Tczew. Widok na obecną ulicę Krótką (daw. Berliner Strasse). Fragment obecnego Placu Generała Józefa Hallera (pierzeja południowa) / niem. Dirschau. Berlinerstrasse
obiekty widoczne:
- kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 18 [daw. Markt 18] / kamienica narożna (dwukondygnacyjny budynek mieszkalno-handlowy wybudowany przez G. Wilkego w miejscu kamienicy zniszczonej przez pożar w lipcu 1900 roku, obiekt będący własnością Julii Leyde; w budynku mieściły się m.in. Schuhwarenhaus [sklep obuwniczy] – M. Leyde oraz Kaiser’s Kaffee Geschäft [kawiarnia]- Alfred Möller; 1901 rok – budowa nowych okien wystawowych od strony rynku, w latach 1854-1899 własność wdowy Amalii Dahmer)
- kamienica przy Placu Generała Józefa Hallera 17 [daw. Markt 17] z attyką zwieńczoną wieżyczką (kamienica w stylu eklektycznym ze zdobieniami barokowymi wybudowana około 1900 roku w miejscu obiektu zniszczonego przez pożar w lipcu 1900 roku, 1909 rok – przebudowa elewacji frontowej, kolejni właściciele począwszy od roku 1900: Eduard Sonnert, Julia Leyde z domu Blum, Artur Leyde, Bernard Brzozowski, na początku XX wieku w budynku mieścił się Hotel Cesarski (Kaiserhof)
- kamienica narożna przy ulicy Garncarskiej 1/2 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją (w latach 1875-1919 działka zajmowana przez: piętrowy dom mieszkalny ze skrzydłem bocznym, małe podwórze, piętrowy budynek tylni ze stajnią drewnianą i pomieszczeniem spichrzowym; około roku 1924 gruntowna przebudowa – dostosowanie obiektu do potrzeb handlowo-usługowych / „Skład bławatów, konfekcji damskiej i męskiej, bielizny, towarów krótkich i artykułów męskich”)
- kamienica przy ulicy Krótkiej 15 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją (czas powstania obiektu: 1895 rok, wł. G. Schroeder)
- kamienica przy ulicy Krótkiej 14 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją (czas powstania obiektu: XVIII wiek, fasada: XIX wiek)
- kamienica przy ulicy Krótkiej 13 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją (czas powstania: XVIII wiek; w roku 1910 przebudowano pomieszczenia sklepowe [likwidacja sieni] i dobudowano pomieszczenia boczne, wł. Emil Zierott, siodlarz)
- kamienica przy ulicy Krótkiej 12 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją (czas powstania: 2 ćwierćwiecze XIX wieku / po 1820 roku; począwszy od roku 1872 kolejnymi właścicielami obiektu byli: Henriette Czarnecki z mężem [cukiernik], Frida Doerk, Robert Oliver z Sopotu [cukiernik],Wilhelm Ehlenberger [cukiernik], Waleska-Kruck [wdowa], Waleska-Kruck z mężem Izydorem Chmieleskim),
- kamienica przy ulicy Krótkiej 11 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją (czas powstania: XVII-XVIII wiek; około 1800: przebudowa z nadaniem elewacji frontowej cech klasycystycznych, około 1922: wymiana schodów, wymiana witryny; kolejni właściciele począwszy od roku 1902: Max Balewski [kupiec], firma Selbiger und Hirschberg z Gdańska, Carl Wach, Ryszard Gliński [handlarz mebli], Józef Łoński [kupiec z Tczewa]
- kamienica przy ulicy Krótkiej 9 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją (czas powstania: 4. ćwierćwiecze XIX wieku; kolejni właściciele: 1875-1908 R. Zube [kupiec], 1908-1939 C. Wach / sklep kolonialny)
- kamienica przy ulicy Krótkiej 10 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją (czas powstania: 4. ćwierćwiecze XIX wieku; kolejni właściciele: 1875-1908 R. Zube [kupiec], 1908-1939 C. Wach / sklep kolonialny),
- kamienica przy ulicy Krótkiej 8 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją (czas powstania: 1902 roku / kamienica w stylu eklektycznym z dominantą elementów renesansowych i barokowych, dom zbudowany dla rodziny Tetzlaff’ów / projekt z 1901 roku; 1912-1939 własność rzeźnika J. Schoernicka)
- kamienica przy ulicy Krótkiej 7 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją (czas powstania: 1764; w latach 1661-1881 działka będąca własnością Szpitala Św. Jerzego; w 1764 roku Rada Miejska podjęła decyzję o budowie nowego obiektu szpitalnego [przyczyna: zły stan techniczny budynku użytkowanego dotychczas przez personel szpitala św. Jerzego]; po roku 1881 kamienica będąca własnością kupca S. Behrendta)
- nieistniejące współcześnie budynki znajdujące się w rejonie ulicy Krótkiej 19 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją (wśród nich m.in. budynek opatrzony szyldem Sattlermstr. [siodlarz]; patrz: lewa strona kadru)
osoby widoczne:
przechodnie / mieszkańcy Tczewa
osoby powiązane:
- Amalia Dahmer – w latach 1854-1899 właścicielka kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 18/ zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
