spółdzielnię Mieszkaniową – niem. Beamten Wohnungs Bauverein)
- budynek przy ulicy I. Paderewskiego 11 – fragment elewacji tylnej (czas powstania obiektu: 1914 rok / projekt: 1913 rok; obiekt wybudowany z przeznaczeniem na Związek Opieki nad Ubogimi i Chorymi; daw. Szpital Rejonowy, współcześnie Hospicjum Stacjonarne – Zakład Opiekuńczo-Leczniczy – Oddział Szpitali Tczewskich S.A.)
- budynek / blok mieszkalny przy ulicy I. Paderewskiego 18
- budynek / blok mieszkalny przy ulicy I. Paderewskiego 18a-18d
- kamienica przy ulicy I. Paderewskiego 13 – elewacja tylna (czas powstania obiektu: 1906-1907, kamienica wybudowana przez Urzędniczą Spółdzielnię Mieszkaniową)
- kamienica przy ulicy I. Paderewskiego 14 – elewacja tylna (czas powstania obiektu: 1906-1907, kamienica wybudowana przez Urzędniczą Spółdzielnię Mieszkaniową)
- kamienica przy ulicy I. Paderewskiego 15 – elewacja tylna
- budynek przy ulicy Kołłątaja 5 / budynek administracyjny – elewacja tylna (czas powstania obiektu: 1. ćwierćwiecze XX wieku; w okresie międzywojennym w budynku przy ulicy Kołłątaja 5 mieściła się administracja połączonych przedsiębiorstw komunalnych: elektrowni, rzeźni miejskiej, łaźni, zakładów wodociągowych, zakładów kanalizacyjnych oraz zakładów gazowniczych)
- Park Miejski / rejon obecnych ulic Kołłątaja i Sienkiewicza (założony dzięki inicjatywie Willego Muscatego – prezesa Towarzystwa Upiększania Miasta, właściciela fabryki maszyn rolniczych „A.P. Muscate Maschinenfabrik”; czas powstania: 1898 rok – dolna część parku, około 1910 – górna część parku, tak zwany lasek Schefflera; o tczewskim parku pisał między innymi Edmund Raduński na kartach wydanej w roku 1927 publikacji: „Zarys historii miasta Tczewa”: Miasto zyskało dużo na wyglądzie estetycznym przez założenie parku. Ludność tczewska mocno odczuwała brak lasu bliskiego. Najbliższy oddalony jest o 12 kilometrów a dojazd niekoniecznie łatwy. W roku 1889 nadarzyła się sposobność nabycia 75 morgów wielkiego obszaru położonego na południowej granicy miasta. Na terenie tym powstał dzięki zabiegom Towarzystwa Miłośników Miasta (Verschoenerungsverein) a szczególnie jego przewodniczącego, właściciela fabryki Willy Muscatego, piękny park rozszerzony w roku 1910 o dalsze 20 morgów nabytych z (…) fundacji dra Schefflera. (…) W roku 1915 zmarł właściwy twórca parku Muscate, Zarząd postanowił ustawić w parku obelisk z tablicą z brązu zawierającą następujący napis: Cieniom zmarłego radcy Muscatego, twórcy i krzewiciela parku miejskiego, niestety zamiar ten wykonać przeszkodziły wojna i przewrót polityczny.)
- samochody osobowe
- samochód dostawczy
obiekty / miejsca powiązane:
Kościół Rzymskokatolicki pw. Podwyższenia Krzyża Świętego (czas powstania obiektu: 2. połowa XIII do 2. połowy XIV wieku, wieża – II połowa XIII wieku, prezbiterium – I połowa XIV wieku, korpus nawowy – przed 1364 rokiem; 29 sierpnia 1982 roku doszło do pożaru w wyniku którego uszkodzeniu uległy wieża, połacie dachu nad nawą główną, dzwony oraz organy kościelne; ocalałe wyposażenie przeniesiono do sąsiadującego z farą Kościoła pw. Św. Stanisława Kostki; w kolejnych latach wieża otrzymała nowe, murowane zwieńczenie, uzupełniono więźbę, położono nowe dachówki, ufundowano także organy oraz cztery dzwony: Maryja, odkupiciel Człowieka, Jan Paweł II, Wacław)
osoby widoczne:
przechodnie / mieszkańcy Tczewa
data:
1978 rok
hasła przedmiotowe / hasła ogólne:
architektura, urbanistyka, budownictwo, ulice Tczew, kamienice Tczew, zagadnienia gospodarcze, handel, usługi, transport, służba zdrowia, zieleń miejska
hasła przedmiotowe / hasła szczegółowe:
Tczew, Stare Miasto, Plac Hallera, Plac Generała Józefa Hallera, Plac Wolności, Plac Hallera 1, Plac Hallera 2, Plac Wolności 1, Plac Wolności 2, ulica A. Mickiewicza, ulica Mickiewicza 7, ulica Mickiewicza 8, ulica Mickiewicza 9, Plac Hallera – pierzeja południowa, Plac Hallera – pierzeja północna, Plac Wolności – pierzeja południowa, Plac Wolności -pierzeja północna, Plac Hallera 14, Plac Hallera 15, Plac Hallera 16, Plac Hallera 17, Plac Hallera 18, Plac Wolności 14, Plac Wolności 15, Plac Wolności 16, Plac Wolności 17, Plac Wolności 18, sklep sportowy, sklep sportowy – Plac Hallera 17 – Tczew, Miejski Dom Handlowy, Miejski Dom Handlowy – Plac Hallera 16 – Tczew, obuwie, sklep obuwniczy, obuwie – Plac Hallera 15 – Tczew, sklep obuwniczy – Plac Hallera 15 – Tczew, ulica Garncarska, ulica Garncarska 3/4, ulica Garncarska 1/2, Plac Hallera – pierzeja zachodnia, Plac Wolności – pierzeja zachodnia, Plac Hallera 22, Plac Wolności 22, Plac Hallera 23, Plac Wolności 23, Plac Hallera 24, Plac Wolności 24, ulica Rybacka, ulica Rybacka 9, Rybacka 8, Rybacka 7, ulica Krótka, ulica Krótka 16-17, park, Park Miejski, ulica Stroma, ulica Stroma 1, ulica Stroma 2, ulica Stroma 3, ulica Paderewskiego, ulica I. Paderewskiego, ulica Paderewskiego 12, ulica Paderewskiego 11, szpital, szpital ulica Paderewskiego, szpital – ulica Paderewskiego 11 – Tczew, ulica Paderewskiego 18, ulica Paderewskiego 18a-18d, ulica Paderewskiego 13, ulica Paderewskiego 14, ulica Paderewskiego 15, ulica Kołłątaja, ulica H. Kołłątaja, ulic Kołłątaja 5, widok z lotu ptaka, Fara, Fara Tczew, Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Tczewie, samochód osobowy, samochód dostawczy, przechodnie, mieszkańcy Tczewa, lata 70. XX wieku
uwagi:
- fotografia czarno-biała
- wymiary: 13,0 x 17,7 cm
autor zdjęcia:
Stanisław Zaczyński (1938-2023, ur. Rokitki k. Tczewa) – fotograf, archiwista, kolekcjoner, laureat „Kociewskiego Pióra” – lokalnego wyróżnienia przyznawanego przez Towarzystwo Społeczno-Kulturalne im. Małgorzaty Hillar, Kawaler Medalu Pro Domo Trsoviensi
sygnatura:
VI2b-976/RZS
numer teczki:
3
zbiory Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Aleksandra Skulteta w Tczewie