- Julia Leyde – w latach 1920-1922 właścicielka kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 17, właścicielka kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 18 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
- Artur Leyde – w latach 1920-1922 właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 17 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
- Eduard Sonnert – mistrz malarski, właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 17/ zgodnie z obowiązującym współcześnie
- Bernard Brzozowski – mistrz szewski, w latach 1922-1939 właściciel kamienicy przy Placu Generała Józefa Hallera 17 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem
- G. Schroeder – od roku 1895 właściciel kamienicy przy ulicy Krótkiej 15 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
- Emil Zierott – siodlarz, właściciel kamienicy przy ulicy Krótkiej 13 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
- Henriette Czarnecki z mężem [cukiernik] – właściciele kamienicy przy ulicy Krótkiej 12 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
- Frida Doerk – właścicielka kamienicy przy ulicy Krótkiej 12 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
- Robert Oliver z Sopotu – cukiernik, właściciel kamienicy przy ulicy Krótkiej 12 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
- Wilhelm Ehlenberger – cukiernik, właściciel kamienicy przy ulicy Krótkiej 12 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
- Waleska-Kruck [wdowa] – właścicielka kamienicy przy ulicy Krótkiej 12 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
- Waleska-Kruck z mężem Izydorem Chmieleskim – właściciele kamienicy przy ulicy Krótkiej 12 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
- Max Balewski – kupiec, właściciel kamienicy przy ulicy Krótkiej 11 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
- Carl Wach – właściciel kamienicy przy ulicy Krótkiej 11, w latach 1908-1939 właściciel kamienicy przy ulicy Krótkiej 9, w latach 1908-1939 właściciel kamienicy przy ulicy Krótkiej 10 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
- Ryszard Gliński – handlarz mebli, właściciel kamienicy przy ulicy Krótkiej 11 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
- Józef Łoński – kupiec z Tczewa, właściciel kamienicy przy ulicy Krótkiej 11 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
- R. Zube – kupiec, w latach 1875-1908 właściciel kamienicy przy ulicy Krótkiej 9, w 1875-1908 właściciel kamienicy przy ulicy Krótkiej 10 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
- Tetzlaff – rodzina kupiecka, właściciele kamienicy przy ulicy Krótkiej 8 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
- J. Schoernick – rzeźnik, w latach 1912-1939 właściciel kamienicy przy ulicy Krótkiej 8 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
- S. Behrendt – kupiec, od roku 1881 właściciel kamienicy przy ulicy Krótkiej 7 / zgodnie z obowiązującym współcześnie nazewnictwem i obowiązującą współcześnie numeracją
instytucje powiązane:
- Szpital św. Jerzego (zwany pokrzyżackim) – Szpital św. Jerzego działał w Tczewie już w wieku XIV (początkowo jako szpital w czasach epidemii trądu, następnie jako przytułek dla biedoty, bezdomnych i starców), pierwszy tczewski Szpital św. Jerzego znajdował się w rejonie obecnego Placu Marszałka Józefa Piłsudskiego (na terenie dzisiejszego cmentarza ewangelickiego), następnie w wieku XVI został przeniesiony do budynku przy ul. Mickiewicza 18 (patrz: dawne / obiegowe nazwy obiektu: „Wielki szpital” czy ” Buda św. Jerzego”); w latach 1720-1755 do szpitala należała również kamienica przy ulicy Mickiewicza 19; w tym czasie funkcję szpitala pełnił także budynek zlokalizowany przy obecnej ulicy Krótkiej 7 (od 1661 do 1881); prawdopodobnie przed wybudowaniem obiektu przy ulicy Wodnej 6 szpital pokrzyżacki mieścił się poza miastem w rejonie ul. Lecha (wschodnia część dzisiejszej ulicy Lecha, w połowie jej biegu, bliżej obecnej ulicy Obrońców Westerplatte); Szpital św. Jerzego działał przy ulicy Wodnej od polowy XIX wieku nie zmieniając lokalizacji aż do końca wieku XIX
datowanie:
około 1903 [po wybudowaniu kamienicy przy obecnej ulicy Krótkiej 8; przed wysłaniem karty pocztowej]
opis fizyczny:
- pocztówka czarno-biała (fotograficzna)
- na awersie i rewersie karta pocztowa wypisana odręcznie – korespondencja w języku niemieckim (adresat: Gertrud Hey, Königsberg [Kaliningrad, Królewiec])
- na awersie nadruk w języku niemieckim Gruss aus Dirschau [Pozdrowienia z Tczewa]
uwagi:
- na odwrocie dwa stemple pocztowe / korespondencyjne: [Dirschau [Tczew] z datą 23.08.1903] i Königsberg [Królewiec, Kaliningrad] z datą 24.08.1903
- oderwany znaczek pocztowy
sygnatura:
Poczt782
zbiór Ireneusz Dunajski